Kadınlar 40. yaş günleriyle beraber artık sağlık kontrollerinin rutin bir parçası olarak yıllık veya iki yılda bir mamografi çektirmeliler. Kalıtsal risk faktörleri gibi nedenlerden dolayı daha erken önerilmediği sürece bu yaştan sonra yaptırılan mamografik görüntülemeler sayesinde meme kanseri erken teşhis edilerek tedavinin başarı şansını çok önemli oranda artırmaktadır.

- Ailesel, Kalıtsal ve Sporadik: Kanserde sıklıkla karıştırılan kavramlar

3 çeşit mamografi vardır:

  • klasik mamografi
  • dijital mamografi
  • tomosentez mamografi

Günümüzde gelişmiş kanser merkezlerinin çoğunda dijital veya tomosentez mamografi bulunmaktadır.

Meme kanseri için yüksek riskli durumlar

Germline mutasyon, ailede meme kanseri öyküsü olması gibi durumlarda normalden daha fazla meme kanseri riski olabilir. Bu tür risk faktörü fazla olan kişiler daha erken testlere başlamalılar.

Mamografi çektirmeden önce bilmeniz gerekenler

Hangi yaşta mamografi çektirmeye başlarsanız başlayın bilmeniz gereken bazı önemli başlıklar var:

1. Öncelikle test için hangi teknolojilerin mümkün olduğunu öğrenin

Tomosentez veya 3D (üç boyutlu) mamografi daha yaygın hale geliyor ve uzmanlar bu teknolojilerin daha az yanlış pozitif sonuç verdiğini söylüyorlar. Çünkü iki boyutlu görüntülerde doku üst üste gelir ve bu da karışık sonuçlara neden olabilir. Tomosentez ile görüntülemenin %30'a varan oranda hatayı azalttığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Randevunuzu alırken tomosentezi seçip seçemeyeceğinizi sorun.

2. Mamografi öncesi deodorant, pudra kullanmayın

Antiperspirantlarda bulunan alüminyum hidroklorürler, mamogramınızda kalsifikasyonlar gibi görünebilir. Deodorantlarda yaygın olarak bulunan bu bileşikler ve bazı losyon pudra gibi ürünler, mamografik görüntülemede tümörlere benzeyen beyaz lekeler gibi görünebilir. Bu nedenle en iyisi mamografi günü deodorant, pudra, losyon gibi ürünler kullanmayın. Ancak eğer ultrason görüntüleme yapılacaksa bu sorun değildir. Bununla birlikte mamografi çekim süreci hakkında olan bu uyarımız, deodorant veya kremlerin meme kanseri yaptığı gibi algılanmamalıdır.

- Paraben nedir ve neden kozmetikte kullanılır? Kanser yapar söylemi nereden çıkmıştır?

3. Toplam 4 görüntü alınır - her meme için 2 görüntü

Görüntüleme merkezinde her meme için yatay ve dikey olmak üzere ikişer görüntü alacaklardır. Ve sonra oblik veya mediolateral görüntüler de alınır. Bu dört çıdan görüntü her zaman alınır. Eğer kişide meme implantı varsa veya normalden büyük memeye sahipsen bundan daha fazla görüntülemeye ihtiyaç duyulabilir. Bununla birlikte tomosentez, çok kesitli görüntüleme ile 3 boyutlu değerlendirmeye olanak sağlar.

Kadınların mamografi hakkında en çok merak ettikleri sorulardan biri de ne kadar radyasyona maruz kaldıklarıdır. Tomosentez gibi çok kesit alınan bir mamografide bile, alınan radyasyon dozu, 6-8 saatlik uçak yolculuğunda maruz kalınan doğal radyasyon dozuna eştir.

4. Tanı amaçlı mamografi, tarama amaçlı mamografiden farklıdır

Tanı mamogramı, başka bir görüntülemede farkedilen bir tümör veya memede ele gelen bir kitle olduğunda standart görüntülemelere, örneğin ultrasona ek olarak yapılabilir. Diyelim ki memede şüpheli bir kitle amacıyla mamografi çekiliyor, o zaman standart 4 açılı mamogramdan daha fazla kesit alınır.

Tanı mamogramı sırasında teknisyen standart görüntüler alacaktır ve bunu radyoloji uzmanına gösterecektir. Radyoloji uzmanı muhtemelen ek görüntü veya ultrason ister. Eğer doktor görüntüleri değerlendirdikten sonra kaygılanacak bir durum olmadığını düşünürse sizinle şimdilik vedalaşıp 3-6 ay sonra değişen bir durum var mı yok mu diye tekrar görmesi gerekecektir. Veya filmde kitle kanser gibi duruyorsa biyopsi ister.

