Akciğer nodülü nedir, kanser midir, tedavisi nasıldır?

Akciğerde pulmoner nodül adı verilen büyümeler iki türde olabilir: benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu). Akciğer nodüllerinin enfeksiyonlardan bulaşıcı olmayan sarkoidoza kadar birçok nedeni olabilir.

Not: Bir neoplazm olarak da bilinen bir tümör, katı veya sıvı dolu olabilen anormal bir doku kütlesidir. Her tümör kanser demek değildir.

Tümörler

• benign (iyi huylu = selim)
• pre-malign (şu an kanser olmayan, fakat gelecekte kansere dönüşme potansiyeline sahip oluşum)
• malign (kanser = kötü huylu = habis)

Akciğer nodülü (pulmoner nodül) nedir?

Bir pulmoner nodül, akciğerde küçük yuvarlak veya oval şekilli bir büyümedir. Ayrıca "akciğer üzerindeki nokta" veya "bozuk para" görünümü olarak da adlandırılabilir. Pulmoner nodüllerin çapı 3 cm'den küçüktür (yaklaşık 1,2 inç). Büyüme bundan daha büyükse, pulmoner kitle olarak adlandırılır ve basit bir nodülden ziyade kanseri temsil etmesi muhtemeldir.

Akciğer nodülü ne kadar yaygındır?

Göğüs röntgeni (akciğer filmi) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması sırasında her yıl sayısız pulmoner nodül keşfedilir. Çoğu nodül kanserli değildir (iyi huylu). Tüm göğüs röntgeni filmlerinin %0.2'sinde soliter (tekil) bir pulmoner nodül bulunur. Akciğer nodülleri tüm akciğer BT taramalarının yarısına kadar bulunabilir. Bir pulmoner nodülün malign (kanserli) olması için risk faktörleri sigara öyküsünü ve ileri yaşı içerir.

Akciğer nodülünün nedenleri nelerdir?

İki ana pulmoner nodül tipi vardır: malign ve benign. Çapı iki santimetreden (yaklaşık 3/4 inç) daha küçük olan pulmoner nodüllerin %90'ından fazlası iyi huyludur.

Benign (iyi huylu) pulmoner nodüllerin çok çeşitli nedenleri olabilir. Birçoğu, vücutta iltihaplanma veya hastalık üreten bir enfeksiyonun bir sonucu olarak akciğerdeki iltihabın sonucudur. Nodül aktif bir enfeksiyonu temsil edebilir veya önceki iltihaplanma ile ilgili skar/yara dokusu oluşumunun bir sonucu olabilir. İyi huylu gelişimsel lezyonlar da nodül olarak görünebilir.

• Enfeksiyonlar: Pulmoner nodüllerde görülen enfeksiyonların çoğu nispeten yumuşak seyirlidir ve çoğu zaman aktif değildir. Örnekler arasında mikobakteri tüberkülozu veya mikobakteri avium intrasellare gibi mikobakteri ve aspergilloz, histoplazmoz, koksidiyomikoz ve kriptokokoz gibi mantar enfeksiyonları bulunur. Enfeksiyonlarla ilgili iltihap, genellikle granülom denilen şeyi oluşturur. Bir granülom, akciğer dokusu iltihaplandığı zaman oluşan küçük bir hücre kümesidir. Granülomlar, bağışıklık sistemi yabancı olarak kabul ettiği maddeleri izole ettiğinde oluşur. Granülomların çoğu zaman akciğerlerde görülür, ancak vücudun diğer bölümlerinde de oluşabilir. Kalsiyum iyileşme dokusunda toplanma eğiliminde olduğundan, zamanla kireçlenebilirler; o zaman buna akciğerde kalsifiye nodül denir.
• İyi huylu inflamatuar akciğer nodüllerinin bulaşıcı olmayan nedenleri: Sarkoidoz, polianjitli granülomatöz (GPA) ve romatoid artrit gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar da akciğerlerde oluşan granülomlarla kendini gösterir.
• Neoplazmlar: Neoplazmlar, iyi veya kötü huylu olabilen anormal büyümelerdir.

