Vajinal Östrojen, Meme Kanseri Geçiren Kadınlarda Güvenli mi?

Meme kanseri tedavisi gören kadınlar, tedavi sonrası dönemde yaşam kalitelerini olumsuz etkileyen birçok yan etki ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu yan etkilerden biri de östrojen seviyelerindeki düşüşe bağlı olarak ortaya çıkan vajinal kuruluk, kaşıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrı gibi sorunlardır. 

Kanser Tekrarı Endişesi

Vajinal kuruluk, kaşıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrı gibi sorunlar, hastaların psikolojik ve fiziksel sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir. Vajinal östrojen tedavisi bu belirtileri hafifletebilecek bir çözüm olarak öne çıksa da, meme kanseri geçirmiş kadınlarda bu tedavinin güvenliği konusunda ciddi endişeler bulunmaktadır. Özellikle hormon reseptörü pozitif (HR-pozitif) tümörlere sahip hastalarda ve aromataz inhibitörü kullananlarda östrojenin kanser nüksü (tekrarı) riskini artırabileceği düşüncesi, tıbbi toplulukta ve hastalar arasında tartışmalara yol açmaktadır. Bu nedenle, vajinal östrojen tedavisinin meme kanseri hastalarının uzun vadeli sağkalımı üzerindeki etkilerini anlamak, bu tedaviyi güvenle uygulamak için kritik öneme sahiptir.

Yeni Bir Araştırma

Fransa'da gerçekleştirilen ve 17 Mayıs 2024 tarihinde ESMO Meme Kanseri Kongresi'nde sunulan bir çalışma, vajinal östrojen tedavisinin, hormon reseptörü (HR) negatif meme kanseri olan kadınlarda veya tamoksifen ile eşzamanlı tedavi gören HR pozitif tümörlü kadınlarda nüks riskini artırmadığını, ancak aromataz inhibitörü kullananlarda kaçınılması gerektiğini öne sürdü.

Çalışmanın Detayları

Meme kanseri tedavisi gören kadınlar, östrojen seviyelerindeki düşüş nedeniyle vajinal kuruluk, kaşıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrı gibi genitoüriner belirtiler yaşayabilir. Estriol ve promestrien (3-propil etil, 17B-metil estradiol) gibi vajinal östrojen terapileri bu belirtileri önleyebilir, ancak meme kanseri sonuçları üzerindeki etkisi belirsizdir. Araştırmacılar, Fransız sigorta verilerini kullanarak meme kanseri geçiren kadınlarda vajinal östrojen tedavisinin hastalıksız sağkalım üzerindeki etkisini değerlendiren bir çalışma tasarladılar.

Çalışmaya dahil edilen hastaların ortanca yaşı 54 yıl olup, %85'i HR-pozitif, %15'i HR-negatifti. Araştırmacılar, HR durumu ve endokrin tedavi rejimine dayalı alt grup analizleri gerçekleştirdi.

Sonuçlar

• 135 bin hastanın 1739'u vajinal östrojen kullanmıştı — %56'sı promestrien; %34'ü estriol; ve %10'u her ikisi.
• HR-pozitif tümörlü hastalarda vajinal östrojen tedavisine başlamak, özellikle aromataz inhibitörü ile eşzamanlı tedavi görenlerde hastalıksız sağkalımda mütevazı bir düşüşe yol açtı (5 yıl içinde %2.1 puanlık azalma).
• HR-negatif tümörlü hastalarda veya tamoksifen ile tedavi edilenlerde hastalıksız sağkalımda bir azalma gözlenmedi.
• Aromataz inhibitörü kullananlarda, estriol başlamak, promestrien başlatmaya kıyasla hastalıksız sağkalımda "daha ciddi ve erken" bir düşüşe neden oldu (3 yıl içinde %4.2 puanlık azalma, promestrien başlatıldığında %1.0 puanlık fark).

Yorum

Bu çalışma, kanser hastalarında cinsel işlev bozukluğu gibi çok önemli bir yaşam kalitesi sorununu ele alıyor. Bu durum, anksiyete ve depresyon ile ilişkilidir ve yaşam kalitesinin önemli bir bileşeni olarak değerlendirilmelidir. Çalışmanın sonuçları, HR-negatif tümörleri olan kadınlarda ve tamoksifen ile eşzamanlı tedavi görenlerde vajinal östrojen tedavisinin güvenli olduğunu göstermektedir. Ancak, aromataz inhibitörleri ile tedavi edilen kadınlarda vajinal östrojen tedavisinden mümkün olduğunca kaçınılmalı, bu grup hastalarda promestrien, estriole tercih edilmelidir.

Bu sonuçların elde edilmesinin birkaç nedeni olabilir:

1. Hormonal Mekanizmalar: HR-pozitif tümörlü kadınlarda, östrojenin tümör büyümesini tetikleyebileceği bilinmektedir. Tamoksifen, östrojenin etkilerini bloke ederken, aromataz inhibitörleri vücutta östrojen üretimini azaltır. Vajinal östrojen tedavisinin sistemik dolaşıma ne kadar geçtiği ve bu hormonların tümör hücrelerini nasıl etkilediği, tedavi sonuçlarını doğrudan etkileyebilir.
2. Tedavi Rejimleri: Tamoksifen ve aromataz inhibitörleri farklı mekanizmalarla çalışır. Tamoksifen, östrojen reseptörlerini bloke ederken, aromataz inhibitörleri östrojen üretimini engeller. Bu farklılıklar, vajinal östrojen tedavisinin etkilerini değiştirir.
3. Bireysel Faktörler: Hastaların genetik yapısı, tümör özellikleri ve genel sağlık durumu, vajinal östrojen tedavisinin sonuçlarını etkileyebilir. Bu nedenle, tedavi planı her hasta için bireysel olarak değerlendirilmelidir.

Bu çalışmanın bulguları, meme kanseri tedavisi gören kadınlarda vajinal östrojen tedavisinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir. Vajinal östrojen tedavisinin güvenliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak mevcut bulgular, HR-negatif tümörleri olan kadınlar ve tamoksifen kullananlar için umut vericidir. Aromataz inhibitörleri ile tedavi edilen kadınlarda ise daha dikkatli bir yaklaşım benimsenmelidir.