Maskeler dezenfekte edilip tekrar kullanılabilir mi?

Tüm dünyada sağlık çalışanları eldiven, koruyucu önlük, gözlük ve maske gibi Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) konusunda eksiklikler olduğunu bildirmektedirler. Bu durumda kullanılan ekipmanların, özellikle de maskelerin tekrar kullanılıp kullanılamayacağı düşüncesi tartışılmaya başlanmıştır. Sağlık çalışanlarının kullandığı ve N95 maddesi içeren üç katmanlı solunum izolasyonlu maskelere N95 ismi verilmektedir. N95 seviye yüz maskesi, yeni tip koronavirüs (SARS-CoV-2) ile yakın temasta olanlar için ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından önerilen kişisel koruyucu ekipmandır. Aynı N95 maskeyi birden çok kere kullanmanın ne kadar uygun olduğu bilinmemekle birlikte bazı öneriler mevcuttur.

Not: 3 Nisan 2020 akşamı yaptığı konuşmasında T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; "...Yarından itibaren pazar yerleri ve marketler gibi insanların toplu şekilde bulunduğu tüm alanlarda herkesin maske takması zorunlu olacaktır..." açıklamasında bulundu.

İlgili konular: 

- Tıbbi maske çeşitleri – Koronavirüsten korunmada maskeler etkili mi? Hangisi seçilmeli?

- Günlük yaşantıda koronavirüse karşı herkes maske kullanmalı

1. Maskeler dezenfekte edilebilir mi?

Öncelikle şu yanlış anlaşılmayı düzeltmekte fayda var; maskeleri ve diğer ekipmanları dezenfekte etmek için evdeki fırınların 70 derecede kullanılması uygun değildir. Hiçbirimiz bulaş olmuş malzemeleri eve götürmemeli veya ailemiz-sevdiklerimiz için risk oluşturabileceğinden gıdaların ve içme sularının yakınında bulundurmamalıyız. Dezenfeksiyon yöntemleri için pek çok yöntem denenmektedir. Bunlar arasından öne çıkan bir cihaz; uyku apnesi hastalarının kullandığı CPAP ekipmanlarının sterilize edilmesinde yaygın olarak kullanılan, küçük bir pille çalışan 254 nm dalga boyundaki ultraviyole (UV) lambasıdır.

ÖNEMLİ UYARI

Kirlenmiş ekipmanı dezenfekte etmek için evinizde hiçbir şey kullanmayın. Maskelerinizi kesinlikle evdeki fırında ısıtmayın! Stanford enfeksiyon kontrol uzmanlarına göre evdekilere bulaşma riskini azaltmak için şu dört basit önlem etkili olabilmektedir:

1. İşten ayrılmadan önce ellerinizi yıkayın.
2. Eve geldiğinizde ellerinizi yıkayın.
3. Evde ve iş yerinde farklı ayakkabılar giyin veya ayakkabılarınızı çıkarır çıkarmaz ellerinizi yıkayın.
4. Evinizdeki ve arabanızdaki ortak dokunmatik yüzeyleri günde bir kez dezenfekte edin.

Not: Kesme tahtalarını veya gıda ile temas eden herhangi bir ürünü dezenfekte etmeyin.

Malzeme bilimi çalışmalarına göre maskelerdeki tabakaların filtre edici yapı verimliliğini azaltmayan 2 dezenfekte etme yöntemi bulunmuştur:

• Yöntem 1: 75 °C Sıcak Hava (30 dakika), maksimum 20 döngü
• Yöntem 2: UV uygulama (254 nm, 8W, 30 dakika) maksimum 10 döngü

Sıcak hava işlemi filtre verimini kısmen de olsa düşürmektedir: örneğin verimliliği 5 döngüden sonra %85 civarına, 10 döngüden sonra ise % 80 civarına düşürmektedir. Ayrıca çalışmanın yapıldığı bölgedeki hastanelerde 75 °C hastane fırınları mevcut olduğundan 70 °C olan ısıtma işlemi güncellenmiştir.

Yukarıda: AI 14 Raf Max 5 Cu Ft 480 ° F 5 Taraflı Isıtma Vakum Fırını, Across International LLC.

2. Dezenfekte edilen maskeler tekrar kullanılabilir mi? Kaç kez?

COVID-19 hastalığına yol açan yeni koronavirüsünün öncelikle solunum damlacıkları yoluyla bulaştığı düşünülmektedir. Solunum damlacıklarının boyutları değişken olabilirken, yeni koronavirüsün boyutu yaklaşık olarak 0.1 μm'dir (mikrometre). Bununla birlikte, damlacık uçuş halindeyken, suyun buharlaşması nedeniyle büzülebilir. Bu nedenle, COVID-19 ile enfekte olan hastalara yakın temasta olanlar için özellikle yüz maskeleri olmak üzere kişisel korunma önem teşkil etmektedir.

