Anastrozol – erken evre ve metastatik meme kanseri tedavisinde

Anastrozol nasıl etki eder?

Anastrozol (yaygın bilinen piyasa isimleri Arimidex ve Aristu), vücudumuzda aromataz adı verilen bir enzimin çalışmasını inhibe etmek (engellemek) etmek üzere tasarlanmıştır. Aromataz, östrojen hormonu üretiminde rol alır. Anastrozol, aromatazı inhibe ettiğinde vücutta daha az östrojen üretilir ve meme kanseri hücrelerindeki reseptörlere daha az östrojen bağlanmış olur. Tamoksifen, östrojenin, kendi reseptörüne bağlanmasını engellerken, anastrozol direk olarak östrojenin üretimini engeller. Bazı meme kanseri türleri (yaklaşık %70 kadarı) büyümek ve çoğalmak için östrojene ihtiyaç duyduklarından anastrozol, östrojenin üretilmesini önlemek için verilir.

Aromataz enzimi çoğunlukla yağ dokusu ve böbrek üstü bezinde bulunmaktadır. Nadiren de meme, karaciğer, kas dokuda bulunur. Menopoz sonrası kadınlarda obezitenin (fazla yağlanma) meme kanseri riskini artırmasının sebebi, menopoz sonrası dönemde östrojenin ana kaynağının yağ dokusu olmasıdır; menopoz öncesinde ise östrojenin % 90’nı yumurtalıklar (overler) tarafından üretilmektedir.

Tedavinin amacı

Erken evre meme kanserinde anastrozol, kanserin ameliyat sonrası nüksetmesini (tekrarlamasını) önlemek için kullanılır (adjuvan tedavi).

4. evre (metastatik) meme kanserinde anastrozol, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak, hastalığa bağlı şikayetleri azaltmak, daha da yayılmasını önlemek ve yaşam sürelerini uzatmak için kullanılır (palyatif tedavi).

Uygulama şekli, dozu ve program

Anastrozol tablet, ağız yoluyla alınır ve başlangıç dozu günde 1mg'dır. Eczaneden alınan nastrozol evde kullanılır.

Adjuvan tedavi amacıyla hekim önerisine bağlı olarak üç ila beş yıl süreyle kullanılır. Anastrozol, menopoz sonrası dönemdeki (postmenopozal) kadınlarda kullanım için uygundur ve menopoz öncesi dönemdeki kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.

Arimidex, Aristu yan etkiler

Klinik çalışmalarda anastrozol kullanımı ile en sık bildirilen yan etkiler aşağıda yer almaktadır. Yan etkiler bazen yüzde aralıklarına sahiptir [örnek: 2-6% ], bunlar klinik çalışmalarda farklılık göstermiştir (aşağıdaki anastrozol yan etkileri erken evre meme kanserinde koruyucu (adjuvan) amaçla kullanım klinik çalışmalarına dayanmaktadır):

• Sıcak basması (34%) 
• Eklem ağrısı (28%)
• Halsizlik (2-16%) 
• Ruhsal değişiklikler (16%)
• Bulantı veya kusma (11%) 
• Vajinal kanama (5%) 
• Katarakt (4%) 
• Vajinal akıntı (3%) 
• Kalp krizi (3%) 
• İnme/Felç (1%) 
• Ciltte lekelenme (3%) 
• Kırık (kalça, omurga veya bilek: 1-6%)
• Endometrium kanseri (0.1%= 1000 hastada 1)

Not: Arimidex-Aristu, tamoksifen ile karşılaştırıldığında daha az sıcak basması, vajinal akıntı veya vajinal kanama, inme, kan pıhtılaşması ve endometriyal kanser ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, arimidex ile omurga ve bilek (kalça değil) kemik kırıkları, tamoksifen ile karşılaştırıldığında daha sık görülmüştür.

Takip

Ne sıklıkla takip gereklidir?

Kan tahlillerinin tedaviye başlamadan önce ve tedavi sırasında her üç ayda bir kontrol edilmelidir. Gerekli olan kan tahlilleri tam kan sayımı (hemogram), kapsamlı metabolik panel (biyokimya), trigliserid, kan kolesterol düzeyi ve kan D vitamini düzeyidir. Hekimin önerisine göre başka kan tahlilleri eklenebilir.

Görüntüleme ( radyolojik inceleme ) ne kadar sıklıkla gereklidir?

Görüntüleme tedaviden önce ve tedavi sırasında her iki ila altı ayda kontrol edilebilir. Kemik taramaları (DEXA), manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (BT) ve pozitron emisyon tomografi (PET-BT) taramaları yapılan görüntüleme işlemleridir.

Kan testi veya görüntüleme sonuçları tedaviyi nasıl etkiler?

Sonuçlara bağlı olarak doktorunuz anastrozol kullanımına planladığı gibi devam edebilir, dozunu değiştirebilir veya tedaviyi değiştirebilir.

Dikkat edilmesi gerekenler

• Östrojen replasman tedavisini veya östrojen içeren diğer ilaçları almadan önce doktorunuza danışın çünkü bu ilaçlar anastrozolün etkinliğini düşürebilirler. 
• Arimidex oral (ağız yoluyla alınan) bir tablettir. 
• Aç veya tok karnına alınabilir. Tabletleri tamamen yutun ve tabletleri ezmeyin.
• Bir doz almayı unutursanız, aynı gün olduğundan eminseniz dozu alın. Ertesi günse, düzenli dozu planlandığı gibi alın. Unuttuğunuz dozun telafi edilmesi için dozu iki katına çıkarmayın.
• Oda sıcaklığında ve kuru yerlerde muhafaza edin. 
• Kaçınılması mümkün olmayan ilaç etkileşimleri veya yan etkiler nedeniyle doz ayarlamaları gerekebilir. 
• Herhangi bir karıncalanma veya uyuşukluk hissettiğinizde doktorunuza haber verin. 
• Arimidex fetüse zarar verebilir. Bu yüzden Arimidex kullanımı sırasında kendinize uygun doğum kontrolü yöntemlerini kullanın ve tedavi sırasında hamile kalırsanız doktorunuza bildirin.
• Onkoloji eczacınız, ilaç etkileşmelerinin uygun şekilde engellendiği veya yönetildiğinden emin olmak için daima ilaç listenizi gözden geçirmelidir.
• Anastrozol piyasada şu isimlerle bulunur: Arimidex, Aristu, Santra ve Veridex