Son dönemlerde onkoloji alanında yapılan çalışmalardan bir tanesi çok dikkat çekici bir yere sahip! Bu çalışma, uzun zamandır onkoloji alanında karşılaştığımız en muazzam araştırmalardan biri. Journal of the National Cancer Institute adlı dergide 22 Ocak 2024 tarihinde yayımlanan bu çalışmanın adı "Bivalent Human Papillomavirus Vaccination Following Invasive Cervical Cancer Incidence: A Population-Based Observational Study of Age at Immunization, Dose, and Deprivation." Özetle, ikili HPV aşısını takiben serviks kanseri sıklığını konu alana gözlemsel bir çalışma.

Bu çalışmanın bulgularının, özellikle gençler için büyük önem taşıdığını vurgulamak isterim. Serviks kanseri başta olmak üzere, HPV ile ilişkili diğer kanser türleri açısından da, kadınlar için bu sonuçlar hayati önemdedir.

Rahim ağzı (serviks) kanseri, rahim ağzının hücrelerinin kontrolsüz şekilde büyümesine yol açarak oluşan bir kanser türüdür. Rahim ağzı kanseri, kadınların kanser türleri arasında dünya çapında en sık görülen kanser türlerinden biridir ve özellikle Afrika, Latin Amerika ve Orta Doğu'da daha yaygındır.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) verilerine göre, 2018 yılında rahim ağzı kanseri nedeniyle ortaya çıkan yaşam kayıplarının yüzde 70'i, gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşmiştir. Yine DSÖ verilerine göre, 2020 yılında dünya çapında rahim ağzı kanseri 604 bin yeni vaka ile en sık gözüken 7. kanser türüdür ve tüm yeni kanser vakalarının %3,1’ini oluşturmaktadır. 2020 Türkiye Kanser İstatistikleri’ne göre yıllık 2.532 yeni vaka ile rahim ağzı kanseri ülkemizde en sık gözüken 18. kanser türüdür. Aynı yıl bu kansere bağlı 1.245 yaşam kaybı meydana gelmiştir.

İskoçya Çalışmasının Detayları

İskoçya'da gerçekleştirilen bu popülasyon temelli (toplum gözlemine dayanan) çalışmada, 1988 ile 1996 yılları arasında doğmuş ve kanser taraması için uygun olan tüm kadınların kayıtları izlendi. Bu, 450.000 kadını kapsayan oldukça geniş bir popülasyonu içeriyor.

Çalışmanın sonuçlarına ulaşmak için önemli olan nokta, o dönemde 12 ile 13 yaşları arasında aşılanmış 40.000 kadın vardı. Geçmişten bahsediyoruz. Aşılanan ve daha sonra izlenen bu 40.000 kadın vardı. Ayrıca, 14 yaş ve üzerinde aşılanmış 124.000 kadın vardı. Toplamda 300.000 kadın aşılanmamıştı.

Bu bir geleceğe dönük kontrollü deneme değildi. Bu, gerçek, somut, popülasyon temelli verilerdi. Bir koruyucu aşının işe yarayıp yaramadığını öğrenmek için bu veriler oldukça kullanışlıdır.

İligli konu: Rahim Ağzı Kanseri Öncüleri: CIN1, CIN2 ve CIN3 Nedir? Kansere Dönüşmesi Önlenebilir mi?

Sıfır Vaka!

En önemli nokta şu: hiçbir vaka yoktu!

14 yaşından önce aşılanan 40.000 kadın arasında serviks kanseri vakası sıfırdı.

Bu popülasyonda aşılama ile serviks kanserinin tamamen önlenmesi demektir. Bu, sadece bir veya iki doz aşı alan kadınları da kapsıyordu. Belki de üç doza bile ihtiyacımız olmadığını öğrenmeye başlıyoruz. Protokol üç dozdu, ama 14 yaşından önce aşılanan 40.000 kadında hiç vaka yoktu.

14 ile 22 yaşları arasında aşılanan kadınlarda da önemli faydalar vardı. Aşılanmayanlara göre 100.000 kadında 3.2 vaka ile karşılaştırıldığında, aşılanmayanlarda 8.4 vaka vardı. Bu, aşılanmamışlara kıyasla iki buçuk kat daha düşük risk anlamına geliyor. O popülasyonda fayda vardı.

Yine, aşılama genellikle, diyelim ki, cinsel ilişki başlamadan önce gerçekleşirse, serviks kanserinin tamamen eradike edilmesi ve ortadan kaldırılması mümkün.

