Siklosporin 1972 – Nakil Organlar Artık Reddedilmiyor
1960 yıllarında yapılan organ nakilleri (bir organın, bir vücuttan diğerine taşınması) ile kişilerin hayatta kalma şanslarını artırıyordu. Ancak genellikle yabancı donör dokusu organı alan vücut tarafından reddediyordu.
Gazeteci Richard Hollingham şöyle yazıyor: "Organ nakilleri giderek daha çaresiz hale gelen cerrahinin çaresiz tedbiri olarak algılanmaya başlandı."
Cerrahların hayat kurtarma arayışında, kısa sürede yeni bir müttefike sahip olmaları tamamen bir tesadüftü.
Vücudun bağışıklık sistemini baskılayan immünsüpresif ilaçlar, nakledilen organların reddedilmesini önlemeye yardımcı olmaktadır. 1972 yılında İsviçreli bir ilaç şirketi olan Sandoz'daki araştırmacılar, Doktor Hartmann Stähelin tarafından tasarlanan bir tarama testini uyguladılar. Bir mantardan türetilen bir bileşik olan siklosporinin bağışıklık bastırıcı etkilerini keşfettiler – Cy olarak kısaltılır ve aynı zamanda siklosporin ve siklosporin olarak da bilinir.
İngiliz Cerrah Roy Calne ve meslektaşları, bu ilacın böbrek nakillerindeki başarısını gösterdiler. 1983’te ise ilacın Amerika Birleşik Devletleri'nde tüm nakil hastalarında kullanılması onaylandı.
Bununla birlikte, Cy’nin steroidlerle birlikte uygulandığında en etkili şekilde çalıştığını gösteren Amerikalı Doktor Thomas Starzl, siklosporinin karaciğer nakillerinde organ reddini azaltmadaki başarısını gösterdi.
Gazeteci Barry Werth şöyle yazıyor:
"Siklosporin, Tom Starzl'ı dünyadaki en ünlü ve etkili nakil uzmanı yaptı. Korkunç ve dehşet verici olan nakiller, artık iyimserlikle parlıyordu…. Starlz'ın yapabileceklerinin sınırı yokmuş gibi görünüyordu.1984'te... iki hafta içinde hastanede oradan oraya atlayan altı yaşındaki bir kız çocuğunun hem kalbini hem de karaciğerini değiştirdi.”
Cy dikkat çekicidir, çünkü aşırı toksisite olmadan T hücrelerinin (bir tür beyaz kan hücresi) seçici olarak engellenmesine izin veren ve vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir kısmının genel enfeksiyonla savaşmasına olanak tanıyan ilk güçlü bağışıklık baskılayıcı ilaçtır. Ancak bu ilaç, mükemmel değildir. Organ redlerinin tamamını önleyemeyebilir. Cy, organ nakli yapılan kişiler tarafından süresiz olarak alınması gerekmektedir. Ayrıca Cy, kanser riskinin yanı sıra böbrek hasarına da neden olabilmektedir.
Keşfinden sonraki 25 yılda, yaklaşık olarak 200.000 hasta, nakil olmak için Cy’e güvendi.
Yazı Görselinin Açıklaması: Siklosporin (sarı) ile kompleks halinde insan siklofilin A'nın (bir protein) moleküler şerit diyagramı. Kompleks bir enzimi inhibe eder ve bu inhibisyon, proinflamatuar moleküllerin üretimini durdurarak organ reddini baskılar.
Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: Hartmann F. Stähelin (d. 1925), Thomas E. Starzl (d. 1926), Roy Yorke Calne (d. 1930)
Cyclosporine 1972. Page 489. The Medical Book: From Witch Doctors to Robot Surgeons, 250 Milestones in the History of Medicine. 2012.
