Stetoskop 1816 – Vücut Seslerini Dinlemek

Sosyal tarihçi Roy Porter: "Nefes almanın sesi, kalp çevresinde dolaşan kanın gurultusu gibi vücut seslerine erişim sağlayarak, stetoskop iç hastalıklara yaklaşımı ve dolayısıyla doktor – hasta ilişkilerini değiştirdi. Sonunda, canlı vücut kapalı bir kitap olmaktan çıktı: patoloji, artık canlı üzerinde yapılabiliyordu."

1816 yılında, Fransız doktor René Laennec, göğse temas eden tahtadan yapılmış boru şeklinde bir alet olan mekanik ses yükselticisi stetoskopu icat etti.

Yunanca bir kelime olan stetoskop; stetos (göğüs) ve skopein (bakmak) kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Prensip olarak stetoskop, yüzeydeki sesle titreyen zar konik parçasının içindeki havaya basınç uygulaması ve bu basıncın tüp içinden kulaklığa kadar ulaşıp uygun yapıdaki kulaklık parçaları yardımıyla sesin kulak içine yayılmasıdır.

Diyafram, stetoskobun tüp kısmının ucunda bulunan ve dinlenmek istenen bölgeye değdirilen yassı koni şeklinde bir parçadır ve cilt temasıyla titreşim yaparak hava boşluğundan geçerek akustik basınç dalgaları üretir. Diyafram taraf düşük frekansları ayarlar ve kalp atışı seslerinden daha yüksek frekanslı solunum seslerini dinlemek için kullanılır. Aletin diğer tarafında bulunan çan şeklindeki parçayla ise doktor ciltteki titreşim frekansını "ayarlamak" için çana uygulanan basıncı değiştirebilir ve kalp atış seslerini en iyi şekilde dinleyebilmek için titreşim frekansını ayarlayabilirdi. Zamanla basit fizik prensiplerinin uygulanmasıyla daha iyi amplifikasyon, gürültü azaltma ve diğer özellikler optimize edildi. 

Laennec'in zamanında, doktorlar sıklıkla doğrudan hastanın göğsüne veya sırtına kulağını yerleştirirdi. Ancak Laennec, bu tekniğin hem doktor hem de hasta için rahatsız edici bir durum olduğunu; kadın hastalarda ise kaba bir davranış olmanın yanı sıra pratik olmadığını düşünüyordu. Bunun yanında pis kokulu çok fakir hastaları tedavi etmek için daha uzun bir stetoskop kullanmak istediğinden farklı uzunluk veya maddelerden yapılmış stetoskoplar denedi. Stetoskopu icat etmenin yanı sıra, Laennec belirli fiziksel hastalıkların (örneğin, zatürre, tüberküloz ve bronşit) vücuttan dinlenilen seslerle ilişkisini inceledi. İronik bir şekilde, Laenne meslektaşları tarafından stetoskop kullanarak teşhis edilen tüberküloz nedeniyle 45 yaşında hayatını kaybetti.

İlk çift kulaklı stetoskop 1852’de kullanılmaya başlanmıştır.

Yıllar boyunca, stetoskoplar malzeme, akustik kalite ve kullanım kolaylığı açısından gelişmiş ve farklı modeller ve özelliklerle üretilmiştir.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: René-Théophile-Hyacinthe Laennec (1781–1826)

• Önceki konu: Histerektomi 1813 – Uterusun Alınması
• Sonraki konu: Abdominal (Karın) Aort Ligasyonu 1817 - Karın Damarını Bağlamak