Güney Afrika'da, B.1.1.1.529 (Omicron) olarak adlandırılan yeni bir koronavirüs varyantı tespit edildi ve araştırmacılar, şimdiye kadar en hızla yayılan bu koronavirüs varyantının, COVID aşılarının etkinliği için bir tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için yarışıyor.
Yeni Güney Afrika Varyantı (B.1.1.1.529) Nedir?
Güney Afrika'daki araştırmacılar, COVID-19'a neden olan yeni bir koronavirüs çeşidinin hızla yayılışını yerinde izlemek ve çözüm önerileri sunmak için adeta gece gündüz uyumuyor. Yeni varyant, Delta varyant da dahil olmak üzere diğer varyantlarda bulunan çok sayıda mutasyonu barındırıyor ve Güney Afrika'da hızla yayılıyor gibi görünüyor.
NOT: Bir varyant, virüsün genel kimliğini değiştirmeyen mutasyonlardır. Suş, virüsü başka bir kimliğe sokan mutasyonlardır. Yani, bu olursa her şey başa döner. Virüsteki her nükleotid değişikliği onun farklılaşması demek değildir. SARS-CoV-2’deki (şu anki pandemiye neden olan koronavirüs) genetik değişimler sonucu oluşan B.1.1.1.529 adlı formunu hem varyant hem suş olarak adlandıranlar olmakla birlikte, yazımızın devamında varyant kullandık.
Birincil öncelik, varyantı yayılırken daha yakından takip etmektir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından Omicron olarak adlandırılan B.1.1.1.529 varyantı, ilk olarak Kasım 2021'de Botsvana'da tespit edildi ve Güney Afrika'dan Hong Kong'a seyahat edenlerde ortaya çıktı. Bilim insanlar ayrıca, aşılar tarafından tetiklenen bağışıklık sistemi tepkilerinden kaçıp kaçamayacağı ve diğer varyantlardan daha fazla veya daha az ciddi hastalığa neden olup olmadığı gibi varyantın özelliklerini anlamaya çalışıyorlar.
Johannesburg'daki Witwatersrand Üniversitesi'nden bir virolog olan Penny Moore, “Warp hızında uçuyoruz” diyor ve laboratuvarı, varyantın aşılardan ve önceki enfeksiyonlardan bağışıklığı atlatma potansiyelini ölçüyor. Moore, aşılı bireylerde yeniden enfeksiyon ve vakalarla ilgili anekdot raporları var, ancak “bu aşamada bir şey söylemek için çok erken” diye ekliyor.
Güney Afrika'nın Durban kentindeki KwaZulu-Natal Üniversitesi'nde enfeksiyon hastalıkları doktoru olan Richard Lessells, 25 Kasım'da Güney Afrika sağlık departmanı tarafından düzenlenen bir basın toplantısında, “Bu varyant hakkında anlamadığımız çok şey var” dedi. "Mutasyon profili bizi endişelendiriyor, ancak şimdi bu varyantın önemini ve pandemiye verilen yanıt için ne anlama geldiğini anlamak için çalışmamız gerekiyor."
Omicron Varyantı Kapımızda
Bir Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uzman grubu 26 Kasım'da toplandı ve B.1.1.529 olarak bilinen varyantı, "endişe verici" olarak etiketledi. Varyant, DSÖ grubu tarafından Yunanca adlandırma sisteminde koronavirüs varyantları için bir sonraki harf olan Omicron olarak adlandırıldı.
Araştırmacılar ayrıca, varyantın küresel olarak yayılma, muhtemelen yeni enfeksiyon dalgalarını tetikleme veya Delta varyantı tarafından yönlendirilen devam eden artışları şiddetlendirme potansiyelini ölçmek istiyorlar.
Ani değişiklikler
Araştırmacılar, Botswana'dan alınan genom dizileme verilerinde Omicron'u tespit etti. Varyant, insan hücrelerini tanıyan ve vücudun bağışıklık tepkilerinin ana hedefi olan SARS-CoV-2 proteini olan spike proteininde 30'dan fazla değişiklik içerdiği için öne çıktı. Değişikliklerin çoğu Delta ve Alpha gibi varyantlarda bulunmuştur ve yüksek enfektivite ve enfeksiyon bloke edici antikorlardan kaçma yeteneği ile bağlantılıdır.
