Büyük kolaylık – Evde yapılan testler, rahim ağzı smear testinin yerini alacak

Gelecekte kadınlar serviks (rahim ağzı) kanseri için düzenli taramalarını, klinikte Pap-smear testi yaptırmak yerine evde uygulayacakları bir test ile yapabilecekler. 600 kadın katılımcıdan oluşan İngiltere’de yapılan bir çalışmada, prekanseröz (kanser öncesi) lezyonlar, (evre 3 ve daha ileri servikal intraepitelyal neoplazi, CIN3+) katılımcıların kendilerinin topladığı idrar veya vajinal örnekler kullanılarak tespit edilebilmiştir. S5 olarak bilinen evde uygulanan ve hastanın kendisinin topladığı örneklerle çalışan test, kanser ile ilişkilendirilmiş 4 tip HPV virüsü ve EPB41L3 isimli insan geni üzerine sonuç vermektedir.

Çalışmanın sonuçları, Ulusal Kanser Araştırma Enstitüsü 2019 Kanser Konferansı'nda sunulmuştur.

Bu çalışmanın sonuçları diğer bilim insanlarından oluşan gruplarca da doğrulanırsa evde yapılan bu testlerin uygulanması, hem taramanın yapılacağı kadın sayısını arttırabilir hem de taramaların maliyetini düşürebilir. Tedavi gerektiren durumların daha hızlı tespit edilip, potansiyel olarak gereksiz olabilecek testlerden kaçınarak bu taramaların yapılması mümkün olabilir.

Not: Günümüzde erken tanı ve kanser önleme amaçlı serviks kanseri taramasının, kadınlarda 21 yaşında başlaması ve 21-29 yaş arası kadınların her 3 yılda bir Pap-smear testi yaptırması önerilmektedir. 30-65 yaş arası, tarama her 5 yılda bir HPV testi ve Pap testi (tercihen) ile birlikte yapılmalı ya da her 3 yılda bir sadece Pap testi ile devam edilmeli. 66 yaş ve üstü kadınlar, birbirini takip eden 3 negatif Pap testi veya son 10 yıl içinde 2 negatif HPV ve Pap testi sonucuna sahipse, serviks kanseri için taramayı durdurabilirler.

Bu çalışmanın finansal kaynaklarını sağlamış olan Cancer Research UK (İngiltere Kanser Araştırmaları Organizasyonu) çalışmayı değerlendirirken dikkatli olunması gerektiğini de eklemiştir. Organizasyon, bu çalışmanın heyecan uyandırıcı olmasına rağmen hastaların kendi kendine toplayacakları ve evde yapacakları bu testin henüz daha günlük pratikte kullanılmaya hazır olmadığını belirtmiştir. Şu ana kadar bu yeni testler, zaten kullanımda olan tarama testleri tarafından tespit edilebilmiş ileri evre servikal hücre değişiklikleri olan kişilerde denenmiştir.

Çalışmanın detayları

On yıllardır, serviks kanseri taramaları Pap Smear denilen test ile yapılmaktadır (bakınız Pap smear ile milyonlarca kadının yaşamını kurtaran George Papanicolaou). Bu test serviksten (rahim ağzından) sürüntü örneğinin alınıp bu örnekteki hücrelerin incelenmesine dayanmaktadır. Örnek alınırken servikse ulaşmak için spekulum denilen tıbbi bir cihaz kullanılmaktadır ve bazı kadınlar bu testi rahatsız edici hatta bazen ağrılı bulduğu için testi yaptırmaktan kaçınmaktadırlar. Evde kendi kendine yapılacak testlerin ilk etapta, Pap-smear testini yaptırmak istemeyen kadınlarda ve servikal kanser tarama programı olmayan ülkelerde kullanılması olasıdır. Uzun vadede bahsedilen bu "ev testlerinin" standart yöntem haline dönüşmesi olasıdır, çünkü çoğu kadın ev şartlarında yapacağı testi klinikte yaptıracakları teste tercih etme eğilimindedir.

Çalışmadaki katılımcılar anormal smear sonucu ve/veya HPV için sonuçları pozitif olup kolkoskopi kliniğine gelen kadınlar üzerinde uygulanmıştır.

Toplamda 600 kadın vajinal, 503 kadın da idrar olmak üzere kendi topladıkları örnekleri incelenmek üzere teslim etti. Daha sonra bu örnekler S5 isimli test ile değerlendirildi. Aynı zamanda karşılaştırma yapılabilmesi amacıyla aynı örnekler BD Onclarity HPV Assay denilen kit ile de değerlendirildi.

Sonuçlara bakıldığında, S5 testinin HPV testi birlikteliğinden bağımsız olarak idrar ve vajinal örneklerde iyi çalıştığı saptanmıştır. Prekanseröz lezyonları olmayan kadınlar ile CIN3 ve daha ileri lezyonlara sahip olan kadınları birbirinden ayırabilmiştir.

S5 testinin kullanılabileceği 2 belirgin yol değerlendirilmiştir. İlk olarak; S5 testi HPV pozitif saptanan kadınlardan hangilerinin kolkoskopiye ihtiyacı olacağını değerlendirmede sekonder (ikincil) test olarak kullanılmıştır. İdrar örnekleriyle yapılan S5 testinin prekanseröz (kanser öncesi) lezyonları olan kadınları, HPV 16 ve 18 testine göre daha iyi saptadığı gözlemlenmiştir (Gerçek CIN 3 saptama oranları S5 için %96 iken HPV 16 ve 18 için %73 idi).

S5 testinin ikinci olarak değerlendirilen kullanım yolu ise tek test olarak uygulanmasıdır. Burada ilk olarak HPV testi yapılmamıştır. Gerçek pozitiflerin en az %85’inin saptanabilmesi sınır değer olarak belirlenmiştir. İdrar örnekleri ve kendi kendine toplanmış vajinal örnekler de bu kriterleri sağlamıştır.

Daha iyi belirteçlerin geliştirilmesi üzerine çalışılması oldukça önemlidir, diğer yandan, bu yeni test yöntemlerinin gelecek vaat ettiği söylenebilir.