
Hastaların En Çok Merak Ettiği Sorulardan Biri: Kemoterapi Yan Etkileri Nasıl Azaltılır?
Kanser hastaları için "doktora sorulacaklar" listesinin başında, "tedavi yan etkilerini azaltmak için ne yapabilecekleri" yer almaktadır. Hastalar bizden çoğu zaman yan etkileri azaltmak için vitamin, antioksidan, gıda veya bitkisel ürünler gibi takviyeleri sormaktalar; bunlar çoğu zaman yarardan çok zarar verme potansiyeline sahiptir. Yan etkileri azaltmak içinse çoğu zaman akla gelmeyen bir yöntem, en ideali olabilir: Egzersiz!
Kemoterapi Sırasında Egzersiz
Kolon, meme, testis ve Hodgkin-dışı lenfoma nedeniyle kemoterapi gören 266 hasta üzerinde yapılan yeni bir araştırmaya göre kemoterapi sırasında egzersiz yapmak, kanser hastalarının tedavinin zayıflatıcı etkilerinin üstesinden gelmesine ve normal yaşamlarına daha hızlı dönmesine yardımcı oluyor.
Çalışma Planı
Tüm katılımcılar 6 aylık bir egzersiz programına katıldılar. Katılımcıların yarısı programa kemoterapi tedavileri sırasında (kemoterapilerinin tamamlanmasından 3 ay önce), diğer yarısı ise kemoterapi bittikten sonra başladı. Önceki araştırmalar, egzersizin kanser hastalarına fayda sağladığını göstermişti ancak bu araştırma, egzersiz zamanlamasının tedavinin etkilerini hangi mekanizma ile etkileyebileceğine bakan ilk çalışmadır.
Zirve Egzersiz Kapasitesi
Zirve egzersiz kapasitesi, "kardiyovasküler sistemin egzersiz yapan iskelet kasına oksijen verme ve egzersiz yapan kasın kandan oksijen alma konusundaki maksimum yeteneği" olarak tanımlanır.
Zirve VO2 değeri, genel zindeliğin bir göstergesidir. Kemoterapi sırasında egzersiz yapanlar, kemoterapileri bittikten sonra zirve VO2 değerinde daha küçük bir düşüş gördüler. Bu noktada, zirve VO2 değerleri diğer grubunkinin (–2.8 mL/kg/dk'ya karşı –5.8 mL/kg/dk'ya karşı) yaklaşık yarısı kadar düşmüştür.
Egzersiz yapan grup yapmayan gruba kıyasla kuvvet, yaşam kalitesi ve fiziksel işlevde daha az kayıp bildirdi. Ayrıca egzersiz yapan grupta yorgunluk daha azdı.
Hollanda'daki Groningen Üniversitesi Tıp Merkezi'nde onkolog olan Dr. Annemiek Walenkamp, "Hastalar tedavi nedeniyle yorgun olsalar bile egzersiz, kas kuvvetinde değişikliklere neden olabilir ve fiziksel durumu iyileştirebilir" diyor.
İlgili konu: Egzersiz, bir kanser ilacıdır!
Kanser Tedavisi Sonrası Zindelik için de Egzersiz
Walenkamp, egzersizin vücutta hücresel değişikliklere neden olduğunu ve kas hücrelerinde mitokondri üretimini uyardığını açıklıyor. "Daha fazla mitokondriye sahip olmak vücudunuzun enerji miktarını artırır. Ayrıca egzersiz oksijen dolaşımını artırır. Bu da enerjiyi daha verimli kullanmanızı sağlar." diye ekledi.
Kemoterapi sırasında egzersiz güvenli bir şekilde yapılamıyorsa, kemoterapiden sonra oluşturulan bir program yine de yardımcı olabilir. Aslında, tüm çalışma katılımcıları, ne zaman başlamış olurlarsa olsunlar, egzersiz rejimini tamamladıktan 1 yıl sonra zindeliklerini başlangıç düzeyine geri getirebildiler.
Akciğer ve kalp zindeliğini korumak hayatta kalma şansını artırabileceğinden, kanser hastaları için önemlidir. Başka bir çalışma, egzersiz testi sırasında hastaların kazandığı her 1 MET’in (Metabolik eşdeğer: hareketsiz oturarak harcadığınız enerji miktarı) kansere bağlı yaşam kaybı riskini %25 azalttığını buldu.
Kanser Hastaları Ne Tür Egzersizler Yapmalıdır?
Hollanda araştırmasında, katılımcılar haftada 3 gün 30 dakika kardiyo (sabit bisiklet, koşu bandı), haftada iki kez 20 ila 30 dakika ağırlık çalışması ve haftada bir salon hokeyi, futbol veya badminton gibi eğlence amaçlı bir spor yaptılar. İlk 3 ay bir fizyoterapistle çalıştılar ve son 3 ay boyunca bu egzersiz rutinini kendi başlarına sürdürmeleri istendi.
Walenkamp, farklı kanser türleri için en güvenli antrenmanı belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor. Örneğin, akciğer veya kemik kanseri olan kişilerin ekstra dikkatli olmaları ve kanser hastalarına yardım konusunda uzmanlaşmış bir fizyoterapistle çalıştıklarından emin olmaları gerekir.
Sonuç olarak güvenlik önlemleri alındığında, tüm kanser hastaları bir egzersiz programından yararlanabilir.
1. Annemiek M.E.Walenkamp, et al. Optimal Timing of a Physical Exercise Intervention to Improve Cardiorespiratory Fitness: During or After Chemotherapy. JACC: CardioOncology. 18 October 2022
2. John D Groarke, David L Payne, Brian Claggett, et al. Association of post-diagnosis cardiorespiratory fitness with cause-specific mortality in cancer.
3. Denny Watkins. Exercise During Chemo May Help Beat the Treatment's Effects - Medscape - Nov 01, 2022.