Karsinom nedir? Kanserin en yaygın hücre tipi

Karsinom nedir?

Karsinom kanserin en yaygın formudur. Deride ya da iç organları çevreleyen epitel hücrelerde gelişir ve tüm kanserlerin %80 – 90’ına karşılık gelmektedir. Çeşitli karsinom türleri vardır. Her biri vücudun farklı bölümlerini çeşitli şiddetle etkiler. Adenokarsinom, skuamöz (yassı) hücreli karsinom ve bazal hücreli karsinom, bazı karsinom türlerine örnektir.

Karsinom çeşitleri nelerdir?

Karsinomlar, organları çevreleyen ve vücutta çeşitli boşlukları kaplayan epitel dokularda başlar. Organları korumanın yanı sıra sıvıları filtreleme, absorbe etme ve salgılamaktan da sorumludurlar.

Epitel dokular, vücudun çoğu kısmını çevrelediği için karsinomlar oldukça çeşitli yerlerde meydana gelebilir.

En yaygın karsinomlar şunlardır:

• Bazal hücreli karsinom (basal cell carcinoma= BCC)
• Skuamöz hücreli karsinom (SCC)
• Renal hücreli karsinom (RCC)
• Duktal karsinom in situ (DCIS)
• İnvaziv duktal karsinom (IDC)
• Adenokarsinom
• Geçiş hücre karsinomları

Bazal hücreli karsinom (BCC) nedir?

Bazal hücreli karsinom, cilt kanserinin en yaygın görülen türüdür. Cildin dış katmanı olan epidermisin derinliklerinde başlar. Genellikle yüz dahil olmak üzere çok fazla güneşe maruz kalan bölgeleri etkiler. Bazal hücreli karsinom genellikle yayılmasa da aşağıdaki belirtileri yaşan kişiler doktora başvurmalıdır.

Bazal hücreli karsinomun belirtileri

• İyileşmeyen açık yaralar
• Koyu cilt lekeleri
• Parlak yumru veya topaklar
• Kabarık yara benzeri alanlar

Bazal hücreli karsinom için tedavi seçenekleri

Kişilere teşhis konduktan sonra belli faktörler tedavi seçeneklerini etkileyebilir. Bazı tedavi seçenekleri şunlardır;

• Cerrahi ile tümörün çıkarılması
• Kimyasal deri soyma
• Hedefe yönelik tedavi
• Radyasyon tedavisi
• Kemoterapi
• Fotodinamik terapi
• İmmünoterapi

Bazal hücreli karsinom için risk faktörleri

• Açık ten rengi
• Çok fazla güneşe maruz kalmak
• Ailede cilt kanseri öyküsü
• Yaş
• Zayıf bağışıklık sistemi

Skuamöz (yassı) hücreli karsinom (SCC) nedir?

Skuamöz (yassı) hücreli karsinom, skuamöz hücrelerinde büyüyen cilt kanserinin bir türüdür. Bunlar, seviks ve vajina gibi içi boş organların derisini ve içini kaplayan düz, balık pulu benzeri hücrelerdir. Bazal hücreli karsinomda olduğu gibi skuamöz hücreli karsinom da cildin sıklıkla güneşe maruz kalan bölgelerinde büyüme eğilimindedir. Skuamöz hücreli karsinom, cildin yüzeyinde başladığı için, kişi genellikle değişiklikleri nispeten hızlı fark eder. Bu da tedaviye daha erken başlanabileceği anlamına gelir.

Not: Yassı hücreli karsinom denince akla ilk olarak cildin yassı hücreli karsinomu gelir; bununla birlikte akciğerin ve yemek borusunun da yassı hücreli karsinomu vardır. Bu yazıda cildin yassı hücreli karsinomuna değinilmektedir.

Skuamöz hücreli karsinomun belirtileri

Belirtiler skuamöz hücreli karsinomun geliştiği yere bağlı olarak farklılık gösterir. Yaygın olarak gözlemlenen bazı belirtiler şunlardır;

• Pullu ve koyu cilt lekeleri
• Kabarık ve sınırları olan açık yaralar
• Katı büyümeler
• Yaşlılık lekelerine benzer lekeler
• Siğil benzeri büyümeler
• Yara içinde yara büyümesi

Skuamöz hücreli karsinom için tedavi seçenekleri

Skuamöz hücreli karsinom’un hangi evrede olduğu, kişinin alacağı tedaviyi etkileyecektir. Genel tedavi seçenekleri şunları içerir;

• Cerrahi olarak çıkarma
• Mohs ameliyatı
• Kürtaj ve elektrodesikasyon
• Radyasyon tedavisi
• Kriyocerrahi

Skuamöz hücreli karsinom için risk faktörleri

• Açık ten rengi
• Çok fazla güneşe maruz kalmak
• Ailede cilt kanseri öyküsü
• 50 yaşın üzerinde olma
• Zayıf bağışıklık sistemi
• İnsan papilloma virüsü (HPV) taşımak

Renal hücreli karsinom (RCC) nedir?