Ayrıca COVID-19’un yayılımını azaltmak için kalabalık ortamlarda yüz maskeleri takılması önerilmektedir. Çünkü maske kullanımı, COVID-19 ile enfekte olmuş ancak semptom (belirti) göstermeyen kişilerin de bulaştırma riskini sınırlandıracağı için yayılımı azaltacaktır.

Amerika Birleşik Devletleri Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü'ne (NIOSH) göre N95, yaklaşık 0,3 μm partikül boyutları için %95'ten fazla verimlilik sağlanacağı anlamına gelmektedir. Diğer ülkelerde eşdeğer N95 standardı FFP2 (Avrupa Birliği), KN95 (Çin), DS / DL2 (Japonya) ve KF94 (Güney Kore) olarak adlandırılmıştır.

Mevcut N95 maskeleri çoklu malzeme katmanlarından oluşur, en önemlisi erimiş liflerin bulunduğu katmandır. Eritilme işlemi ile dahil edilen kumaş (100 ila 1000 μm kalınlığında), çapları 2-10 μm arasında değişen polipropilen mikroelyaflardan oluşur. Erimiş haldeki lifler, %90'a kadar gözenekli bir yapı oluşturabilmek için birbirlerine geçerek üç boyutlu bir yapı sergiler. Bu sayede, bu kumaşlar büyük miktarda parçacıklı madde tutabilir. Küçük ve zararlı parçacıklar için elyafların kendileri yeterli değildir. Bu nedenle eriyik elyaflar, parçacıklarla etkileşimi arttırmak için tipik olarak elektrostatik olarak yüklenir, bu da hava direncini arttırmadan çok daha yüksek bir filtreleme verimliliği sağlar.

Yukarıda: Eriyik içeren mikrofiber kumaşın elektron mikroskopisi görüntüsü.

COVID-19 salgını, özellikle N95 seviyesindeki yüz maskelerinde büyük bir kıtlığa yol açtı. N95 maskelerde filtre verimliliğini azaltmadan yeniden kullanmaya yönelik beş yaygın dezenfeksiyon yöntemi kullanılmıştır:

1. Sıcak hava (fırın)
2. UV ışığı 
3. Alkol çözeltisi 
4. Klor bazlı ağartıcı
5. Sıcak su buharı

En önemli 2 etken değerlendirilmiştir: dezenfeksiyon işlemlerinden önce ve sonra partikül filtre verimliliği ve hava basıncı düşüşü. Basınç düşüşü hava direncini yansıtır ve önemli bir değişiklik meydana gelirse, filtre malzemesinin üç boyutlu gözenekli yapısının değiştiği anlamına gelir. Örneğin hava basıncı düşüşü önemli seviyelerde olursa, eriyik elyafların hasar gördüğü anlamına gelebilir. Aynı zamanda, filtre verimliliğindeki bir azalma, fiberler üzerindeki statik yükte bir azalma ve / veya kumaşa zarar geldiği anlamına gelebilir.

%75 alkol çözeltisi ve klor bazlı çözeltilerin eritilerek şişirilmiş kumaşımızdaki statik yüke zarar verdiği ve verimliliği azalttığı gözlenmiştir.

Raporda, üç ümit verici yönteme odaklanılmıştır:

• Yöntem 1: 75 °C Sıcak Hava (30 dakika)
• Yöntem 2: UV ışığı (254 nm, 30 dakika)
• Yöntem 3: Sıcak su buharı (10 dakika)

Not: Buhar, eritilerek şişirilmiş liflerin bileşeni olan polipropilen, hidrofobik (suyu sevmeyen) yapıda olduğu için ideal bir seçim olmayabilir. Buhar kullanılması lifleri doyurabilir ve suyun yoğunlaşması liflerin statik yükünü azaltabilir. Daha fazla tekrarlanan dezenfeksiyon işlemi, filtre özelliğini tehlikeye atabilir. Önerilen tüm dezenfeksiyon işlemlerinin sıcaklık sınırlarını ve işlem sürelerini daha iyi belirleyebilmek için çalışmalar devam etmektedir.

ÖZET

1. SARS-CoV-1 (eski koronavirüs de denilebilir) çalışmasına dayanarak, dezenfeksiyon için 75 °C seviyesinde 30 dakikalık işlem yeterlidir; fakat bu önceki çalışmada yeni tip koronavirüsün (SARS-CoV-2) dezenfekte edilme yöntemlerinin değerlendirmediği unutulmamalıdır.
2. Maskeler ısıl işleme maruz kaldıktan sonra fiziksel yapılarında bozulma meydana gelmemektedir. Kulak / yüz kayışlarının esnekliği bozulmamıştır ve kullanıma uygundur.
3. Şu iki yöntem, dezenfeksiyon için yeterlidir:

• Yöntem 1: 75 °C Sıcak Hava (30 dakika), maksimum 20 döngü
• Yöntem 2: UV uygulama (254 nm, 8W, 30 dakika) maksimum 10 döngü

Yukarıda: UV ile Sterilizatör Dolabı, CHS-208A, 110V / 60 Hz, 254 nm

*

- TÜM KORONAVİRÜS YAZILARIMIZ *