Kanser tedavilerinde her geçen gün yeni nesil ilaçlar geliştirilmeye devam ediyor. Kasım 2018'de Nature'da 44 bilim insanının katılımıyla yayımlanan raporda kanser tedavilerinde kullanılmak üzere yeni nesil immünoterapi ilaçları açıklandı.
Bilindiği üzere, bağışıklık sistemi karmaşık hücre yapılarından oluşmaktadır. Bu sistem enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruma sağlar. Bağışıklık sistemi hücreleri virüsten parazitik solucanlara kadar binlerce patojeni tespit edebilir. Aynı zamanda, sağlıklı hücreler ile patojenleri veya hasarlı hücreleri ayırt edebilir. Bu çalışmada, doğal bağışıklık sistemimizin merkezi bir aracı olduğu bilinen STING yolu üzerinden, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını ve yok etmesini sağlayacak yeni nesil ilaçlar tanımlanmıştır.
Bu amaçla STING adı verilen proteine yoğunlaşıldı. STING proteini aktif hale geldiğinde, T hücrelerini kanser hücresini tanımaya ve yok etmeye yönlendirir. Peki, bu protein nasıl aktive edilebilir?
T Hücreleri Aktifleştirmek İçin STING Reseptörünü Hedeflemek
Yapılan araştırmalarda hücre içindeki endoplazmik retikulum adlı organelde bulunan STING adlı reseptörün, patojen ve normal DNA farkını ayırt eden bağışıklık sisteminde rol aldığı bulundu. Bu çalışmada araştırmacılar, STING reseptörünü aktive eden amidobenzimidazole adlı bir ilaç grubu dizayn ettiler. Geliştirilen bu yeni nesil ilaçların pek çok avantajı bulunmaktadır. Direkt olarak kana enjekte edilebilen amidobenzimidazole grubu ilaçlar, ulaşılması zor solid (organ) tümörlerini etkili bir şekilde hedef almaktadır. Fare kanser modellerinde bu ilaçların bağışıklık sisteminin hafıza hücrelerini de aktifleştirdiği görüldü. Bir başka deyişle, kanser nüks (tekrar) ettiğinde, bağışıklık sistemi hücrelerinin kanser hücrelerine saldırmaya hazır olduğu ve ekstra tedaviye gerek kalmayabileceği düşünüldü.
Şeklin Açıklaması: Hücre içinde bulunan STING reseptörleri uyarıldığında, tip-1 interferon ve sitokinler gibi bağışıklık sistemi aktive edici moleküllerin üretimini artırarak, makrofajların, dendritik ve doğal katil (NK) hücrelerin aktivasyonunu ve tümöre özgü T hücrelerinin eğitilmesine ve farklılaşmasını sağlar.
Doğal STING yolu agonistleri (aktivatörler), bakteri ve bağışıklık hücreleri tarafından ifade edilen küçük moleküllerdir. Fakat bu çalışmada, sentetik olarak üretilen amidobenzimidazole grubu ajanların, doğal STING moleküllerinden çok daha yüksek aktiviteye sahip olduğu görüldü. Bu sentetik STING yolu aktivatörleri, tümörde bulunan antijenlere karşı bir bağışıklık yanıtını uyarmak için hem sistemik (damardan tüm vücuda verilen) hem tümörlere doğrudan enjeksiyon için geliştirilmektedir. Bu işlem bir kanser aşısı olarak da düşünülebilir.
Önemle vurgulamak gerekir ki STING proteinini hedef alan moleküller henüz hastalarda test edilmedi ve herhangi bir otorite tarafından klinik kullanım için onaylanmadı. STING'in aktive olmasını sağlayan potansiyel kanser ilaçları için faz-1 klinik çalışmaların 2019 yılında başlatılması planlanmaktadır.