Renal hücreli karsinom, böbrek kanserinin en yaygın türüdür. Böbrek kanseri vakalarının yaklaşık %90’ını oluşturur. RCC maligndir, bu, onun vücudun diğer bölgelerine yayılabileceği anlamına gelmektedir. Bu kanser, böbreklerin içinde kanı filtrelemeye ve idrar yapmaya yardımcı olan tüplerin astarında başlar. Erken evrelerinde belirgin belirtileri yoktur, ancak tümör büyüdükçe belirtiler belirgin hale gelebilir. Bu nedenle, aşağıdaki belirtilerden herhangi birinin gözlemlenmesi durumunda doktora başvurulmalıdır;

Renal hücreli karsinomun belirtileri

• İştah kaybı
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Vücudun yan tarafında ağrı
• Karında yumru
• İdrarda kan
• Anemi

Renal hücreli karsinom için tedavi seçenekleri

Renal hücreli karsinomun genel olarak beş tedavi türü vardır;

• Radyasyon tedavisi
• Kemoterapi
• Ameliyat
• İmmünoterapi
• Hedefe yönelik tedavi

Renal hücreli karsinomun etkili tedavileri için hala devam eden araştırmalar mevcuttur ve kişiler bu klinik deneylere katılarak yeni tedavilerden faydalanabilirler.

Renal hücreli karsinom için risk faktörleri

• Sigara içmek
• Obezite
• Hipertansiyon
• Ailede böbrek kanseri öyküsü
• Trikloretilene maruz kalma

Duktal karsinom in situ (DCIS) nedir?

DCIS, meme kanserinin en erken formudur. Meme kanallarının astarında gelişir ve invaziv değildir ki bu, hücrelerin vücudun diğer bölgelerine yayılmadığı anlamına gelmektedir. Bu nedenle DCIS için sağkalım oranı yüksektir. Ancak kendisi invaziv olmamasına rağmen, bazı durumlarda invaziv bir kanser formuna dönüşebilir.

Duktal karsinom in situ için belirtiler

DCIS genel olarak herhangi bir açık belirti göstermez. Bu nedenle genelde rutin mamografi taramalarında teşhis edilir. Bazen de kişi, memede küçük topaklar ve meme ucunda akıntı yaşayabilir.

Duktal karsinom in situ için tedavi seçenekleri

• Radyasyon tedavisi ile birlikte lumpektomi
• Matektomi
• Lumpektomi
• Ameliyat ile birlikte hormon tedavisi

Duktal karsinom in situ için risk faktörleri

• Obezite
• Memelerde yoğunluk
• Genetik faktörler
• Erken adet görme

İnvaziv duktal karsinom (IDC) nedir?

İnvaziv duktal karsinom, meme kanserinin en yaygın invaziv türüdür ve meme kanseri vakalarının %80’ini oluşturur (bakınız İnvaziv kanser nedir?). DCIS gibi, meme kanallarının astarında başlar. Daha sonra yakındaki meme dokusuna ve çevresindeki lenf düğümlerine yayılır.

İnvaziv duktal karsinomun belirtileri

DCIS gibi, invaziv duktal karsinoma sahip bazı kişiler herhangi bir belirti göstermez. Genelde mamografi sırasında teşhis edilebilir. Genel olarak ise belirtileri şu şekildedir;

• Memede kitle / topaklıklar
• Meme ucunun etrafında çukurlaşma
• Cilt koyulaşması
• Şişlik
• Meme başı akıntısı
• Koltukaltında topaklık

İnvaziv duktal karsinom için tedavi seçenekleri

• Lumpektomi
• Mastektomi
• Radyasyon tedavisi
• Kemoterapi
• Hormon tedavisi
• Biyolojik olarak hedefe yönelik tedavi

İnvaziv duktal karsinom için tedavi seçenekleri

• Obezite
• Memelerde yoğunluk
• Genetik faktörler
• Erken adet görme

Meme kanserine neden olabilen kalıtsal BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları için genetik testler giderek yaygınlaşmaktadır.

Beyaz kadınların test edilme olasılığı daha yüksek olsa da araştırmalar, beyaz olmayan kadınların da genetik mutasyona sahip olma olasılığının yüksek olduğunu öne sürmektedir.

