İMA (İfosfamid, Mesna, Adraimisin) Kemoterapi Protokolü

İMA Nedir?

• İ – İfosfamid (Ifex)
• M – Mesna (Mesnex)
• A – Adriamisin (Doksorubisin)

İfosfamid, Adriamisin (Doksorubisin) ve Mesna kemoterapilerinden oluşan İMA protokolü, özellikle yumuşak doku sarkomları (YDS) ve osteosarkom gibi bağ-destek doku kaynaklı nadir tümörlerin tedavisinde kullanılır.

Bu rejim, tümör yükünü azaltmak, metastazları kontrol altına almak veya cerrahi öncesi küçültme amacıyla (neoadjuvan) uygulanabilir.

İFOSFAMİD

• Sınıf: Alkilleyici ajan (oksazafosforin)
• Mekanizma: DNA çapraz bağlanmasına neden olarak hızla bölünen kanser hücrelerinde apoptoza (hücre ölümü) yol açar.

ADRİAMİSİN (DOKSORUBİSİN)

• Sınıf: Antrasiklin antibiyotik
• Mekanizma: DNA'ya bağlanır, topoizomeraz II'yi inhibe eder ve DNA hasarına neden olan serbest radikalleri üretir.

MESNA

• Sınıf: Üroprotektan
• Mekanizma: Akroleine (ürotoksik bir metabolit) bağlanarak ifosfamidin toksik metabolitlerinin neden olduğu hemorajik sistitten mesaneyi korur.

---

İMA Rejimi Kullanım Nedenleri

• Yumuşak Doku Sarkomları (Soft Tissue Sarcomas - STS)
  • Lokal veya metastatik evrede tedavi amacıyla kullanılır.
  • Özellikle yüksek dereceli sarkomalarda etkilidir.
• Osteosarkom
  • Kemik tümörlerinde, özellikle cerrahi öncesi (neoadjuvan) veya cerrahi sonrası (adjuvan) tedavi olarak kullanılır.
  • Akciğer metastazı olan hastalarda hastalık kontrolü için tercih edilebilir.
• Diğer Solid Tümörler
  • Ewing sarkomu, rabdomiyosarkom gibi bazı kemik ve yumuşak doku tümörlerinde de kullanılabilir.

İMA Rejimi Ne Zaman Kullanılır?

• Lokal İleri veya Metastatik Hastalık: Tümör yükünü azaltmak ve hastalık progresyonunu yavaşlatmak için.
• Neoadjuvan Tedavi: Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için.
• Adjuvan Tedavi: Cerrahi sonrası nüks riskini azaltmak amacıyla.
• Palitatif Amaç: Yayılmış hastalıkta yaşam süresini uzatmak ve semptomları kontrol altına almak için.

---

Tedavi Takvimi

Premedikasyon

• Ondansetron: 8 mg P.O veya IV olarak kemoterapiden 30 ila 60 dk önce uygulanır.
• Deksametazon: Kemoterapiden 30 ila 60 dakika önce 8 mg PO/IV, ardından 4 mg PO/IV kemoterapi sonrası her 12 saatte bir x 2 doz.
• Aprepitant: 125 mg PO 1. günde kemoterapiden 30 ila 60 dakika önce, ardından 80 mg PO günlük olarak 2. ve 3. günde.
• Lorazepam: Mide bulantısı, uyku veya huzursuzluk için her 4-6 saatte bir 1 mg.
• Bulantı veya kusma için Proklorperazin: 10 mg PO her 4-6 saatte bir.

Medikasyon

• Doksorubisin: 60 mg/m2 1. gün 5-20 dakika boyunca intravenöz (I.V.) infüzyonu.
• İfosfamid: 2500 mg/m2 1., 2., 3. günlerde dört saatten fazla intravenöz (I.V.) infüzyonu.
• Mesna: 1., 2., 3. günlerde dört saatten fazla intravenöz (I.V.), ardından iki I.V. veya aynı gün oral dozlar (2500 mg/m2 dozun 1/3'ü ifosfamid ile birlikte, kalan 2/3'ü 8 saatte infüzyon).

Tahmini toplam infüzyon süresi:

• Ayakta tedavi gören bir infüzyon merkezinde, hastanın ifosfamidden sonra ayrılıp evde oral mesna alması durumunda bu süre her gün 5 ila 6 saat sürebilir.
• Tedavi merkezinde ifosfamid sonrası iki mesna dozunun I.V. olarak verilmesi 9 veya 10 saat kadar sürebilir.
• Uzun kemoterapi infüzyonları ve yan etki yönetimi nedeniyle hasta 4 ila 5 gün hastanede kalmalıdır.
• İMA 21 günde bir uygulanır ve buna bir kür denir. Hastalığın evresine bağlı olarak her döngü altı defaya kadar tekrarlanabilir. Tedavi süresi, cevaba, tolere edilebilirliğe ve öngörülen kür sayısına bağlı olarak altı aya kadar sürebilir.

---

Yan Etkiler

Çoklu ilaç rejiminde her ilacın kendine özgü yan etkileri vardır. Klinik çalışmalarda İMA ile en sık bildirilen yan etkiler şunlardır:

• Bulantı (%84)
• Yorgunluk (%84)
• Saç dökülmesi (%67)
• Kusma (%62)
• Nötropenik ateş (%46)
• Kabızlık (%43)
• İştah azalması (%37)
• Düşük kırmızı kan hücresi sayımı (%35)
• Mukozit (%34)
• Düşük trombosit sayısı (%33)
• İshal (%30)
• Nefes darlığı (%29)
• Öksürük (%25)
• Kilo kaybı (%20)
• Ateş (%19)
• Kanama (%18)
• Baş ağrısı (%17)
• Sıvı tutulması (%17)
• Kan pıhtıları (%13)
• Deri döküntüsü (%9)
• Yüksek tansiyon (%5)

Klinik araştırmalara göre hastaların ortalama %17'si yan etki sebebiyle tedaviyi bırakmıştır. Yan etkiler kişiye bağlı olarak farklı derecelerde ortaya çıkabilir ve zamanla değişebilir. Bazı yan etkiler önleyici ilaçlarla (profilaksi) engellenebilir.

---

Önlemler ve Takip

• Tedavi öncesi ve sırasında düzenli laboratuvar testleri yapılmalıdır.
• İdrarda kan olup olmadığını kontrol etmek için günlük idrar tahlili gereklidir.
• Nörotoksisite kontrolü için hasta her dozdan önce değerlendirilmeli, bilinç durumu takip edilmelidir.
• Kardiyotoksisite için tedavi öncesi ve süresince EKG/Ekokardiyografi yapılmalıdır.
• Kemik iliği baskılanması ve nötropeni gelişirse G-CSF (Filgrastim) desteği verilebilir.

Görüntüleme tedavi öncesinde ve her iki döngüden sonra tekrarlanarak tedavinin etkinliği izlenmelidir. Kan testi ve görüntüleme sonuçlarına bağlı olarak tedavi planı doktor tarafından revize edilebilir.