Karaciğer Biyopsisi Nedir? Hangi Durumlarda ve Nasıl Yapılır?

Karaciğer Biyopsisi Nedir?

Karaciğer biyopsisi, doktorların karaciğerden alınan doku örneğini mikroskop altında incelemesine izin veren bir testtir. Kanser de dahil olmak üzere birçok ciddi tıbbi durum, karaciğer biyopsisi ile test edebilir. Kişilerin karaciğer hastalığına dair belirtileri varsa doktorlar, karaciğer biyopsisi önerebilir.

Karaciğer biyopsisi rutin ya da doktorların yıllık muayenenin bir parçası olarak önerebileceği tıbbi bir test değildir. Aksine doktorlar, anormal karaciğer kan testleri veya ultrasonda karaciğerde bir soruna (siroz, fibroz, kanser) dair belirtiler gibi başka karaciğer hastalığı belirtilerinden şüphe duyduklarında karaciğer biyopsisi isteyebilir.

Karaciğer biyopsisi sırasında, bir girişimsel radyoloji uzmanı karaciğere uzun, ince bir iğne sokar ve az miktarda dokuyu alır. Bir patolog ise daha sonra bu dokuyu hastalık belirtileri için mikroskop altında inceler.

Karaciğer Biyopsisi Neden Yapılır?

Karaciğer biyopsisi, doktorlara bir karaciğer dokusunu mikroskop altında inceleme imkanı verir. Böylece karaciğer hastalığı veya karaciğer kanseri gibi durumlarda, karaciğerdeki olağan dışı değişiklikleri tespit etmeye yardımcı olur.

• İlgili konu: Karaciğer kanseri hakkında 5 kritik bilgi

Biyopsi ayrıca, uzmanın karaciğer sağlığı sorunlarının çeşitli olası sebeplerini ayırt etmesine yardımcı olabilir. Örneğin, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı veya otoimmün hepatiti belirlemek için karaciğer biyopsisi kullanabilir.

Karaciğer Biyopsisinden Önce Ne Yapmalı?

Kişinin kanama veya diğer komplikasyon riskini artıran herhangi bir durumunun olup olmadığının değerlendirilmesi için karaciğer biyopsisinden önce kan testlerine ihtiyaç duyulur (hemogram, biyokimya, PT gibi kanama zamanı testleri).

Kişi, kullandığı mevcut ilaçları veya takviyeleri hakkında doktoru ve sağlık ekibini bilgilendirmeli ve aksi bir uzman tarafından önerilmedikçe ilaçlarını ve takviyelerini normal rutininde kullanmaya devam etmelidir.

Doktorlar, genellikle biyopsiden 1 hafta önce aspirin, kan sulandırıcı ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçların (NSAIDS) kullanımının bırakılmasını önerir. Bunlar kanama riskini artırabilir. Ayrıca işlemden önceki gece, gece yarısından sonra hiçbir şey yenmemesi veya içilmemesi konusunda talimatlar verilebilir.

Karaciğer biyopsisinden sonra sedasyondan (sakinleştirici) dolayı sersemlik hissedilebilir, bu yüzden kişilerin biyopsi yaptırmaya refakatçi ile gelmeleri önemlidir.

Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır?

Karaciğer biyopsisinin üç farklı türü vardır:

• Perkütan karaciğer biyopsisi
• Transvenöz karaciğer biyopsisi
• Laparoskopik karaciğer biyopsisi

Perkütan Karaciğer Biyopsisi

En yaygın uygulanan karaciğer biyopsisidir. İşlem sırasında kişi uyanıktır ve uzman, doku örneği almak için deriye ve karaciğere bir iğne sokar. Uzman karaciğeri, deri altında hissederek veya ultrason yardımı ile bulabilir.

Karaciğer etrafındaki cilt ve altına alanına alana lidokain (lokal anestezik) enjekte edilir. Kaburgalar boyunca küçük bir kesi yapılır, sonra kesi içine iğne sokulur. İğne ile içeri girildiğinde kısa bir süreliğine kişiden nefesini tutması istenebilir.

Çoğu kişi ağrı hissetmez, ancak künt bir ağrı veya omuz ağrısı hissedilebilirler.

Aşağıda, yeni nesil bir perkütan karaciğer biyopsi yöntemi resmedilmiştir. Diğer perkütan karaciğer biyopsilerinden farklı olarak bu yöntemde, optik (Ultrason altında ışıyan) bir iğne kullanılmıştır. Bu sayede, biyopsi yapılmak istenen bölge, daha iyi hedeflenmektedir (ONP= optik needle probe).

Transvenöz Karaciğer Biyopsisi

Çok nadir tercih edilen bir yöntemdir. Transvenöz karaciğer biyopsisinde iğne, doğrudan cilde sokulmaz, bir damar yolu ile karaciğere erişilir. Bazı tıbbi durumları olan kişilerde komplikasyon riskini azaltabilir. Bu süreçte kişinin bilinci açıktır ancak sakinleştirici yapılmıştır.

