Uzun Süreli Zayıflama için En İyi Yöntem Nedir? Beslenme, İlaçlar veya Obezite Ameliyatı?

Açlık ve adil şekilde gıdaya erişim, dünya genelinde hâlâ büyük bir sorun. Ancak günümüzde bundan daha büyük bir sorun fazla tüketim, hareketsizlik ve bunun sonucu olarak gelişen fazla kilo ile obezitedir.

Obezite, küresel ölçekte milyarlarca insanın yaşam kalitesini düşüren ve beraberinde çok sayıda ciddi sağlık sorununu getiren bir salgına dönüşmüştür. Bu metinde, obeziteyle mücadelede kullanılan farklı yöntemleri detaylı bir şekilde ele alacağız.

---

1. Dünya ve Türkiye'de obezite ne kadar yaygın?

• Dünya Geneli: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünya çapında 650 milyon yetişkin obezdir ve 1,9 milyardan fazla kişi fazla kilolu kategorisindedir.

• Türkiye: Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması'na göre Türkiye'deki yetişkinlerin yaklaşık %30'u obez, %35'i ise fazla kiloludur.

2. Obezitenin yol açtığı sağlık sorunları ve ilişkili olduğu kanser türleri nelerdir?

• Metabolik Hastalıklar: Tip 2 diyabet, hipertansiyon ve insülin direnci.

• Kalp-Damar Hastalıkları: Koroner arter hastalığı, inme ve kalp yetmezliği.

• Solunum Problemleri: Uyku apnesi ve astım riskinde artış.

• Ortopedik Problemler: Eklem iltihapları, osteoartrit ve hareket kısıtlılığı.

• Kanser Türleri: Yapılan araştırmalar, obezitenin aşağıdaki kanser türleri ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu göstermiştir:

  • Mide ve özofagus kanseri

  • Meme kanseri (özellikle menopoz sonrası)

  • Kolorektal kanser

  • Rahim kanseri

  • Pankreas ve böbrek kanseri

  • Karaciğer kanseri

  • Prostat kanseri (agresif türleri)

3. Tedavi seçenekleri nelerdir?

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Diyet, egzersiz ve genel sağlıklı yaşam alışkanlıkları.

• Anti-obezite İlaçları (AOİ’ler): Son dönemde onaylanan zayıflama iğneleri, iştahı baskılamaya ve kilo kaybını desteklemeye yardımcı olur.

• Bariatrik Cerrahi: Cerrahi yöntemlerle midenin hacminin azaltılması.

4. Bu yöntemler karşılaştırıldı mı?

• Şimdiye kadar bu yöntemleri doğrudan karşılaştıran bir çalışma bulunmamaktadır.

• Bu seçeneklerin avantaj ve dezavantajlarını hastalara sunarak bilinçli karar almalarına yardımcı olmak önemlidir.

5. Obezite tedavisi için klavuzlar ne söylüyor?

• Amerikan Kalp Derneği ve Amerikan Endokrinologlar Derneği’ne göre, vücut kitle indeksine (VKİ) göre fazla kilo ve obezite etdavisi tedavi şu unsurları kapsar:

  • VKİ 25-29.9: Yaşam tarzı değişiklikleri.

  • VKİ 27-29.9 + Ek hastalık: Yaşam tarzı değişiklikleri ve anti obezite ilaçları (AOİ'ler).

  • VKİ ≥ 30: Yaşam tarzı değişiklikleri ve AOİ'ler.

  • VKİ ≥ 30 + Çoklu ek hastalık: Yaşam tarzı değişiklikleri, AOİ'ler ve bariatrik cerrahi.

6. Yaşam tarzı değişiklikleri neden temel bir unsur?

• Tüm tedavi yöntemlerinin temelinde yaşam tarzı değişiklikleri vardır.

• Fiziksel aktivite eksikliği, uyku kalitesini, iştahı ve metabolizmayı etkiler.

7. Bariatrik cerrahiden sonra kilo geri alınır mı?

• Zayıflama ameliyatları kilo kaybında etkili olsalar da hastaların %49’u ameliyat sonrası belirli bir oranda kiloyu geri alabilir.

• Roux-en-Y gastrik bypass işlemi sonrası ortalama kilo kaybı:

  • 1. yıl: %31,2

  • 5. yıl: %25,5

• Sleeve gastrektomi ve ayarlanabilir mide bandı işleminde de benzer kilo geri alımı oranları gözlemlenmiştir.

8. Anti-obezite ilaçları etkili midir?

• Semaglutid: Ortalama kilo kaybı %17,3, ancak ilacın bırakılmasıyla %11,6'ya kadar geri kazanım gözlemlenmiştir.

• Tirzepatid:

  • 36 hafta: %20,9 kilo kaybı.

  • 52 haftalık takip süreci: Kullanımı durduran hastalarda %14 geri alım, ilaca devam edenlerde %5,5 ek kilo kaybı.

Aşağıda, FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından onaylanmış ve zayıflama amaçlı iğne şeklinde kullanılan ilaçları inceleyelim: