Tiroid bezi birçok hormon üreten önemli bir organdır. Bazıları potansiyel olarak ciddi sonuçlara yol açan çeşitli hastalıklar tiroidi etkileyebilir.

Bu nedenle bazen tiroid bezini görüntülemek için ultrason (USG) kullanırız. Bu görüntüleme yöntemi kanser ve kist gibi durumları teşhis eder, ancak bazen daha ileri testler de yapmaları gerekir; kanser şüphesi durumunda iğne biyopsi yapmak gibi.

Bu yazı, ultrasonun ne olduğunu, tiroid bezinin işlevini ve tiroid ultrasonları kullanarak tespit edebileceğimiz bazı durumları anlatmaktadır. Ayrıca tipik bir tiroid ultrason uygulamasının sınırlamalarını da özetlemektedir. Son olarak, tiroid ultrasonları hakkında sık sorulan bazı soruları yanıtlıyor.

Ultrason Nedir?

Ultrason, doktorların ultrasonografi de diyebileceği bir tür tıbbi görüntüleme tekniğidir. Bu teknoloji, bir kişinin vücudunun içinin görüntülerini oluşturmak için çok yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Bazı durumlarda bu, doktorların biyopsi gibi daha girişimsel tekniklere ihtiyaç duymadan teşhis koymasına izin verebilir.

Doktorlar, tiroid beziyle ilgili sorunları tespit etmek için en sık olarak ultrason kullanır. Bu görüntüleme yöntemi güvenli, kullanışlı ve uygun maliyetlidir.

Tiroid Bezinin Görevi Nedir?

Tiroid boyunda bulunan bir bezdir. Bu bezin işlevi, tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) dahil olmak üzere bir dizi hormon üretmektir. Bu hormonlar, kan dolaşımında ve dokularda haberciler olarak hareket ederek çeşitli bedensel süreçleri etkiler.

Tiroid, vücudun metabolizmasını düzenlemekten yeni proteinler oluşturmaya kadar birçok farklı etkiye sahip hormonlar üretir. Tiroid hormonları ayrıca sağlıklı fetal gelişim, uyanıklığı modüle etme ve üreme işlevleri için önemlidir.

Tiroid Ultrasonu Neden İstenir?

Doktorlar, tiroid hastalıklarını tespit etmeye yardımcı olmak için tiroid ultrasonu isterler. Tiroid ultrasonları aşağıdaki koşulların lehinde veya aleyhinde kanıt sunabilir:

  • Guatr: Tiroid bezinin bu şişmesi boyunda veya boğazda bir yumru/kitle oluşturabilir.
  • Graves hastalığı: Bu hastalık, bağışıklık sisteminin sağlıklı tiroid hücrelerine saldırdığı otoimmün bir durumdur.
  • Lenfoma: Lenfoma, bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistemin kanseridir.
  • Lenfadenopati: Bu şişmiş lenf düğümleri için kullanılan terimdir.
  • Tiroid kanseri: Doktorlar tiroid bezindeki oluşumların kanserli olup olmadığını öngörmek için ultrason kullanabilirler.

Tiroid ultrasonları ayrıca iyi huylu tiroid anormalliklerini de yakalayabilir. Doktorlar ultrason görüntülerini yorumlarken dikkatlidirler ve bir tanıyı doğrulamak için sintigrafi, ek kan tetkikleri ve biyopsi gibi daha fazla test önerebilirler.

Tiroid Ultrasonu Nasıl Çekilir ve Nasıl Hazırlanmalı?

Hastaların genellikle ultrason taramaları için hazırlanmalarına gerek yoktur. Bununla birlikte, doktorunuz, atmanız gereken hazırlık adımları hakkında sizleri bilgilendirecektir.

Tipik olarak, bir ultrason taraması 20-30 dakika sürer. Radyoloji uzmanının muayenehanesinde, bir klinikte veya bir hastanede ultrason yapılabilir.

Radyoloji uzmanı boyun ve boğaz çevresine su bazlı bir jel uyguladıktan sonra USG probunu (dönüştürücü) boyun ön kısmı üzerinde hareket ettirir. Prob ultrason dalgalarını yayar ve alır. Bir bilgisayar daha sonra dalgaları analiz ederek tiroid bezinin ve çevresindeki dokuların bir görüntüsünü oluşturur. İşlemin sonunda su bazlı jel peçete ile kolayca temizlenir.

Tiroid Ultrasonunun Sınırlamaları

Tiroid ultrasonları, doktorların tiroidle ilgili çeşitli durumları teşhis etmesine yardımcı olabilir. Ancak bazen bu testleri diğer teşhis uygulamaları ile desteklemek gerekebilir. Bu yaklaşım, yanlış-pozitif ve yanlış-negatif sonuçların ekarte edilmesine yardımcı olabilir.

Ultrasonların tiroid nodüllerini tespit edebilmesine rağmen, bu nodüllerin kanserli olup olmadığını her zaman belirleyemez. Bu nedenle diğer tanı yöntemleri gereklidir.

Bununla birlikte, tiroid hastalıkları için ultrason oldukça kullanışlıdır.

USG bir tiroid nodülü ortaya çıkardığında, doktorlar biyopsi yapmaya karar verebilir. Bu, nodülün bir kısmını çıkarmak için ince bir iğne kullanmayı içerir ve daha sonra laboratuvar testinden geçer. Biyopsi yapılacaksa bu yine USG kılavuzluğunda yapılır.

Tiroid kanserini tespit etmeye yardımcı olabilecek diğer testler şunları içerir:

  • Radyoaktifiyot taraması
  • BT (bilgisayarlı tomografi) tarama
  • Manyetik Rezonans Görüntüleme
  • Kan testleri

İlgili konu: Tiroid kanseri ameliyatı sonrası hangi hasta atom (radyoaktif iyot) tedavisi almalı? 

Özet

Tiroid ultrason taramaları, tiroid bezinin görüntülerini üretmenin güvenli ve etkili yoludur. Doktorların tiroidle ilgili birbirinden farklı hastalıkları teşhis etmesine yardımcı olabilirler.

Bununla birlikte, bu görüntüleme tekniği hem yanlış pozitif hem de yanlış negatif üretme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle doktorlar bazen tiroid ultrasonlarını diğer tanı testleriyle destekleyebilir. Kanser tanısını doğrulamak için her zaman ek testler gerekli olacaktır.