İlk olarak, iğnenin kan damarına gireceği bölge uyuşturulur. Ardından iğne genellikle boyundaki bir kan damarına sokulur. Vücut içinin görüntülenmesini sağlayan bir floroskop makinesi kullanılarak yavaş yavaş karaciğere hareket eder ve ardından örnek alınır.

Laparoskopik Karaciğer Biyopsisi

Laparoskopik karaciğer biyopsisi, genel anestezi ile ameliyathanede yapılır. Ancak bu işlem, nadir olarak orta derecede sakinleştirici ile ayakta tedavi işlemi olarak da gerçekleştirilebilir.

Kişinin karnına küçük bir kesi yapılır ve karaciğer örneği alınır. Başka bir cerrahi operasyon sırasında da laparoskopik karaciğer biyopsisi yapılır. Kronik karaciğer hastalığı (siroz) olan kişiler için önerilen bir prosedürdür.

Karaciğer Biyopsisi Yaptırmak Nasıl Hissettirir?

Genellikle insanlar karaciğer biyopsisi sırasında ağrı konusunda endişe duyarlar. Çoğu durumda kişiler, uzmanın biyopsi bölgesini uyuşturmak için batırdığı iğneyi hissedebilir. Ağrı hissedilmez, bölge uyuştuğunda karıncalanma hissedilebilir.

Laparoskopik işlem sırasında ise anestezi alan kişiler hiçbir şey hissetmeyecektir.

İşlemlerden sonra kişiler, biraz acı veya ağrı hissedebilir ancak bu, şiddetli veya dayanılmaz olmayacaktır.

Karaciğer Biyopsisi Sonrası Ne Olur?

Yapılan karaciğer biyopsisi türü ne olursa olsun, Amerikan Karaciğer Hastalıkları Çalışma Derneği, işlem sonrası kişilerin 2 – 4 saat hastanede veya uzman kontrolü altında kalmalarını önermektedir. Komplikasyonların çoğu, biyopsiden sonraki ilk 1 – 3 saat içinde ortaya çıkar ancak 24 saat içinde de bir komplikasyon ortaya çıkabileceğini unutmamak gereklidir.

İşlem sonrasında kişinin şiddetli ağrısı varsa ve kendini çok güçsüz veya hasta hissediyorsa mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Ayrıca karaciğer biyopsisi yaptıracak kişiler, işlem sonrasında hangi durumların veya belirtilerin acil olduğu konusunda uzmanlar tarafından bilgilendirilmelidir.

Karaciğer Biyopsisi ile İlişkili Riskler Nelerdir?

Karaciğer biyopsisi yaptıran kişilerin %95'inden fazlasında test, başarılıdır. Genel komplikasyon oranı, yaklaşık olarak %1 gibi düşük bir oranken yaşam kaybı oranı %0.2’dir.

Karaciğer biyopsisi için yine de risksiz bir süreç diyemeyiz. Bu nedenle kişiler – özellikle yaşlı yetişkinler ve sağlık sorunları olan kişiler – testin risklerini ve faydalarını bir sağlık uzmanı ile değerlendirmelidir.

Karaciğer biyopsisinin en yaygın görülen komplikasyonları şunlardır;

• Çoğu kişi de işlem sonrası ağrı
• Kanseri olan kişilerde nadir (%0.57) ve kanseri olmayanlarda ise daha nadir (%0.16) görülen kanama
• Genellikle kendiliğinden çözünen kan dolaşımındaki bakteriler
• Karaciğer veya çevresinde ciddi bakteriyel enfeksiyon
• Kalp yaralanmaları veya akciğer kollapsı gibi çok nadir görülen komplikasyonlar

Karaciğer Biyopsi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Normal bir karaciğer biyopsisi şunları gösterir:

• Karaciğerde yara veya fibroz belirtisi yoktur / vardır
• Karaciğerde önemli yağ birikimi yoktur / vardır
• Kanser veya anormal hücre büyümesine dair belirti yoktur / vardır
• Hepatit virüs iltihabı veya belirtisi yoktur / vardır
• Wilson hastalığının bir belirtisi olan anormal bakır seviyeleri yoktur / vardır

Anormal karaciğer biyopsi sonuçları, aşağıdakiler gibi birkaç farklı hastalıkları işaret ediyor olabilir:

• Karaciğer sirozu
• Karaciğer kanseri
• Otoimmün hepatit
• Viral hepatit
• Wilson hastalığı
• Alkolden bağımsız karaciğer yağlanması

Özet

Karaciğer biyopsisi, birkaç tıbbi durum için tanı konmasına yardımcı olabilir. Ayrıca bir tıbbi durumun, bir diğerinden ayırt edilmesine de yardımcı olur. Anormal karaciğer ultrasonu sonucuna, anormal karaciğer kan testi sonucuna veya karaciğer kanseri ya da başka ciddi karaciğer hastalıklarının önemli risk faktörlerine sahip kişiler için karaciğer biyopsisi istenilebilir.

Karaciğer biyopsisi yapmayı düşünen kişiler, riskleri ve faydaları üzerine doktorlar ile konuşmalı ve alternatifler hakkında bilgi edinmelidir. Çoğu kişi için karaciğer biyopsisi güvenli bir işlemdir ve şiddetli ağrıya neden olma olasılığı düşüktür.