İleri evre, metastatik kastrasyona (hormon baskılama) dirençli prostat kanserli erkeklerde tedavi seçenekleri sınırlıdır, ancak radyoaktif alfa dalgaları yayan aktinyum tedavisi adlı yeni bir tedavi protokolü ümit vermektedir. 2017 ve 2018 yılında sonuçları yayımlanan çalışmalarda, prostat spesifik membran antijeni (PSMA) pozitif tümörleri olan hastaların, aktinyum-225 adlı hedefli alfa tedavisinden, beta dalgası yayan lutesyum tedavisine kıyasla daha fazla fayda gördüğü rapor edildi.
Aktinyum nedir?
Aktinyum, periyodik tabloda 3B grubu 7. peryodda yer alan ve atom numarası 89, atom ağırlığı 227 olan radyoaktif bir elementtir. Aktinyum-225, aktinyum elementinin radyoaktif alfa dalgaları yayan bir izotopudur.
Prostat kanserinde aktinyum tedavisi nasıl yapılır?
Nükleer tıbbın moleküler uygulamaları, belli hücrelere özgü reseptörlere radyoaktif maddeler bağlayarak hem görüntüleme hem de tedavi sağlamaktadır. Prostat kanserli hücrelerinin çoğu da yüzeyinde prostat spesifik membran antijeni (PSMA) taşır. Aktinyum tedavisinde, hücre öldürücü özelliği bulunan, kısa dalga boylu alfa ışınımları yayan aktinyum-225 izotopu, taşıyıcı bir molekülle, PSMA üzerinden prostat kanseri hücresine bağlanır ve kanserli hücreyi tahrip eder. Bu işlem PET-BT cihazı ile gerçekleştirilir ve PSMA-Actinium-225 (Ac-225) PET-BT olarak adlandırılır.
Kanser alanında günümüzde en iyi görüntüleme yöntemi olarak kabul edilen "standart" PET-BT prostat kanserini değerlendirmede yeterince başarılı değildir. Bunun nedeni standart PET-BT yönteminde glikoz yani şeker kullanılması ve prostat kanser hücrelerinin şekeri az kullanmasıdır. Ancak PSMA-PET, prostat kanseri hücrelerinin üzerinde bulunan prostat spesifik membran antijeni (PSMA) isimli bir proteinden faydalanarak, o proteini yakalayan ve görüntüleyen bir yöntemdir. Bu yeni yöntem için, PSMA’ya bağlanan antikor yapıda bir taşıyıcı ve radyoaktif bir maddenin birleşiminden oluşan molekül geliştirilmiştir. Antikor PSMA’ya bağlanır, antikora bağlı radyoaktif madde de (örneğin aktinyum-225) hem görüntüleme hem de kanserli hücrenin tahrip edilmesini sağlar. Bu yöntemle teorikte vücuda dağılmış (metastaz yapmış) tek bir hücre bile yakalanabilir.
Şubat 2018'de Journal of Clinical Oncology'de yayımlanan bir çalışmada aktinyum-225 tedavisinin, başka bir hedefe yönelik moleküler radyonüklid tedavi olan lutesyum-177'den daha etkili olabileceği gösterildi. Çalışmaya, daha önce en az 3-4 basamak tedavi almış metastatik prostat kanserli 11 hasta alındı. Aktinyum tedavisi ile ortanca genel sağkalım süresi 12.6 ay olarak bulundu. 11 hastanın 8'inde %50'den fazla PSA yanıtı görüldü. Yan etki olarak tüm hastalarda ılımlı (grad 2-3) kserostomi (ağız kuruluğu) görüldü.
Sonuç olarak, PSMA-Ac-225 tedavisi, ileri evre metastatik prostat kanserli hastalarda dikkate değer klinik, biyokimyasal ve radyolojik yanıtlarla sonuçlandı ve bu hasta grubu için ümit verici bir tedavi olarak düşünülebilir.
İlgili Konular:
