İlk Kez RNA Hedefli bir Tedavi FDA Onayı Aldı – Transtiretin İlişkili Ailevi Amiloid Polinöropatisi

Erişkin hastalarda transtiretin proteini ilişkili kalıtsal amiloid polinöropatisi için ilk kez bir tedavi FDA onayı aldı ve bu uygulama, RNA hedefli bir gen susturucu tedavidir.

Genetik tedaviler hastalığın ortaya çıkış nedenini hedef aldığı için büyük umut vaat etmektedir. Son zamanlarda nadir genetik hastalıklara karşı RNA hedefli tedavilerin geliştirilmesine yönelik araştırmalar artmıştı. 10 Ağustos 2018'de Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), tarihte ilk kez gen susturucu tedaviyi, nadir bir kalıtsal hastalıkta kullanılmak üzere onayladı.

Alnylam şirketi tarafından geliştirilen patisiran (ticari adı Onpattro), kalıtsal ATTR (transthyretin-mediated amyloidosis) hastalığına sahip kişilerde polinöropatiyi (çoklu sinir hasarı) tedavi etmek için kullanılacak. Bu hastalık dünya genelinde 50.000 kişiyi etkilemektedir.

Dilimizde transtiretin ilişkili ailevi amiloid ğolinöropatisi olarak bilinen ve çok nadir gözüken herediter ATTR hastalığını meydana getiren mutasyon, proteinin normal çalışmasını engellemektedir. Bunun sonucunda hatalı yapıdaki transtiretin proteini kalp, sinirler ve diğer organlarda birikmektedir; bu patolojik protein birikmelerinin genel adı amiloidozdur. His kaybı, kalp problemleri, göz, böbrek ve tiroid hastalıkları bu duruma bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Polinöropati ise bu hastalığın önemli bir semptomudur (şikayet). Sinirlerin fonksiyonunu kaybetmesi sonucu tikler, his kaybı ve böbrek bozuklukları görülür.

Araştırmacılar, 90'lı yıllarda Nobel Ödülü kazanan teknoloji RNA susturma (RNAi) kullanarak bu hastalıktaki ölümcül proteini üreten geni susturmayı başarmışdılar. Onpattro bu hastalığa karşı onay alan ilk ilaçtır. Aynı zamanda, tarihte ilk kez klinikte kullanılacak RNA susturucu tedavidir.

Onpattronun klinik etkinliği, 225 hastanın katıldığı klinik araştırma ile gösterilmiştir. Hastaların 148'i rastgele seçilerek 18 ay boyunca her üç hafta bir Onpattro ilacını almışlardır. Kalan hastalara ise aynı şekilde plasebo verilmiştir. Onpattro alan hastalarda polinöropati belirgin ölçüde azalmış ve bu durum klinik skorlamalarla belirlenmiştir.

İlacın yan etkileri ise enjeksiyon ilişkili alerjik reaksiyonlardır. Katılan tüm hastalara antihistaminikler verilerek bu durum azaltılmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda, vitamin A seviyesinde düşüşe neden olduğundan, günlük A vitamini desteği önerilmektedir.

Bu ilaç onayıyla birlikte yeni nesil genetik tedavilerin önünü açıyoruz. Pek çok ilaç firması aynı teknolojiyi kullanarak yüksek kolesterol ve hemofiliye (kanama bozukluğu) karşı tedaviler geliştiriyor. Çok yakında kanser genlerine karşı geliştirilen RNA susturucu tedavileri görmeye başlayacağız. Bu onayı çok önemli bir gelişme olarak görüyoruz. Genetik Mühendisi tıp tarihinin akışını değiştiriyor.