Malign melanom tedavisinde küçük bir çalışma ile büyük bir adım

Cilt kanseri malign melanom tedavisinde son yıllarda çok önemli gelişmeler oldu. Bu gelişmelerin en önemli kısmı 4. evre yani metastatik hastalıkta yaşandı. Klasik onkolojik tedavi araştırmalarında yeni denenen ilaç, öncelikle 4. evre hastalıkta denenir ve yeni ilaç standart tedavi ile karşılaştırılır. Malign melanomda da bilim akışı bu şekilde olmuştur.

4. evre malign melanom tanısı konulduğunda, öncelikli olarak hasta BRAF mutasyonu yönünden değerlendirilir; BRAF pozitif hastalara bu hedefe yönelik ilaçlar (vemurafenib, dabrafenib, trametinib, cobimetinib) verilirken, BRAF negatif hastalar için ise immünoterapiler öne çıktı.

- İlgili konu: BRAF mutasyonu nedir? Hangi kanserlerde BRAF pozitifliği görülür?

BRAF mutasyonu pozitifliği malign melanomda yaklaşık % 50-70 oranında gözükür ve hem hastalığın daha agresif seyredeceğinin bir göstergesidir hem de bir akıllı ilaç hedefidir. 4. evre melanomda BRAF pozitifliği saptandığında, bu hedefe yönelik ikili akıllı ilaç kombinasyonunun uygulanmasının tedavi başarısını belirgin bir şekilde artırdığının gösterilmesi, acaba daha erken evrelerde BRAF mutasyonuna yönelik ilaçlar uygulayabilir miyiz sorunu gündeme getirmiştir.

3. evre malign melanomun standart tedavisi melanom cerrahisini takiben koruyucu (adjuvan) tedavi uygulamasıdır (BRAF pozitifliğine göre akıllı ilaç ya da immünoterapi). Bu çalışmada bölgesel ilerlediği için 3. evre olarak adlandırılan veya az sayıda metastazı olan (oligometastatik) malign menalomda ameliyat öncesi ikili akıllı ilaç (dabrafenib ve trametinib) uygulamasının, standart tedaviye göre hastalık sonuçlarını iyileştirip iyileştirmediğini belirlemek amaçlandı.

21 hasta 1’e 2 oranında iki gruba ayrıldı;

• Bir gruba (7 hasta) standart tedavi: ameliyat ve sonrası adjuvan tedavi (toplam 52 hafta),
• Diğer gruba (14 hasta) ameliyat öncesi tümörü küçültücü (neoadjuvan) tedavi [8 hafta boyunca günde 2 kez dabrafenib (Tafinlar) 150 mg ve günde 1 kez trametinib (Mekinist) 2 mg ağızda hap şeklinde], sonra cerrahi, cerrahi sonrası da 44 hafta adjuvan dabrafenib ve trametinib (toplam 52 hafta / 1 yıl)
• Çalışmanın birincil hedefi, olaysız sağkalım sürelerini (event-free survival) karşılaştırmak olarak belirlendi. Olaysız sağkalım, 12. ayda hastalığın ilerlememesi olarak tanımlandı.

Çalışma sonuçlarına göre;

• Deneysel (neoadjuvan) tedavi kolunda başarını çok yüksek olması nedeniyle çalışma, kontrol kolonun zarar görmemesi adına erken sonlandırıldı.
• Ortanca olarak 18.6 aylık takip sonrası, neoadjuvan tedavi alanların ortanca olaysız sağkalım süresi 19.7 ay iken, standart tedavi alanların 2.9 ay olarak bulundu.
• Neoadjuvan tedavinin iyi tolere edildiği ve herhangi bir hastada ciddi (4. derece) yan etkiye yol açmadığı görüldü (döküntü, baş ağrısı, ateş ve ishal, en sık görülen yan etkilerdi).
• 2 hastada patolojik tam yanıt görülmüştür, yani ameliyat öncesi verilen (neoadjuvan) tedavi ile tümör hücrelerinin tamamen öldüğü, ameliyat ile alınan tümör örneğinde gösterilmiştir. Normalde hedefe yönelik akıllı ilaçlar, tümörü tamamen yok etmekten ziyade, tümörü küçültüp hastalığı kontrol altında tutan tedavilerdir.

Patolojik tam yanıtın görülmesi oldukça dikkat çekicidir ve akıllı ilaçların malign melanomda kullanmına farklı bir bakış getirecektir.

Sonuç olarak bu çalışma ile görülmektedir ki, BRAF pozitif bölgesel ilerlemiş veya az sayıda metastaz yapmış malign melanomda, tanı anında hasta ameliyat edilebilir olsa bile, tedaviye BRAF hedefli ilaçlarla başlamak hastalık sonuçlarını belirgin olarak iyileştirmektedir. Çalışmada hasta sayılarının az olmasının da katkısı ile henüz bir genel sağkalım farkı ortaya çıkmadığı görülüyor, fakat tedavi ile hastalığı kontrol altında tutma sürelerindeki belirgin farkın, genel sağkalıma da yansıyacağı öngörülmektedir. Daha yüksek sayıda hasta ile yapılacak klinik çalışmalar, doğru hasta seçimi ve patolojik tam yanıtlar konusunda bizlere daha kapsamlı bilgi verecektir.

- İlgili konu: BRAF pozitif 4. evre akciğer kanserinde dabrafenib ve trametinibin başarısı