Vücudun resimlerini çekmek, sorunları saptamak ve ne olduklarını anlamak için görüntüleme testleri kullanırız. Görüntüleme testleri kanseri aramak, ne kadar yayılmış olduğunu bulmak ve kanser tedavisinin çalışıp çalışmadığını görmek için en önemli aracımızdır.

Görüntüleme testleri nedir?

Bir görüntüleme testi, doktorların vücudunuzda olup bitenleri görmesine izin vermek için kullanılan bir yöntemdir. Bu testler vücudunuza enerji formları (x-ışınları, ses dalgaları, radyoaktif parçacıklar veya manyetik alanlar gibi) gönderir. Farklı dokular gönderilen bu enerji türlerine farklı tepkiler verir; böylelikle dokuların sınırlarını seçebildiğimiz anatomik görüntüler oluşur veya bir dokunun içindeki anormal bir oluşum (örneğin tümör) fark edilebilir hale gelir.

Onkolojide görüntüleme testleri ne için kullanılır?

Görüntüleme testleri birçok nedenle kanserde kullanılır:

  • Erken safhalarında henüz hiçbir belirti vermemişken kanseri aramak için. Buna erken teşhis veya kanser tarama testleri denebilir.
  • Şikayetleri olan veya kanser belirtileri gösteren bir kişide tümör aramak için. Buna primer tümörün aranması diyoruz. Ayrıca şikayetlerin kanserden mi yoksa başka bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığına karar vermeye yardımcı olabilirler.
  • Bazen, bir tümörün kanser olma olasılığının olup olmadığını öngörmesine yardımcı olabilirler. Bu, sağlık uzmanlarının bir biyopsinin gerekli olup olmadığına karar vermelerine yardımcı olabilir (bir biyopside, şüpheli dokudan küçük bir örnek alınır alınır ve mikroskop altında incelenir). Bir değişikliğin kanser olduğundan emin olmak için biyopsinin neredeyse her zaman olması gereklidir.
  • Tümörün nerede olduğunu, vücudun derinlerinde bile gösterebilirler. Bir biyopsi yapılması gerekiyorsa bu yardımcı olur.
  • Kanserin evresini bulmaya yardımcı olabilirler (kanserin yayılıp yayılmadığını ve / veya ne kadar yayıldığı).
  • Radyoterapide, ışının nereye odaklanması gerektiğini göstermek, radyoterapi planlaması için.
  • Bir tümörün tedavi ile küçüldüğünü, aynı kaldığını veya tedaviden sonra büyümesini gösterebilirler. Bu, onkoloji ekibine tedavinin ne kadar iyi çalıştığına dair bir fikir verilir.
  • Tedaviden sonra kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını (nüks) bulmaya yardımcı olabilirler.

-İlgili konu: Biyopsi nedir, çeşitleri, kimlere ve nasıl yapılır?

Görüntüleme testleri kanser teşhis ve tedavisinin yalnızca bir parçasıdır. Tam bir kanser incelemesi, tıbbi geçmişiniz (şikayetleriniz ve risk faktörleriniz), fizik muayene, kan tahlilleri ve diğer laboratuvar testlerini de içerir.

Kanser tedavisi öncesi yani tanı anında sonradan kullanılmak üzere detaylı görüntülemeler istenir. Bu görüntüler daha sonra tedavi sırasında değişiklikleri izlemek için kullanılır.

Görüntüleme testleri mükemmel değildir

Görüntüleme testleri kanser tedavisinde en önemli yardımcılarımızdan biridir ancak sınırları vardır. Örneğin, çoğu zaman, bu testler tek başına, bir değişikliğin kanserden kaynaklanıp kaynaklanmadığını kesin olarak gösteremez.

Görüntüleme testleri tümör ancak belli bir boyuta ulaştıktan sonra kanseri gösterebilir. Tümörlerin radyolojik yöntemlerle fark edilmesi için yaklaşık 5 milimetre boyutuna ulaşması gerekir ve 5 milimetrelik bir tümörün içinde neredeyse milyon adet kanser hücresi bulunmaktadır. Tek bir kanser hücresini gösteren bir görüntüleme yöntemi henüz yoktur; bu konu kanser tıbbının en önemli araştırma alanlarından biridir (PSMA-PET gibi nükleer taramalar ve likit biyopsiler bu amaçla denenmektedir). Görüntüleme testlerinde herhangi bir tümör gözükmediği halde kanser tedavisine devam edilmesinin sebebi işte bu görüntülenemeyen kanser hücreleridir (adjuvan tedavi).

Görüntüleme testlerini kim yapar ve bunları kim yorumlar?

Bir doktor, bir radyoloji teknisyeni veya başka bir sertifikalı sağlık profesyoneli bir görüntüleme testi yapabilir. Test hastane, özel bir klinik, görüntüleme merkezi veya bir doktor ofisinde yapılabilir. Büyük tıp merkezlerinde görüntüleme testleri genellikle radyoloji veya nükleer tıp bölümünde yapılır.

Radyolog ve nükleer tıp uzmanı, görüntüleme tekniklerinde uzmanlaşmış doktorlardır; hem çekim sürecini yöneten hem de test sırasında yapılan görüntüleri yorumlayan kişilerdir. Radyolog veya nükleer tıp uzmanı bulgular hakkında bir rapor yazar ve raporu doktorunuza gönderir. Raporun bir kopyası sağlık kayıtlarınızın bir parçası haline gelecektir. Diğer doktorlarınız (onkologlar, cerrahlar vs.) da görüntülere bakabilir.

Görüntüleme testlerinin tipleri

Farklı görüntüleme testleri farklı organları iyi gösterir. Doktorlar hangi organda tümörden şüpheleniyorsa ona uygun radyolojik yöntemi tercih eder.

  • Bilgisayarlı tomografi (BT): X-ışınları kullanılır. Akciğerler ve karın içi organları iyi gösterir.
  • Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Elektromanyetik alan ve radyofrekans dalgaları kullanılır. Beyin, karaciğer, meme, kemikler, baş-boyun ve alt karın bölgesi tümörlerinde tercih edilir.
  • Mamografi: X-ışınları kullanılır. Meme kanseri taraması.
  • Nükleer tıp taramaları (örneğin PET-BT, PET-MRG): Radyoaktif partiküller kullanılır ve oluşan nükleer tarama görüntüsü bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüsü ile birleştirilebilir. Vücudun her yerindeki organ tümörlerinin görüntülenmesinde kullanılır (PET-BT beyin ve karaciğerde zayıf).
  • Ultrason (USG): Ses dalgaları kullanılır. Meme, karaciğer, karın içi organlar, baş-boyun bölgesi yüzeyel tümörlerde. Ayrıca biyopsiler sıklıkla USG eşliğinde yapılır.

Aşağıda, kanser tanı, evreleme ve tedavi yanıtını değerlendirmede en çok faydalandığımız görüntüleme aracı olan PET-BT hakkında bilgiye ulaşabilirsiniz.