Göz Ameliyatı MÖ 600 – En hassas organa antik çağda dokunuş
Tarihçi Peter James ve arkeolog Nick Thorpe, “Bir cerrahın üzerinde ameliyat yapabileceği vücudun en hassas kısımlarından biri gözdür.” diye yazıyor. Yine de oftalmik (göz ile ilgili) cerrahi antik dünyadaki tıbbın en gelişmiş alanlarından biriydi. Neredeyse veya tamamen körlüğün yaygın bir nedeni gözün kristal lensinde gelişen bir bulanıklık olan katarakttır.
Katarakt ameliyatı, Sushruta Samhita'da (tıp ve cerrahi üzerine eski bir Sanskritçe metindir) bir doktorun merceği gerçekten göze doğru itmek için eğimli bir iğne kullandığı ve merceği gözün dışına ittiği bir ameliyatı tanımlayan Hintli Doktor Sushruta (yaklaşık MÖ 600) tarafından biliniyordu.
Göz artık düzgün bir şekilde odaklanamasa da bu ameliyat, çok bulutlu merceğin neredeyse tüm ışığı engellediği kişiler için hayat değiştirici olabilir. İşlemden sonra hekim göze ılık tereyağına batırır ve bandajlardı. Katarakt cerrahisine yönelik bu temel yaklaşım, Babil'de yüzyıllar önce kullanılmış olabilir. Günümüzde prosedür genellikle lensin çıkarılmasını ve yapay bir lensle değiştirilmesini içerir.
Göz anatomisi ve işlevi ile ilgili tıp dalı olan oftalmoloji, ortaçağ İslam tıbbında çok aktif bir ilgi alanıydı ve aralarında kataraktın çıkarılması için bir şırınga ve emme kullanan Musullu Ammar ibn Ali (yaklaşık M.S. 1000) de dahil olmak üzere çok sayıda uzman vardı. Bunlara, Optik Kitabında (1021) göz anatomisi ve optiği tartışan Ibn al-Haytham (Alhazen); oftalmoloji üzerine geniş bir ders kitabı yazan Deneysel Oftalmoloji Üzerine Cilalı Kitabının yazarı İbnü'l-Nefis; ve ünlü oftalmoloji ders kitabı olan Göz Hekiminin Not Defteri’nin yazarı Ali ibn Isa dahildir. Ortaçağ İslami döneminde, oftalmologların (göz doktoru) uygulama yapabilmeleri için genellikle lisans almaları gerekiyordu.
Alman göz doktoru Julius Hirschberg şöyle yazmıştır: “İslam Dünyası, MS 800-1300 yılları arasında en az 60 ünlü göz uzmanı, ders kitabı yazarları ve oftalmoloji alanında monografi üreticileri üretti. Bu arada, 12. yüzyıldan önce Avrupa'da bir göz doktoru duyulmamıştı."
Yazı görselinin açıklaması: El-Mutadibih'in Arapça bir el yazması olan Gözün Anatomisinden bir örnek (MS 1200 civarı).
Yazıda geçen tarihi kişiler: Ali ibn Isa (940–1010), Ibn al-Haytham (965–1039), Ibn al-Nefis (1213–1288), Julius Hirschberg (1843–1925)
Eye Surgery 600 B.C. Page 44. The Medical Book: From Witch Doctors to Robot Surgeons, 250 Milestones in the History of Medicine. 2012
