Kanser Hastalarına Psikolojik Destek Amaçlı Çalışmalar

Yapılan üç yeni araştırma, kanser hastalarına psikolojik destek amaçlı tedavide üç yeni yaklaşım ortaya koyuyor. Araştırmalar ASCO’nun bu yılki kongresinde yayımlandı.

Bireyler, kanserin çeşitli aşamalarında, hastalığın beraberinde getirdiği çeşitli ruhsal değişiklikler geçirirler. Bu değişiklikler yeterli moral ve psikolojik destek sağlanmadığı takdirde hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir ve hastanın kanserle mücadelesini zorlaştırabilir.

Kanser tedavisinde psikolojik destek, kanserin kemoterapötik tedavisi kadar önemli bir faktördür. Kanser hastalarının bu ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla, 50 yıl kadar öncesinde kanser psikolojisi – psikoonkoloji adında yeni bir bilim dalı ortaya çıkmıştır. Bu bilim kanser hastalarının ve yakınlarının tanı ve tedavi ile ilgili yaşayabileceği ruhsal sorunları belirlemeyi ve gidermeyi amaçlamaktadır.

Amerikan Klinik Onkoloji Derneği ASCO ’nun bu yılki toplantısında kanser psikolojisine dair üç yeni yaklaşım değerlendirilmiştir. Bu yaklaşımlar sırasıyla şu şekildedir:

• Kanserin teşhis ve tedavisi aşamasında STREAM çalışması
• Kanser sonrasında hayatta kalma aşamasında “Korkunu Yen” çalışması
• Kanserin son aşamasında CALM çalışması

STREAM Çalışması

Bu çalışma, internet destekli bir stres yönetimi çalışmasıdır. Yeni tanı almış 129 hasta ile yapılan bu çalışmada “minimum temas” baz alınmıştır. Bunun sebebi kansere yönelik tedavilerin hastaların çok fazla zamanını almasıdır. Minimum temas prensibine göre, uygulama boyunca psikologlar hastalarla sadece haftada bir kere iletişim kurmuşlardır.

8 hafta süren uygulamada, hastaların bir kısmına kognitif/bilişsel terapi uygulanmış, diğerleri ise müdahalesiz takip edilmiştir. Kognitif tedavi uygulamasına alınan hastalara kognitif tedavi kavramları hakkında haftalık online bilgi verilmiştir. Tedavinin etkisini anlamak amacıyla, her haftalık tedavinin sonunda hastalara anket uygulanmıştır.

Anket sonuçlarına göre, 8 haftanın sonunda kognitif tedavi kolunda olumsuz duygular azalmış, buna bağlı olarak yaşam kalitesinde yükselme gözlemlenmiştir.

“Korkunu Yen” Çalışması

Bu çalışmada, kanseri atlatmış hastalarda kanser tekrarı endişesi hedeflenmiştir. Yapılan faz 2 klinik çalışmaya kolon kanseri, meme kanseri ve cilt kanseri melanom atlatmış 222 hasta katılmıştır. Hastaların deneysel koluna “Korkunu Yen” adlı çalışma, kontrol koluna da “Rahat Ol” adlı çalışma uygulanmıştır. Çalışmanın “Korkunu Yen” kolunda hastalara kanserin geri dönüp dönmeyeceğinin belirsiz olduğu ve bu gerçeği kabul etmeleri gerektiği öğretilmiştir.

Çalışmanın “Rahat Ol” adlı kontrol kolunda ise hastalara gevşeme teknikleri öğretilmiştir. Her iki kolda da hastalarla 10 hafta boyunca 60 veya 90 dakika süren yüz yüze görüşmeler yapılmıştır.

Çalışmanın sonunda hastalara uygulanan anketin sonucunda, “Korkunu Yen” kolunun kontrol koluna kıyasla daha az kanser tekrarı endişesi yaşadığı gözlemlenmiştir.

CALM Çalışması

Bu çalışmanın uzun adı, Kanserle Başa Çıkma ve Anlamlı Bir Hayat anlamına gelmektedir. Çalışma, kanserin son aşamasındaki bireylerin psikolojik ihtiyaçlarına karşılık vermek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya 305 ileri evre kanser hastası katılmıştır. Hastaların deney koluna CALM çalışması, kontrol koluna ise standart psikolojik tedavi uygulanmıştır.

Çalışmanın CALM kolu dört ana başlığı kapsamaktadır:

• Şikayetlerin yönetimi ve sağlık çalışanlarıyla iletişim
• Hastalığın kişi üzerinde ve yakınlarla ilişkilerde meydana getirdiği değişimler
• Amaç ve anlam duygusu
• Gelecek ve yaşam kaybı

Çalışmada 3 ila 6 aylık süre kapsamında hastalara 3 ila 6 seans terapi uygulanmıştır. Çalışmanın CALM kolunun 3 aylık uygulamasında depresif belirtilerde %52’lik bir düşüş gözlemlenmiştir. Tedavinin 6 aylık uygulamasında ise bu oran %65’e çıkmıştır. Şimdilerde dünya çapında 20 ülkede sağlık personellerine CALM uygulamasının eğitimi verilmektedir.

Sonuç

Kanser hastalarına verilecek psikolojik destek, kanser tedavisinin kendisi kadar önemlidir. Söz konusu çalışmalar, kanser psikolojisi alanında değerli çalışmalardır. Gelecekte bu alanda yapılacak çalışmalar hem kanser hastaları hem de yakınları için umut vadetmektedir.