Hormonal tedavilere duyarlı meme kanseri tüm meme kanserli hastaların neredeyse % 70’ini kapsamaktadır. Meme kanserinin bu türüne yönelik ilk tedavi yöntemi olan kadın yumurtalıklarının alınmasının yararını İngiliz Doktor Beatson 120 yıl önce olgu sunumları ile ortaya koymuştur. 1969’da Tamoksifen’in metastatik (dördüncü evre) hormona duyarlı meme kanserli hastalarda ilk kez kullanımından sonra hormonal tedaviler bu alanda sıklıkla kullanılmış ve çok sayıda yeni hormonal tedavi ilaçları geliştirilmiştir.
Yeni grup hormonal tedavi ilaçları hormona duyarlı metastatik meme kanseri tedavi başarısını Tamoksifen’den bir adım öteye götürse de tedaviden yararlanma süresi 1-1.5 yıl düzeyinde kalmıştır. Bu süreden sonra uygulanan ikinci basamak hormonal tedavilerden yararlanma süresi ortalama 4 ayı geçememiştir. Bu tedavilerden sonra hastalara zorunlu olarak kemoterapi başlanmaktadır.
Hormonal tedaviden yararlanma süresini azaltan en önemli neden, kullandığımız ilaçlara karşı kanser hücresinin geliştirdiği "direnç" mekanizmalarıdır
Son yıllarda özellikle hedefe yönelik tedavilerde gelişmeler hormona duyarlı metastatik meme kanserinde de arayışları beraberinde getirmiştir. Özellikle direnç gelişme mekanizmalarının ortaya konmasıyla hormon karşıtı tedavi ve yanına eklenecek ilaçların kombinasyon çalışmaları merak konusu olmuş bunlardan başarılı sonuçlanan çalışmalara dayanarak, hücre içi sinyal yolunu baskılayan everolimus (Afinitor) Temuz 2012’de, bir hücre döngüsü baskılayıcısı olan Palbosiklib (Ibrance) isimli ilaç Şubat 2015’de FDA onayını alarak kullanıma sunulmuştur. Bu ajanlardan klinik olarak fayda sağlansa bile yan etkiler bu ilaçların günlük pratiğimizde kullanımını kısıtlamaktadır.
ESMO 2016 da sunulan ve aynı anda saygın tıp dergisi New England Journal of Medicine’de de yayınlanan MONALEESA-2 çalışmasında Palbosiklib ile aynı aileden olan bir hücre döngüsünü baskılayıcı ilaç olan Ribosiklib (CDK4/6 inhibitörü) hormon baskılayıcı ilaç olan Letrozolun birlikte kullanımı değerlendirilmiş.
Çalışmaya 668 yeni tanı konulmuş, henüz herhangi bir hormonal tedavi veya kemoterapi almamış metastatik (dördüncü evre) meme kanserli hasta alınmış. Çalışmanın sonucunda tek başına Letrozol kullanımına göre ikili ilaç kullanımının hastalığın ilerlemesine kadar gecen sureyi anlamlı ölçüde arttırdığı, hastalık cevap oranında ek %16’lik bir fayda sağladığı ortaya konmuştur. Klinik fayda oranı Letrozol-Ribosiklib kombinasyonu ile %80’i ulaşmıştır. Tek hormonal tedavi alan kolda tedaviden yararlanma süresi 14 ay civarı iken ikili tedavi kolunda tedaviden yararlanma süresi (henüz ulaşılamadı) 2 yılı aşacak gibi görünmektedir.
Yan etki olarak kan bağışıklık hücrelerinden olan nötrofil sayısında düşme gözlenmekle birlikte bu yan etkiye bağlı hastalarda ciddi bir problem ortaya çıkmamıştır. Yan etkiler acısından oldukça güvenilir bir ajan olduğu bu faz llI çalışmayla gösterilmiştir.
ESMO 2016 Kongresi’nde meme kanserinde yankı uyandıran, Amerikan ilaç Dairesi’nce (FDA) çığır açan tedavi olarak değerlendirilen Ribosiklib-Letrozol kombinasyonu henüz klinik kullanıma geçmemiştir. Ribosiklib yakın gelecekte hormona duyarlı metastatik meme kanserli hastalarımız için standart tedavinin parçası olacak gibi duruyor.
