Histerektomi 1813 – Rahmin Alınması

Rutin ve başarılı histerektomi uygulamalarına giden yol, özellikle anestezi ve antibiyotiklerin olmadığı günlerde sıkıntı ve acılarla dolu bir süreçti. Histerektomi, fetüsün doğum sırasında serviks (uterusun alt ucu) ve vajinaya geçmeden önce geliştiği kaslı bir organ olan uterusun cerrahi işlemle kısmi veya tam olarak çıkarılmasıdır. Özetle, rahim organının ameliyatla çıkarılmasıdır.

Günümüzde histerektomi, en yaygın jinekolojik cerrahi işlem olup, rahim kanseri ve şiddetli endometriozis (rahim içini döşeyen endometrium tabakasının rahmin dışındaki başka bir bölgede büyümesi) gibi hastalıkların tedavisinde uygulanabilmektedir.

Histerektomi kelimesi, Yunanca kökenli iki kelimenin birleşiminden oluşur: "hystera" (rahim) ve "ektome" (çıkarma). Bu kelime, rahimin cerrahi olarak çıkarılması işlemini ifade eder.

Histerektomi, tıbbi tarih boyunca çok eski dönemlerden beri uygulanmaktadır. İlk kaydedilen histerektomilerin M.Ö. 2. yüzyılda Hindistan'da gerçekleştirildiği düşünülmektedir. Tıp tarihi boyunca, anestezi ve enfeksiyon kontrolü gibi tıbbi ilerlemelerle birlikte histerektomi yöntemleri ve teknikleri de gelişmiştir.

Histeri, tarihsel olarak kadınlara özgü duygusal ve fiziksel belirtilerle ilişkilendirilen eski bir psikolojik tanıdır. İlk olarak Antik Yunan'da Hippokrat tarafından tanımlanmış olan histeri, o dönemde kadın rahminin vücut içinde dolaştığına ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olduğuna inanılan bir durumdu.

Histeri terimi, 19. ve 20. yüzyılın başlarında, kadınlarda nörotik ve histerik davranışların açıklanması için yaygın olarak kullanıldı. Bu dönemde, histeriye bağlı olduğu düşünülen belirtiler için histerektomi gibi cerrahi müdahaleler uygulandı. Ancak, bu tür müdahalelerin etkinliği konusunda hiçbir kanıt bulunmamaktadır ve modern tıp bilgisi açısından kabul edilemezdir.

20. yüzyılın ortalarında, histeri tanısı ve bu terimin kullanımı psikiyatri ve psikoloji alanlarında büyük ölçüde terk edildi. Bu terimin yerini, daha spesifik ve anlaşılır psikiyatrik tanımlar ve durumlar aldı.

• Modern histerektomiye yönelik kayda değer bir olay, Ephraim McDowell adlı Amerikalı hekimin 1809’da kendi evinde Jane Todd Crawford'a yaptığı operasyondu. Ameliyat olmak için 97 km’lik yolu atıyla kat eden Crawford, nefes almasını zorlaştıran büyük bir over (kadın yumurtalık) tümörüne sahipti. Anestezi olmadan, Crawford, başarılı bir şekilde mutfak masası üzerinde ameliyat oldu ve 10,2 kilogram ağırlığındaki tümörü çıkarıldı.
• 1813'te, Alman cerrah Konrad Langenbeck, özenle planlanmış histerektomilerden birini vajina yoluyla gerçekleştiren ilk cerrahlar biri oldu, ancak meslektaşları uterusun gerçekten çıkarıldığına inanmıyordu. Hasta 26 yıl sonra öldüğünde, otopsi ameliyatın gerçekten gerçekleştirildiğini ortaya çıkardı.
• 1853'te, Amerikalı cerrah Walter Burnham, hastanın hayatta kaldığı ilk abdominal histerektomiyi gerçekleştirdi. Burnham, bir yumurtalık kisti için yumurtalık alınması olacağını düşündüğü şeye başladı. Hastasını kestiğinde ve hasta kusmaya başladığında, kesikten fırlayan "tümörün" yumurtalıkta değil, Büyümüş bir fibroid uterus (rahimde büyüyen kanserli olmayan tümörler) olduğunu fark etti ve çıkarmaktan başka seçeneği yoktu.

Günümüzde histerektomilere yönelik yaklaşımlar şunları içerir:

1. Abdominal kesiyle çıkarma: Bu yöntemde, karın bölgesinde yapılan bir kesiden uterus çıkarılır.
2. Vajina yoluyla çıkarma (laparoskopi yardımla veya yardımsız): Bu işlemde, uterus vajina yoluyla çıkarılır. Laparoskopik yardım da kullanılabilir.
3. Total Laparoskopik Histerektomi: Bu uygulamada, uterus, karın duvarında yapılan küçük açıklıklar aracılığıyla çıkarılır. Laparoskopik cerrahi, genellikle daha hızlı iyileşme süresi ve daha az komplikasyon riski sunar, bu nedenle günümüzde sıklıkla tercih edilir

Histerektominin evrimi, modern tıbbın sıçramalarını ve sağlık hizmetlerinde kadınların rolünü tam anlamıyla anlamamıza yardımcı olur. Her adımda, cerrahlar ve hastalar, daha iyi sonuçlar ve daha fazla yaşam kalitesi için riskler alıp, mevcut teknoloji ve bilgiyi zorladılar. Gelecekte, yeni teknolojiler ve bilimsel keşifler, bu tür cerrahi işlemleri daha da güvenli ve etkili hale getirecek, böylece kadınların sağlığı üzerinde daha fazla etki yaratabilecektir.

Yazı Görselinin Açıklaması: Rahim fetüsün geliştiği kaslı bir organdır.Figürde turuncu renkle gösterilen alanda rahim yumurtalık, yumurta kanalları ve vajina görülmektedir.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: Ephraim McDowell (1771–1830), Konrad Johann Martin Langenbeck (1776–1851), Walter Burnham (1808–1883)

• Önceki konu: Kadın Tıp Öğrencileri 1812 – Yok Sayılan Yetenekler
• Sonraki konu: Stetoskop 1816 – Vücut Seslerini Dinlemek