İyi huylu neoplazm tipleri şunlardır:

• Fibroma (fibröz bağ dokusu yumruğu)
• Hamartom (normal dokuların anormal gruplaması)
• Nörofibrom (sinir dokusundan oluşan bir topak)
• Blastoma (olgunlaşmamış hücrelerden oluşan bir büyüme)

Kötü huylu tümör tipleri şunları içerir:

• Akciğer kanseri
• Lenfoma (lenfoid doku içeren bir büyüme)
• Karsinoid (küçük, yavaş büyüyen kanserli bir tümör)
• Sarkom (bağ dokusundan oluşan bir tümör)
• Metastatik tümörler (vücudun başka bir yerindeki kanserden akciğerlere yayılan tümörler)

İlginizi Çekebilir:

Akciğer Kanseri Belirtileri, Tanı ve Tedavisi (Detaylı Anlatım)

Lenfoma (Lenf Kanseri) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Metastaz Nedir? Kanser Neden Metastaz Yapar? (Detaylı Anlatım)

Akciğer nodülünün belirtileri nelerdir?

Genellikle pulmoner nodüller ile ilişkili belli belirtiler yoktur. Eğer bir akciğer nodülü belirti veriyorsa, bu altta yatan nedeni ile ilişkili olacaktır. Eğer nodül bir akciğer kanserinden geliyorsa, hasta sıklıkla belirtisizdir, ancak yeni bir öksürük veya hemoptizi (kanlı balgam) olabilir.

Hasta çoğu zaman, akciğer röntgeni veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması yapılıncaya kadar akciğer nodülü olduğunu bilmiyordur.

Akciğer nodülü nasıl teşhis edilir?

Çoğu akciğer nodülü kötü huylu olmasa da kanser erken tanısı için bir nodülün tespit edilmesi çok önemlidir.

Göğüs Röntgenleri ve BT taramaları: Genellikle, bir pulmoner nodülün mevcut olduğunun ilk işareti, göğüs röntgeni veya BT taramasında ortaya çıkan bir noktadır. Bu testler genellikle bir kişi doktora solunum yolu hastalığı ile başvurduğunda yapılır.

Röntgen filmi veya BT taraması bir akciğer nodülü olduğunu gösterirse, doktorunuz geçmişte kanser olup olmadığınızı da içeren tıbbi geçmişinizi soracaktır. Sigara tiryakisi veya eski sigara tiryakisi olup olmadığınız; toksik/zararlı olabilecek çevresel kimyasallara maruz kalma hakkında bilgi sahibi olmak isteyecektir.

Doktor, nodülün boyutunu ve şeklini, yerini ve genel görünümünü değerlendirmek için röntgene bakacaktır. Göğüs röntgenlerinde görülen tek pulmoner nodüller genellikle en az 8 ila 10 milimetre çapındadır. Bundan daha küçüklerse, göğüs röntgeni üzerinde görünmeleri pek mümkün değildir. Nodül büyüdükçe ve düzensiz şekillendiğinde kanserli olma olasılığı artar. Akciğerin üst kısımlarında bulunanların da kanserli olma olasılığı daha yüksektir.

Daha eski göğüs röntgenleriniz varsa, nodülün büyüme hızını belirlemek için doktorunuzun onlara bakmasına izin vermelisiniz. Genel olarak, malign (kanserli) nodüllerin boyutu her 6 ayda bir yaklaşık iki katına çıkar. Daha yavaş veya daha hızlı büyüme oranına sahip nodüllerin kanserli olma olasılığı daha düşüktür.

Doktorunuz, nodülün daha ayrıntılı bir görüntüsünü elde etmek için BT taramasından geçmenizi önerebilir veya nodülünüz ilk olarak bir BT taraması ile fark edilmiş olabilir. BT taramaları, şekli, boyutu, konumu ve iç yoğunluğu dahil olmak üzere nodülün spesifik özellikleri hakkında bilgi verebilir. BT taramaları, nodülün doğasını belirlerken göğüs röntgenlerinden daha hassastır. Bir BT taraması, çapı 1-2 mm'ye kadar küçük çok küçük nodülleri bulabilir.

Eğer nodül oldukça küçükse veya özellikleri bir kanseri temsil etme ihtimalinin çok düşük olduğunu gösteriyorsa, doktorunuzun tekrar tekrar göğüs görüntüleme ile nodülü zaman içerisinde takip etmesi muhtemeldir. Eğer nodül zamanla büyümezse, iyi huylu olduğu doğrulanır. İlgili bir büyüme temposu kaydedildiği takdirde, ek değerlendirme önerilecektir. Taramalar ve takip süreleri arasındaki aralık, nodülün boyutuna ve malignite riskine bağlıdır.

