ABD Gıda ve İlaç Dairesi FDA 14 Şubat 2018’de, klasik hormonal tedavinin artık etkili olmadığı, PSA değerleri artan ve dolayısı ile başka organlara metastaz yapma riski yüksek olan prostat kanserli hastalarının tedavisinde apalutamide ( piyasa adı Erleada ) onay verdi.
Bu, metastaz yapmamış, hormona dirençli prostat kanseri için FDA tarafından onaylanmış ilk tedavi yöntemidir
FDA, karar verme sürecinde birincil sonlanım noktası olarak ilk kez metastazsız sağkalım süresini kullandı. Metastazsız sağkalım süresi, tanı anında erken veya bölgesel ileri hastalığa sahip ve metastazı olmayan bir hastanın, ilk metastaz anına kadar geçen süredir. Özellikle prostat kanserli hastaların takiplerinde genel sağkalım süresini öngörmek için yeni kullanılmaya başlanan bir ara ölçüttür. Çünkü prostat kanserli hastaların genel yaşam süreleri oldukça uzundur ve yeni bir ilacın etkisini ölçmek için hastaların genel yaşam sürelerini beklemek, klinik çalışmaların süresini de çok uzatmaktadır. Bu nedenle ara sonlanım noktalarına ihtiyaç doğmuştur. Metastazsız sağkalım süresi , hastalıksız sağkalım süresine benzerdir; fakat hastalıksız sağkalımda bölgesel kanser tekrarı dikkate alınır; bunda ise ilk uzak organ metastazı.
Apalutamide nedir?
Piyasa adı Erleada olan apalutamide adlı ilaç, ilk olarak 2010 yılında keşfedilmiştir. Apalutamide, prostat hücrelerinde yoğun şekilde bulunan androjen reseptörlerine testosteron ve dihidrotestosteron gibi androjenlerin bağlanmasını engeller. Böylelikle bu erkeklik hormonlarnın prostat bezi ve diğer dokular üzerindeki etkisini engeller.
Her yıl dünya genelinde 1.1 milyon yeni prostat kanseri teşhisi konmakta ve yaklaşık yıllık 300 bin prostat kanserine bağlı yaşam kaybı meydana gelmektedir. ABD’de prostat kanserine bağlı 5 yıllık sağkalım oranı % 98.6’dır ve bu oran, prostat kanseri tedavilerinde elde edilen başarıların ne boyutlarda olduğunu çok iyi göstermektedir. Tanı anında prostat kanserlerinin % 91’i erken evrededir ve erken evre prostat kanserlerinin yaklaşık % 10 ila % 20'si hormona (kastrasyona) dirençlidir. Hormona dirençli hale gelen hastaların % 16'sında teşhis anında metastaz bulgusu gözlenmez.
Prostat kanseri hücrelerinin hormona/kastrasyona dirençli hale gelmesi
Erken evre bir prostat kanseri ile karşılaşıldığında, bölgesel tedavi seçeneklerinden biri temel tedavi olarak kullanılır: örneğin ameliyat, içten radyoterapi, dıştan radyoterapi, HIFU, kriyoablasyon (dondurma tedavisi) gibi. Erken evre ve düşük riskli prostat kanseri için tedavisiz aktif izlem de bir seçenektir. Bu tedavilerle birlikte - eğer hasta orta ya da yüksek risk grubunda ise - klasik hormonal tedaviler de başlanır. Bu aşamada prostat kanseri hücreleri hormon baskılamaya duyarlı haldedir. Yukarıda da değindiğimiz gibi bir grup hastada, herhangi bir uzak organ metastaz bulgusu olmadan PSA artışı olabilir; işte bunlara metastaz yapmamış hormona dirençli prostat kanseri denilmektedir. Apalutamide kadar bu durumdaki hastalara verilecek onaylı bir tedavi yoktu ve hastalar uzak organ metastazı gelişene kadar klasik hormonal tedavilerle takip ediliyordu.
- Prostat Kanseri Hastaları Tedaviye Başlamadan Risk Gruplarını Bilmeli
Apalutamide onay getiren SPARTAN çalışması
Onay, 1207 metastatik-olmayan kastrasyona dirençli prostat kanserli hastanın değerlendirildiği çok merkezli, çift kör, SPARTAN adlı klinik çalışma sonuçlarına göre verildi. Hastalar 2’ye 1 oranında iki kolay ayrıldı: 806 hastalık grubuna standart androjen baskılama tedavisi ile kombinasyon halinde günde bir kez ağızdan hap şeklinde 240 mg apalutamid verilirken, 401 hastalık diğer kola standart tedavinin yanında plasebo verildi.
Ana etkinlik sonlanım noktası metastazsız sağkalım idi. Metastazsız sağkalım süresi, uzak metastaz (kemik veya yumuşak doku lezyonları veya pelvis dışındaki lenf düğümlerine hastalığın yayılması) veya herhangi bir nedenle ölüm nedeni (hangisi önce gerçekleşmişse) ilk kez ortaya çıkma zamanına kadar geçen süre olarak tanımlandı.
Sonuçta, ortanca metastazsız sağkalım süresi, apalutamid alan hastalar için 40.5 ay ve plasebo alanlar için 16.2 ay idi.
Hastaların en az % 10'unda görülen (sık) yan etkiler yorgunluk, hipertansiyon, kızarıklık, ishal, bulantı, zayıflama, artralji, düşme, sıcak basması, iştah azalması, kırık ve periferik ödem idi.
Tavsiye edilen apalutamid dozu, günde bir kez oral yoldan verilen 240 mg'dır (dört adet 60 mg tablet).
Apalutamidin, henüz metastaz yapmamış fakat hormona dirençli prostat kanserindeki başarısı oldukça dikkat çekicidir. Bununla birlikte PSMA-PET gibi daha yeni radyolojik görüntüleme teknolojleri bazı metastazları daha erken tespit etmeyi ve bu ara aşamada bulunan prostat kanserli hasta sayısının azalmasını sağlayabilir. Böylece erkeklerin bu kanserler için halihazırda onaylanmış tedavileri almalarını mümkün olabilir.
- İlginizi çekebilir: Hormona duyarlı metastatik prostat kanserinde Abirateron FDA onayı aldı