Not: Mamografi gen kadınlarda ve dens (yoğun) memeye sahip kişilerde daha az bilgi verir. Bu nedenle, bu kişiler, ultrason veya manyetik rezonans (MR) gibi ek görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

- Dens meme nedir? Dens memede kanser riski neden daha yüksektir?

5. Memede hafif sıkışma hissi yaşayabilirsiniz, ama değer

Mamografi işlemi yapılan kişilerin %45’i acı hiç hissetmez, %40’ı çok az acı hisseder ve diğer %15’i ise bu işlemin ağrılı olduğunu bildirir. Ancak bu kişilerin de çoğunluğu bu acının saniyeler içinde geçtiğini ve bir dakika sonra normale döndüğünü ifade etmektedir.

Eğer acı ile ilgili kaygınız var ise, memelerin en az hassas olduğu mensturasyonun ilk gününden sonraki 14. ve 21. günleri arasında yaptırabilirsiniz. Ayrıca lokal anestezik kremler de işlem öncesi kullanılabilir. Bununla birlikte tomosentez mamofrafi cihazı, daha az sıkıştırma nedeniyle daha az baskı/ağrı hissine neden olmaktadır.

6. Meme dokusunu neden sıkıştırdığını bilin

Memeyi daha iyi görüntülemek için, daha az üst üste gelen doku gerekir. Tomosentez gibi çok sayıda kesit görüntü alan yöntemde bile, hastanın meme dokusunun düzleştirilip, hastalar kısa bir müddet hareketsiz durması gereklidir. Eğer bu sıkıştırma işleminin nedenini anlarsanız çekim sırasında daha rahat hissedersiniz.

7. Konuşabileceğinizi bilin

İşlem sırasında canınız çok acırsa bunu teknisyene belirtebilirsiniz ve o da sizin daha rahat hissedeceğiniz şekilde pozisyonunuzu değiştirerek ya da farklı şekilde yardımcı olabilir.

8. Kısa süreli bir işlemdir

Sıkıştırma ile hafif baskı hissi yaşansa da, dört görüntünün her biri sadece birkaç saniye sürecektir. Standart bir kanser tarama mamogramının başlangıçtan bitişe kadar genellikle yaklaşık 15 dakika sürer. Her bir meme sıkıştırma ise bir dakikadan daha az sürüyor.

9. Sonuçları almak bir kaç gün sürer

Mamografi sonuçlarınız bir kaç gün içinde çıkar. Eğer sonuçlarınızın çıktığına dair bir e-posta veya telefon almazsanız merkezinizi siz arayın.

10. İlk mamogramdan sonra daha fazla görüntüleme için çağırabilirler

Normalde mamogramlar önceki mamogramlarla karşılaştırılır ve herhangi bir değişiklik var mı diye bakılır. Ancak tek mamografi çekilirse, karşılaştırmak için elde önceki mamgrafi filmi olmayacaktır. Bu yüzden ek tarama veya görüntülere ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda tüm mamogramların aynı merkezde yapılmasının önemli olmasının nedeni de budur. Başka merkeze gitmeniz gerekiyorsa da filminizin kopyalarını saklayın veya muayeneye gittiğiniz yeni merkeze götürün. Böylece yeni radyolog, karşılaştırma için tüm görüntüleme geçmişinize sahip olacaktır.

11. Geri çağrılırsanız panik yapmayın

Tarama amaçlı çekilen 1000 mamgrafiden 2 - 4'ü kanser tanısı alıyor, bu nedenle daha fazla görüş için geri çağrılsanız bile kanser olma ihtimaliniz düşüktür.

12. Heyecanlanmanızda sorun yok

Bu tıbbi prosedürler sırasında biraz gerginlik hissetmeniz ve heyecanlanmanız normaldir. "Kanser miyim?" diye kendi kendinize sordukça ilk mamorgamınız da olsa 20. mamogramınız da olsa benzer kaygıyı yaşayabilirsiniz. Önemli olan bu farkındalık ve bilinçle her hangi bir riske karşın bu testleri düzenli olarak yaptırmanızdır. Kaygı seviyeniz bu sırada biraz fazla olsa bile inanın erken tanı ve hayat kurtaran bu prosedürlere değer. 

*

- Hamilelik ve emzirme döneminde meme kanseri – belirtileri, tanı ve tedavisi

- Kaşıntı, meme kanseri belirtisi olabilir mi?

- Kalıtsal meme kanserli kişiler nasıl takip ve tedavi edilmeli?