Ancak varyantın Güney Afrika'nın Johannesburg'a ev sahipliği yapan Gauteng eyaletindeki belirgin keskin yükselişi de alarm zilleri çalıyor. Lessells'e göre, eyalette özellikle okullarda ve gençler arasında vakalar Kasım ayında hızla arttı. De Oliveria'nın ekibinden alınan genom dizilimi ve diğer genetik analizler, 12 ve 20 Kasım tarihleri arasında Gauteng'den analiz ettikleri 77 virüs örneğinin tamamından Omicron varyantının sorumlu olduğunu buldu. Yüzlerce örneğin daha analizi yapılıyor.
Lessells, varyantın, genom dizilemesinden çok daha hızlı sonuçlar veren genotipleme testleri ile tespit edilmesini sağlayan bir spike (diken) mutasyonu barındırdığını söyledi. Bu testlerden elde edilen ön kanıtlar, Omicron'un Gauteng'den çok daha geniş bir alana yayıldığını göstermektedir. Lessells, "Bu varyantın ülkede oldukça yaygın bir şekilde dolaşımda olabileceği endişesini veriyor." dedi.
DSÖ ifadesine göre ön kanıtlar, Omicron'un diğer endişe verici varyantlardan daha yüksek bir "yeniden enfeksiyon" riski taşıdığını göstermektedir.
Aşılar Etkin mi?
Omicron'un oluşturduğu tehdidi anlamak için araştırmacılar, tehdidin Güney Afrika ve ötesindeki yayılmasını yakından takip edecekler. Güney Afrika'daki araştırmacılar, 2020'nin sonlarında orada tanımlanan Beta varyantını hızlı bir şekilde incelemek için çabalarını seferber ettiler ve benzer bir çaba Omicron'u incelemeye başlıyor.
Beta'nın bağışıklık sisteminden kaçma yeteneğiyle ilgili bazı ilk verileri sağlayan Moore'un ekibi, Omicron üzerinde çalışmaya başladı. Virüsün enfeksiyon engelleyici antikorlardan ve diğer bağışıklık tepkilerinden kaçma yeteneğini test etmeyi planlıyorlar. Varyant, antikorların tanıdığı ve potansiyel olarak güçlerini azaltan spike protein bölgelerinde çok sayıda mutasyon barındırır. Moore, "Bildiğimiz birçok mutasyon sorunlu, ancak daha fazlası muhtemelen bağışıklık sisteminden daha fazla kaçınmaya katkıda bulunuyor gibi görünüyor" diyor. Moore, bilgisayar modellemesinden, Omicron'un bağışıklık sisteminin T hücreleri adı verilen başka bir bileşeni tarafından verilen bağışıklığı atlatabileceğine dair ipuçları bile olduğunu söylüyor. Ekibi ilk sonuçlarını iki hafta içinde almayı umuyor.
İngiltere'deki Oxford Üniversitesi'nde virüs evrimi üzerine çalışan Aris Katzourakis, “Çok fazla değişikliğe sahip olduğu için aşının etkinliğini azaltıyor mu, merak ediyoruz” diyor.
Lessells, Güney Afrika'daki araştırmacıların, Omicron'un diğer varyantların ürettiğinden daha şiddetli veya daha hafif hastalığa neden olup olmadığını da inceleyeceklerini söyledi. "Gerçekten kilit soru, hastalığın ciddiyeti ile ilgilidir."
Araştırmacılar, şimdiye kadar Omicron'un Güney Afrika'nın ötesinde oluşturduğu tehdidin net olmaktan çok uzak olduğunu söylüyor. Moore, varyantın Delta'dan daha bulaşıcı olup olmadığı belirsiz çünkü şu anda Güney Afrika'da düşük sayıda COVID-19 vakası var. “Bir durgunluk içindeyiz” diyor. Katzourakis, Delta'nın oldukça yaygın olduğu ülkelerin Omicron belirtilerini izlemesi gerektiğini söylüyor. "Bu virüsün rekabet başarısı açısından ne yaptığını ve yaygınlığının artıp artmayacağını zamanla göreceğiz."
*
