Plevral Mezotelyoma (Akciğer Zarı Kanseri) için Dendritik Hücre Tedavisi

Akciğerlerimiz plevra olarak adlandırılan iki katmanlı bir zar ile kaplıdır (bakınız aşağıdaki görsel). Plevranın arasında az miktarda sıvı vardır ve bu sıvı mezotel hücreleri tarafından yapılır.

Akciğerlerin zarının yapısına benzer dokular vücudun başka bölgelerinde de bulunur. Bunlar karın çevresinde periton, kalp çevresinde perikard olarak adlandırılır. Malign mezotelyoma bu zarlardan köken alan kanserin adıdır.

Malign mezotelyoma hastalarının %80’nini plevral malign mezotelyoma oluşturur.

Mezotelyomaya Genel Bakış

Malign mezotelyomanın en önemli sebebi asbest maruziyetidir. Daha nadiren genetik sebepler ve Simian 40 isimli bir virus oluşturmaktadır.

Plevral mezotelyoma belirtileri arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük bulunur. Plevral mezotelyoma, erken evrelerinde tanı konulması zor olabilir ve genellikle ilerlemiş evrelerde teşhis edilir.

Nadir görülen bir kanser türü olan mezotelyoma, mesleki asbest temasının olduğu ülkelerde erkeklerde daha sıkken, ülkemiz gibi çevresel asbest teması durumunda kadın ve erkeklerde görülme oranı birbirine eşittir.

Dünya genelinde sıklığı 1 milyon kişide 1-2 iken, Türkiye'de yılda yaklaşık 500 kişiye yeni mezotelyoma tanısı konmaktadır.

Asbest, doğal olarak oluşan bir mineral grubudur ve geçmişte inşaat, gemi yapımı ve otomotiv gibi birçok endüstride yaygın olarak kullanılmıştır. Ancak, asbestin sağlık üzerindeki zararlı etkileri (özellikle plevral mezotelyoma gibi kanser türlerine yol açması) nedeniyle birçok ülkede kullanımı yasaklanmış veya kısıtlanmıştır. Türkiye'de de asbest kullanımı 2010 yılında tamamen yasaklanmıştır.

Türkiye'de çevresel asbest maruziyetinin yoğun olduğu bazı bölgeler şunlardır:

Bu bölgelerde yaşayan insanlar, çevresel asbest maruziyeti nedeniyle yüksek risk altındadır. Asbest lifleri, solunduğunda akciğerlerde birikebilir ve uzun yıllar boyunca çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Plevral Mezotelyoma Tedavilerinde Gelinen Son Nokta

2020 yılında nivolumab (Opdivo) artı ipilimumab (Yervoy) adlı iki immünoterapi ilacının kombinasyonu, ameliyatla çıkarılamayan plevral mezotelyomalı erişkin hastaların birinci basamak tedavisi olarak FDA onayı aldı. Bu, mezotelyoma tedavisi için ilk immünoterapi FDA onayıdır. Böylelikle, mezotelyoma için alt-türden bağımsız şekilde kemoterapisiz onaylı bir tedavi seçeneğimiz oldu. Bu onayla birlikte plevral mezotelyoma tedavisi için FDA onaylı 3 tedavi seçeneği bulunmaktadır: "sisplatin + pemetrekset" kemoterapisi, bu kemoterapiye elektriksel akım terapisinin (NovoTTF-100L Sistemi) eklenmesi ve nivolumab-ipilimumab kombinasyonu. Bununla birlikte sisplatin + pemetrekset ikili kemoterapisine bevasizumab (Altuzan, Avastin, Mvasi) adlı yeni damar oluşumunu engelleyici anti-anjiyojenik ilacın eklenmesinin de sağkalım oranlarını anlamlı bir şekilde artırdığını 2015 yılında sonuçları açıklanan faz-III MAPS çalışmasından biliyoruz ve klinik pratikte Endikasyon Dışı Onaya başvurarak tedavimize eklemeye çalışıyoruz.

Aşağıda, plevral mezotelyoma için FDA onaylı tedavilerin ve indirekt karşılaştırması görülebilir:

Plevral Mezotelyoma için Yeni Bir Tedavi – Dendritik Hücre Tedavisi

Dendritik hücre tedavisi, hastanın bağışıklık sistemini kansere karşı harekete geçirmeyi amaçlayan bir immünoterapi türüdür. Bu tedavi, hastanın dendritik hücrelerinin (bağışıklık sisteminin bir parçası) tümör hücreleri ile etkileşime geçmesini ve bu hücreleri tanıyıp saldırmasını sağlamayı amaçlar. Dendritik hücreler, tümör antijenleri ile yüklenir ve ardından hastaya geri verilerek bağışıklık tepkisinin güçlendirilmesi hedeflenir.