• Pozitron emisyon tomografisi (PET): PET taraması bir nodülün malign mi yoksa iyi huylu mu olduğunu tespit etmek için de yardımcı olabilir. PET taraması, nodül tarafından absorbe edilen glukoz gibi radyoaktif etiketli bir madde kullanır ve nodülün metabolik aktivite seviyesinin bir resmini sunar. Kötü huylu hücreler normal hücrelere göre daha hızlı metabolizmaya sahiptir, daha fazla enerji tüketirler ve bu nedenle daha fazla radyo-etiketli maddeyi emerler. Nodüller, malign olduklarında veya aktif inflamasyon varsa PET görüntülemede daha parlak görünürler. Birisinin 8-10 mm'den küçük nodülleri varken PET taraması yorumlamasına dikkat etmeliyiz çünkü bunlar PET görüntüleme tarafından iyi görülmeyebilir. 20 mm'den (2 cm) büyük pulmoner nodüller için PET-BT, iyi bir tanı aracıdır.
• Biyopsi: Biyopsi, küçük bir doku numunesinin nodülden çıkarıldığı ve mikroskop altında incelenebildiği bir prosedürdür. Büyümenin malign olma olasılığını ekarte etmek için diğer testler yetersiz olduğunda yapılabilir.
• Bronkoskopi: Bu tıbbi uygulama nodüle solunum tüplerinden ulaşılabileceği anlaşılıyorsa kullanılır. Ağız veya burun içinden soluk borusuna ve akciğerin bronşuna yerleştirilebilen ince, hafif, esnek bir tüp olan bir bronkoskop kullanır. Bronkoskopun ucunda çok küçük bir kamera ve biyopsi aletleri vardır.
• İğne biyopsisi (ayrıca, transtorasik iğne biyopsi olarak da bilinir): Günümüzde kanser şüpheli akciğer nodüllerinin teşhisinde en sık kullanılan yöntemdir. Bu test, nodül, göğüs duvarının yakınında, akciğerin kenarına doğru olduğunda en başarılıdır. Transtorasik iğne biyopsisi, genellikle Cone Beam CT denilen bir BT taraması eşliğinde yapılır.

İlginizi Çekebilir:

Pet / BT Nedir? Hangi Durumlarda Kullanılır?

Biyopsi Nedir? Kimlere ve Nasıl Yapılır? (Detaylı Anlatım)

Akciğer nodülü nasıl tedavi edilir?

Pulmoner nodül iyi huylu ise, genellikle tedavi gerektirmez. Aktif bir enfeksiyon bulunursa veya vücutta bir iltihap hastalığı teşhisi konulursa, tedavi tanımlanan duruma ve mevcut olan belirti-şikayetlere bağlı olacaktır.

Eğer nodül kanser ise ve kanser herhangi bir yayılma göstermemişse ve hasta uygunsa, kanser cerrahi olarak çıkarılmalıdır.

Pulmoner nodülleri çıkarmak için kullanılan cerrahi teknikler şunlardır:

• Torakotomi: Bu işlem açık akciğer cerrahisi olarak kabul edilir. Hastalıklı akciğer dokusunun parçalarını çıkarmak için göğsün duvarında bir kesim yapılır. Ameliyattan sonra hastalar genellikle birkaç gün hastanede kalmalıdır. Yaşam kaybı riski düşüktür. Mümkün olduğunda, daha az invaziv olan bir mini torakotomi yapılabilir.
• Video Yardımlı Torakoskopi: Bu tıbbi uygulamada ucunda minyatür kamera bulunan esnek bir tüp olan bir toraskop kullanılır. Toraskop, göğüs duvarına küçük bir kesikten geçirilir. Kamera cerrahın nodül görüntüsünü televizyon ekranında izlemesini sağlar. Bu teknik, bir torakotomiden daha küçük bir kesim ve daha kısa bir iyileşme süresi gerektirir.

Malign pulmoner nodüller nasıl önlenebilir?

Kötü huylu bir akciğer nodülü tanısı almaktan kaçınmanın en iyi yolu, sigara içiyorsanız sigarayı bırakmaktır.

Akciğer kanseri varlığını düşündüren herhangi bir yakınması olmayan (asemptomatik) kişiler; 55-77 yaş aralığında ve en az 30 yıl sigara içimi olanlar – son 15 yıldır sigarayı bırakmış olsa dahi – yılda bir kez düşük doz radyasyonlu akciğer tomografisi (BT) ile taranmalı.

İlginizi Çekebilecek Konular:

Sigarayı nasıl bırakabilirim?

Sigara dışı akciğer kanseri nedenleri

Aziz Sancar'dan sigarayı bıraktıracak buluş şeklinde yankı bulan çalışma gerçekte ne anlatıyor?