Tüm kanserlerin %3.6'sını, baş ve boyun kanserleri oluşturur
Baş ve boyun kanserleri; yüz ve saçlı deri, dudaklar, yanakların iç kısmı, diş eti, damak, dil, ağız tabanı, yutak (farinks), tükrük bezleri, tonsiller, sinüsler ve gırtlağın (larinks) kanserini kapsar. Bu kanserlerinin tedavisi, birçok farklı uzmanlık alanının çok koordineli ve titiz bir şekilde çalışması gerekliliğinin yanında, bireylerin ve ailelerinin bütçesi ve ulusal sağlık sistemi için artı bir yük olarak karşımıza çıkmaktadır. Neyse ki, bu kanser türlerinden korunmak, bunları erken teşhis etmek ve modern tıp ile tedavi etmek çoğu zaman mümkündür.
Baş ve boyun kanserleri neden olur?
- Sigara ve alkol ağız, boğaz ve ses teli kanserine en sık sebep olan çevresel karsinojenlerdir. Sigara ve alkolü birlikte tüketen kişilerde, baş-boyun kanserleri riski çok daha fazladır.
- Baş-boyun bölgesindeki cilt kanserlerinin ana sebebi güneşe maruz kalmaktır.
- Ağız kanserlerinin başka bir nedeni de ağızda uzun süre çiğnenerek tüketilen bazı otlardır. Maraş otu, tütün çiğnemek, Hindistan ve çevre ülkelerde yaygın bir alışkanlık olan betel yaprağı çiğnemek gibi.
- Son yıllarda sıklığı giderek artan bir baş-boyun kanseri nedeni ise, oral seks ile bulaşan Human papilloma virüs (HPV) enfeksiyonudur.
Baş ve boyun kanseri belirtileri nelerdir?
Şu durumlarda mutlaka doktorunuza muayene olmalısınız:
- Herhangi bir cilt ülseri veya dudak, ağız, dilde veya boğazda birkaç hafta içinde iyileşmeyen yaralarınız olursa
- Boğazda ağrısı, ses değişimi/kısıklığı veya yutkunurken zorlanma yaşıyorsanız ve bu birkaç haftada iyileşmiyorsa.
- Boyunda veya tükürük bezlerinde bezeler farkederseniz.
Baş ve boyun kanseri nasıl tedavi edilir?
- Bu kanser türleri; tıbbi onkolog, kulak burun boğaz uzmanı, plastik cerrah, girişimsel radyolog, onkoloji hemşiresi, konuşma terapisti, diyetisyen ve sosyal hizmet uzmanı gibi farklı disiplinlerin bir arada çalışmasını gerektirir.
- Ameliyat, radyoterapi, kemoterapi, imünoterapi veya kombinasyonları ile tedavi edilir.
- Tedavi seçimi kanserin hangi bölgede olduğuna, kanser hücrelerinin çeşidine, hangi evrede olduğuna ve hastanın yaşına bağlı değişkenlik gösterir.
- Kanser hastaları için sigarayı ve alkolü bırakmak da kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir, engel olabilir veya tedavi daha çok işe yarayabilir.
- Sigarayı nasıl bırakabilirim?
Baş ve boyun kanseri tedavi edilebilir mi?
Evet, erken teşhis edilirse çoğu baş-boyun kanseri tamamen tedavi edilebilir. Hatta bölgesel olarak ilerlemiş baş-boyun kanserlerinde iyi bir tedavi planlaması ve deneyimli bir ekiple başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Bu bölge organları oldukça iyi kanlandığı için atar damardan direk kemoterapi vermeyi ifade eden intraarteryel kemoterapiler bölgesel olarak ilerlemiş (lokal ileri) baş-boyun kanserlerinde oldukça etkili bir tedavi seçeneğidir. Tedavi merkezinin bu hastalığa sahip çok sayıda hastayı daha önce tedavi etmiş olması, direk hastaların yaşam sürelerini etkileyen bağımsız bir faktördür.
Baş-boyun kanseri nasıl önlenebilir?
- Ağız, boğaz veya ses telleri kanseri olan hastaların geneli sigara ve alkol kullanıyorlar. Sigara içmeyi ve alkol alımını bırakmak kanser riskini azaltır.
- Güneşten uzak durmak veya korunmak da bu bölge cilt kanseri riskini azaltır.
- Hem kızlarınıza hem de oğullarınıza 9-12 yaşları arasında yaptıracağınız HPV aşısı ile, HPV ilişkili baş-boyun kanserinden koruyabilirsiniz.
HPV Aşı Rehberi Yenilendi! Bu vesile ile HPV aşısı nedir öğrenelim
Sonuç olarak, sigara, alkol ve keyif verici diğer çiğnenen otlar baş-boyun kanserlerinin ana risk faktörleridir. Bu bölge cilt kanserlerinden korunmak için güneşin zararlı ultraviyole ışınlarına karşı önlem almalısınız. Ayrıca oral seks ile ilişkili riskler konusunda bilgilenmek önemlidir. Baş-boyun bölgesinde geçmeyen yaralar, uzun süreli şişlikler ve ses değişikliklerinde hekime başvurmaktan çekinmeyin.
