Japonya'da HPV Aşısı Karşıtlığının Şaşırtıcı Tarihi
Japonya’da HPV Aşı Karşıtlığı
İnsan papilloma virüsü (HPV), kanser yapan virüsler arasında en sık karşımıza çıkan türdür. 150’den fazla alt-türü bulunan bu virüsün pek çok kanser (rahim ağzı, vulva, vajina, anal ve baş-boyun) ile yakından ilişkili olduğu yapılan çalışmalarla belirlenmiştir. HPV kaynaklı kanserlerden korunmak için başvurulması gereken en etkin yol HPV aşılarıdır. Yapılan pek çok çalışma aşılamanın, özellikle rahim ağzı kanserine karşı büyük bir koruyucu etkisini göstermesine rağmen, Japonya’da HPV aşı karşıtlığı gözlenmektedir. Bu tavrın Japonya’ya maliyeti ise oldukça ağır oldu: Japonya’da her yıl 10.000 kadın rahim ağzı kanseri için yeni tanı almakta ve 3.000 kadın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Son 10 yıl içinde rahim kanserine bağlı ölüm oranı ise %9.6 arttı.
Japonya’nın Yakın Tarihinde HPV Aşısı, Önemli Gündem Maddelerinden Biri Oldu
Japonya’da yaygınlaşan "HPV aşısı zararlıdır" söylemi üzerine 2019 yılının sonlarına doğru bir araştırma yapıldı. Belirlenen rakamlara göre, Japonya’da rahim ağzı kanserine yakalanma oranı 1990 yılına göre 2017 yılında iki kat artış gösterdi. 2017 yılı içerisinde 10.000 yeni rahim ağzı kanseri vakası belirlendi ve yaklaşık 2800 kişinin bu hastalıktan dolayı hayatını kaybetti. Buna karşın, HPV aşılamasında dünyada öncü ülkelerden olan Avustralya, tüm çocukları için bu aşıyı ücretsiz sağlamakta ve Avustralya gelecekte rahim ağzı kanserini tama yakın bitirecek ülkelerden ilki olarak görülmekte. Yapılan çalışmalar bir kez daha HPV 16 ve 18 alt-türlerinin rahim ağzı kanserinde rol oynadığını belirtti ve HPV aşısının %95.93 oranında başarılı olduğu tespit edildi. Bunun üzerine 2017 yılının Mart ayında, 71 ülkede HPV aşısı Ulusal Aşı Programı (NIP) kapsamına alındı. Japonya’da da 2010 yılında ücretsiz aşı kategorisine alınan HPV, 2013 yılından itibaren 12 ve 16 yaş aralığındaki kız çocuklarını da kapsadı.
Japonya'da HPV Aşı Karşıtlığı Nasıl Başladı?
Rutin aşılama prosedürleri sonrasında gözlemlenen uygulama yerinde ağrı, kas ağrısı, uyku düzensizliği, ışık ve sese karşı hassasiyet gibi yan etkiler Japon medyasında ve sosyal medyada hızla yayıldı ve aşı karşıtlığının başlamasına neden oldu. Bunun üzerine 2013 yılının Haziran ayında, Japon Hükümet'i HPV aşılamalarını tavsiye etmeyi durdurdu. Ne yazık ki bilimsel bir kanıta dayanmayan bu söylentilerin hızla yayılması nedeniyle, aşılama oranı %70’lerden hızla %1’in altına gerileme gösterdi. Halen HPV aşısına ulaşma imkanının olmasına karşın, toplum içinde var olan aşı karşıtlığı aileleri karar almada zora sokmaktadır. Bu da geniş ölçekte HPV kaynaklı rahim ağzı kanseri ve diğer ilişkili hastalıklar ile mücadele için harcanacak tıbbi maliyetleri arttıracak ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olacaktır. Japonya'da bu belirsizliği açığa kavuşturmak ve sonuçları bilimsel kanıtlara dayandırmak amacı ile HPV aşılaması sonrası risk/fayda oranları hesaplandı. Sonuç olarak toplum arasında belirtilen kronik ağrı gibi yan etkilerin ortaya çıkma durumunda dahi, HPV aşısının yararlarının çok daha büyük bir orana sahip olduğu kanıtlandı. Büyük ölçüde yapılan bilimsel araştırmalar, belirtilen yan etkilerin HPV aşısı ile ilgili olmadığını desteklemekle birlikte, toplum arasında dolaşan söylentiler gelecek yıllarda oldukça tehlikeli sonuçlara yol açacaktır. Bunun önüne geçebilmek adına Japon Hükümeti bazı programlar kapsamında halkı HPV konusunda bilinçlendirme çalışmalarına başlamıştır. - İlgili konu: Aşılar sayesinde hastalığın neye benzediğini unutmak
Bir Siyasi Hasta Olunca Değişen Dengeler
Kasım 2019'da, rahim ağzı kanseri tanısı alıp tedavi gören iktidar partisi üyesi Junko Mihara, bu yaz aşılama ile ilgili bir bilgilendirme konuşması yapmak istediğini dile getirdi ve diğer sekiz bölge lideri ile birlikte HPV aşısını destekleyen bir mektup imzaladılar. Bunun üzerine, Sağlık Bakanlığı Aralık ayında aşılama ile ilgili broşürlerde düzenlemelere gidildiğini ancak düzenli aşılama periyoduna dönüş için herhangi bir zaman çizelgelerinin henüz olmadığını belirtti.
Sosyal Medya Haberleri, "Gerçeklerin" Önüne Geçerken...
Medyada yer alan bilgi kirliliği nedeni ile kız çocukları ve aileler aşılama konusunda doğru bilgilendirilememekte ve doğru kararlar alamamaktadır. 11 Şubat 2020 Pazartesi günü yayınlanan bir çalışmada, yetişkin kızlarda uygulanan HPV aşısının durdurma kararı gözden geçirilmediği takdirde Japonya'da yaklaşık 11.000 kişinin rahim ağzı kanserinden hayatlarını kaybedebileceği belirtilmiştir. Yapılan bir diğer çalışma da, değişiklik yapılmadığı takdirde gelecek 50 yıl içerisinde "önlenebilir" 10.800 rahim ağzı kanseri vakasının ölüm ile sonuçlanabileceği belirtilmiştir. Bu noktada özellikle sağlık kuruluşlarının halkı bilinçlendirmesi ve yararlarının çok daha ağır bastığını belirtmesi gerekmektedir. Japon hükümeti HPV aşısını yeniden tavsiye etmeye başladıktan sonra oldukça dikkatli davranmalı ve benzer durumların yeniden yaşanmasına engel olmalıdır. Unutulmamalıdır ki uzun vadede ortaya çıkacak olumsuz sonuçları şimdiden öngörmek çok zor değildir. Oluşabilecek yan etkiler için aşı olan kız çocukları ve aileler bilgilendirilmeli ve gözlem altında tutulmalıdır. Böylece toplum içinde meydana gelebilecek karmaşalar önlenmiş olur. Bizler sağlık profesyonelleri olarak HPV aşısının koruyuculuğunu bilimsel verilere dayanarak destekliyoruz ve Japonya’da yapılan yanlıştan biran önce dönülmesi gerektiğine inanıyoruz.
1. Japan's Halt of Regular HPV Vaccine to Cause Thousands of Cancer Deaths - Study - Medscape - Feb 11, 2020.
2. Kitano T (2019) Stopping the HPV vaccine crisis in Japan: Quantifiying the benefits and risks of HPV vaccination in quality-adjusted life-years for appropriate decision-making. J Infect Chemother.