Adenokarsinom nedir?

Adenokarsinom, glandüler hücrelerde başlayan bir kanser türüdür. Bu hücreler, sindirim suları ve mukus gibi vücuttaki önemli sıvıları yapar, salgılar ve serbest bırakır. Yaygın adenokarsinom türleri şunlardır;

• Akciğer kanseri
• Pankreas kanseri
• Kolon kanseri

Adenokarsinom belirtileri

Adenokarsinomun türüne bağlı olarak semptomlar değişebilmektedir. Yaygın adenokarsinom türlerinin bazıları ve belirtileri şu şekildedir;

• Akciğer kanseri: Kanlı mukus, göğüs ağrısı, solunum problemleri
• Pankreas kanseri: Sarılık, koyu renkli idrar, kilo kaybı, sırt veya mide ağrısı
• Kolon kanseri: Bağırsak hareketlerinde değişiklikler, rektal kanama, mide ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı

Adenokarsinom için tedavi seçenekleri

Kanserin vücutta olduğu yere bağlı olarak tedavi seçenekleri değişebilir. Genel olarak kanser tedavileri şu şekildedir;

• Ameliyat
• Radyasyon tedavisi
• Kemoterapi
• Hormon tedavisi
• İmmünoterapi

Adenokarsinom için risk faktörleri

• Alkol tüketimi
• Diyet
• Obezite
• Sigara içmek
• Hormonlar
• Ailede adenokarsinom öyküsü

Geçiş hücre karsinomları nedir?

Geçiş hücreli karsinom (transitional cell carcinoma), ürotelyal karsinom olarak da adlandırılır ve bu tür bir kanser, genellikle üriner sistemde (idrar yollarında) meydana gelir. Böbrek pelvisi (toplayıcı kanal), üreter, mesane ve üretrada ortaya çıkabilir ve mesane en yaygın türüdür. Mesane kanseri, ürotelyal kanserlerin %95'ini oluşturur.

• İlgili konu: Evre 4 mesane kanseri belirtileri nelerdir?

Karsinom teşhisi nasıl konur?

Karsinomlar için kullanılan teşhis yöntemleri, laboratuvar testleri, görüntüleme testleri ve biyopsileri içerir.

Laboratuvar testleri

İdrar, kan ve diğer sıvı örnekleri alınır ve bunlarda tümör belirteçlerine bakılır. Ancak laboratuvar testleri tek başına kanser teşhisini doğrulayamaz. Ek testlere ihtiyaç duyulur.

Görüntüleme testleri

Görüntüleme testlerinin amacı, topaklıkları ve sağlıksız dokuları tespit etmek için vücudun detaylı görüntülerini oluşturmaktır. Olası bir tümörün kapsamlı bir görünümünün elde edilmesi için birden fazla teste ihtiyaç duyulabilir;

• Ultrason
• BT taraması
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
• Röntgen
• PET taramaları

Görüntüleme testleri tümörleri bulmada faydalı olsa da sınırları vardır. Bir tümörün kanserli olup olmadığını belirleyemezler. Taramalarda dikkat çekici bir sonuç elde edilirse, daha fazla teste ihtiyaç duyulur.

Biyopsiler

Taramalarda ilgili bir kitle ortaya çıkarsa, biyopsiye ihtiyaç duyulur. Biyopsi, bir yumrudan bir doku veya sıvı parçasının alınmasına anlamına gelir. Örneğin, bir benden bir deri parçasının alınması gibidir.

• İlgili konu: Biyopsi nedir, çeşitleri, kimlere ve nasıl yapılır? 

Daha sonra numune üzerinde birkaç test yapılır ve yumrunun kanser hücreleri içerip içermediğine bakılır.

Özet

Karsinom, cilt olan vücudun dış astarını ve organları ve bezleri çevreleyen iç astarı içeren bir astar kanseridir. Bazı karsinomlar diğerlerinden daha agresiftir. Örneğin, DCIS erken, invaziv olmayan bir karsinomdur. Tedavi başlamazsa, invaziv duktal karsinom gibi daha agresif bir kansere dönüşebilir. Kanser bir organın iç zarından kaynaklanıyorsa, kişi semptomları hemen fark etmeyebilir, ki bu da tedaviyi geciktirir. Bu nedenle mamogram gibi düzenli taramalar yaptırmak önemlidir. Herhangi bir ilgili semptom ortaya çıkarsa, doktora başvurmak da çok önemlidir.

Mevcut tedavilerin çeşitliliği, erken teşhis ile birçok karsinomun sonuç olarak iyi olduğu anlamına gelir.