FDA Onaylı Dendritik Hücre Tedavileri

Şu anda FDA tarafından onaylanmış birkaç dendritik hücre tedavisi bulunmaktadır:

1. Sipuleucel-T (Provenge): Metastatik kastrasyon dirençli prostat kanseri tedavisi için onaylanmış olan bu tedavi, hastanın kendi dendritik hücrelerinin laboratuvarda tümör antijenleri ile işlenmesi ve ardından hastaya geri verilmesi ile uygulanır.

Dendritik hücre tedavileri, kanser tedavisinde yenilikçi yaklaşımlardan biridir ve bu alanda yapılan araştırmalar hızla devam etmektedir. Ancak, her kanser türü için etkinlikleri ve kullanım alanları halen araştırılmaktadır.

Dendritik Hücre Tedavisi ve Plevral Mezotelyoma

Dendritik hücre tedavisi, plevral mezotelyoma gibi zorlu kanser türlerinde umut vadeden bir araştırma alanıdır. Aerts ve arkadaşlarının 4 Haziran 2024'te The Lancet Oncology'de yayımladıkları faz II/III DENIM çalışması, allojenik tümör hücre lizatı yüklenmiş dendritik hücrelerle (MesoPher olarak adlandırılan) yapılan tedavinin, plevral mezotelyoma hastalarında genel sağkalımı iyileştirip iyileştiremeyeceğini incelemiştir. Ancak, bu çalışma sonucunda genel sağkalımda bir fayda görülmemiştir. Bununla birlikte, bu tür tedavilerin gelecekteki kombinasyon tedavileri ile etkinliğinin artırılabileceği düşünülmektedir.

Çalışma Detayları

Bu açık etiketli çalışmada, Belçika, Fransa ve Hollanda'daki dört merkezden 176 hasta, Haziran 2018 ve Haziran 2021 tarihleri arasında MesoPher artı en iyi destekleyici bakım (88 hasta) veya yalnızca en iyi destekleyici bakım (88 hasta) almak üzere rastgele atandı.

MesoPher tedavisi, maksimum beş infüzyon şeklinde, 1, 15 ve 29. günlerde ve 18. ve 30. haftalarda 25 × 10^6 dendritik hücre infüzyonu içeriyordu. Hastalar, pemetreksed artı sisplatin veya karboplatin ile dört ila altı kür standart kemoterapiden sonra ilerlemeyen hastalığa sahipti.

Çalışmanın birincil sonuç ölçütü genel sağkalımdı.

Genel Sağkalım

Haziran 2023'teki veri kesimi itibarıyla, ortanca takip süresi 15.1 ay (çeyrekler arası aralık = 9.5–22.4 ay) sonrasında,

• Genel Sağkalım (Ay): MesoPher grubu 16.8 ay, destekleyici bakım grubu 18.3 ay.
• Progresyonsuz Sağkalım (Ay): MesoPher grubu 5.4 ay, destekleyici bakım grubu 3.2 ay.
• 12 Aylık Sağkalım Oranı: MesoPher grubu %62, destekleyici bakım grubu %67.
• 24 Aylık Sağkalım Oranı: MesoPher grubu %43, destekleyici bakım grubu %51.

MesoPher/en iyi destekleyici bakım grubundaki hastaların %60'ı ve yalnızca en iyi destekleyici bakım grubundaki hastaların %58'i daha sonra anti-PD-1 antikorları gibi immün kontrol noktası inhibitör tedavisi aldı.

Yan Etkiler

En sık bildirilen 3. veya 4. derece yan etkiler, MesoPher/en iyi destekleyici bakım grubunda göğüs ağrısı (%3) ve anemi (%2) ve yalnızca en iyi destekleyici bakım grubunda nefes darlığı, göğüs ağrısı, bulantı, iştah azalması ve pnömoni (%2 her biri) idi. MesoPher/en iyi destekleyici bakım grubundaki hastaların %74'ünde tedaviyle ilişkili infüzyon reaksiyonları ve %84'ünde enjeksiyon bölgesi reaksiyonları meydana geldi ve bunların hepsi 1. veya 2. dereceydi. Ciddi yan etkiler %8'e karşı %9 hastada meydana geldi. Hiçbir hasta yan etkiler nedeniyle tedaviyi bırakmadı. Tedaviyle ilişkili yaşam kaybı bildirilmedi.

Sonuç

Sonuç olarak bir dentritik hücre aşısı olan MesoPher, plevral mezotelyoma hastalarında genel sağkalımı iyileştirmedi. İmmün kontrol noktası tedavisi şu anda plevral mezotelyomada standart tedavidir. MesoPher ve immün kontrol noktası tedavisinin kombinasyonlarının, büyük toksisiteler eklemeden etkinliği artırabileceği yönünde daha fazla randomize çalışmalara ihtiyaç vardır.