Bu verileri gösteren tek çalışma bu değil, ama bu, uzun vadeli takip ve çok dikkatli bir analiz ile serviks kanserinin, cinsel ilişki başlamadan önce aşılama ile neredeyse tamamen, hatta aslında tamamen ortadan kaldırılabileceğini gösteren popülasyon temelli verilerdir.

Eğer bir ebeveyn, bir çocuk doktoru veya aile hekimiyseniz, bu bilgileri dikkate almanızı şiddetle tavsiye ederim. Bir onkolog olarak, artık serviks kanserinin tama yakın ortadan kaldırılabileceğinden artık eminim. Genç nüfus aşılanırsa, bu gerçekleşebilir.

*

Rahim Ağzı Kanserlerinin %95’ten Fazlasının Nedeni HPV’dir

HPV (Human Papilloma Virus) cinsel yolla en sık bulaşan virüstür ve rahim ağzı kanserinin en önemli nedenidir. HPV, rahim ağzı hücrelerinde değişikliklere neden olur ve bu değişiklikler zamanla kanserleşmeye neden olabilir.

HPV ve rahim ağzı kanseri hakkında kritik bilgiler şöyledir:

  • Çoğu HPV enfeksiyonu vücudun bağışıklık sistemi tarafından ortadan kaldırılır ve rahim ağzı kanseri oluşturmaz.
  • Rahim ağzında kronik HPV enfeksiyonlarının %0,8 kadarı 20-30 yıl içinde kanserleşir.
  • İnsanlarda enfeksiyon yapan 40 kadar HPV türü vardır ve bunların bazıları rahim ağzı kanserine neden olabilir ve bu nedenle rahim ağzı kanserine neden olan HPV türlerine maruz kalan kadınların daha yüksek bir riski vardır.
  • Rahim ağzı kanserine yol açan HPV türleri arasında en yüksek riskli olarak kabul edilenler 16 ve 18 türleridir. Bunların yanı sıra, 31, 33, 45, 52, 58 türleri de rahim ağzı kanserine yol açabilecek türler arasındadır.
  • Bu nedenle, HPV aşıları sayesinde bu risk azaltılabilir. 3 türlü HPV aşısı vardır: 2’li aşı, 4’lü aşı ve 9’lu aşı.
  • Rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesi, bu kanserin tedavi edilebilir olması nedeniyle çok önemlidir. Bu nedenle, kadınların rahim ağzı kanseri için düzenli olarak tarama testleri yaptırmaları önerilir.
  • Bu tarama testleri, Pap-smear testi ve HPV taraması gibi testleri içerir.
  • Pap-smear testi, rahim ağzından alınan bir örnek üzerinde incelenir ve anormal hücrelerin varlığı tespit edilirse, daha ayrıntılı bir inceleme yapılır. HPV taraması ise, rahim ağzı kanseri ile ilişkili olan bazı HPV türlerinin varlığını tespit eder.
  • Rahim ağzı kanseri tarama testleri yaptırılması ve HPV aşısı yaptırılması, rahim ağzı kanserine karşı korunma yollarıdır.
  • Kadınlar 25 yaşında rahim ağzı kanseri taraması başlamalı ve 65 yaşına kadar her 5 yılda bir HPV testine girmeli. Eğer HPV testi mevcut değilse, 25 ila 65 yaşları arasındaki bireyler her 5 yılda bir çift test (smear ile birlikte HPV testi) veya 3 yılda bir tek başına smear ile taranmalıdır.
  • HPV aşısı, rahim ağzı kanseri ile ilişkili olan HPV türlerine karşı koruyucu etki gösterir ve 11-12 yaş grubundaki çocuklar ve 26 yaşın altındaki yetişkinler için önerilir. 9’lu aşı, 45 yaşına kadar yapılabilir.
  • Ülkemizde 4’lü ve 9’lu bulunmaktadır.
  • HPV aşısı sayesinde rahim ağzı kanserinin sıklığı önemli ölçüde azalmıştır ve aşıların etkinliği yüksektir. Dünya genelinde HPV aşılamasını toplumuna en başarılı şekilde uygulayan ülke olan Avustralya, rahim ağzı kanserini bitirme hedefinde kararlı bir şekilde ilerlemektedir.
  • HPV, sadece rahim ağzı kanserine neden olmaz, tüm kanserlerin %6’sının sebebi HPV’dir. HPV, rahim ağzı kanseri dışında anüs, penis, yutak, ağız, boğaz, vajina ve meme kanserine neden olabilmektedir.