İnvaziv kanser nedir? Bilmeniz gerekenler

İnvaziv kanser nedir?

İnvaziv kanser, geliştiği ilk doku veya hücrelerde büyüyen, onları geçen ve çevredeki diğer sağlıklı dokulara yayılan istilacı kanser anlamına gelmektedir.

ABD Ulusal Kanser Enstitüsü’ne göre invaziv terimi yerine "sinsice nüfuz eden" anlamına gelen infiltre kanser terimi de kullanılmaktadır. Kanser hücreleri bu noktaya eriştiklerinde hücresel bağlantı noktalarını parçalayan ve kanserin başlangıç noktasından ayrılmasına izin veren bir madde salgılarlar. Araştırmalar, sinsice nüfuz etmenin metastaz sürecinin ilk adımı olarak tanımlıyor.

Kanser metastaz yaparsa, kansere bağlı yaşam kaybı oranı da artar.

İnvaziv kanser ve metastatik kanser kavramları

Kanser çevredeki dokuları istila etmeye başladığında, kanserin zarlardan geçme yeteneği, kanser hücrelerinin lenfatik dolaşım sistemi yoluyla yayılmasına imkan sağlar. Lenfatik dolaşım sistemi, dolaşım sisteminin bir parçasıdır. Fazla sıvıları toplayarak vücutta sağlıklı sıvı seviyelerini korur ve kanı lenf nodları aracılığı ile filtreler.

Kanser hücreleri yayıldıktan sonra da ilk tümör alanı dışında bir yere bağlanacak ve metastatik tümör odakları oluşturacaktır.

Birçok kanser invaziv hale gelebilir, bunlardan birkaçını inceleyelim;

• Mesane kanseri
• Cilt kanseri
• Testis kanseri
• Meme kanseri

Mesane kanseri

İnvaziv mesane kanseri, sıklıkla başladığı mesane astarından (iç tabakasından) mesane kaslarına yayılmaktadır.

İnvaziv mesane kanseri erkeklerde en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Ülkemizde Her yıl yaklaşık 12.250 yeni mesane kanseri teşhis edilmektedir. Tüm mesane kanserlerinin yaklaşık %25’i invazivdir ve mesaneyi çevreleyen kasa doğru ilerler.

Mesane kanserinin belirtileri

Amerikan Üroloji Derneği’ne göre bazı belirtiler şu şekildedir;

• Bel ağrısı
• İdrarda kan (hematuri) – Kişinin görmezden gelmemesi gereken en yaygın belirtidir.
• İdrar yaparken ağrı
• Alt karın bölgesinde ağrı
• Sık sık idrara çıkma ihtiyacı

Mesane kanseri için tedavi seçenekleri

Tedavi bir veya daha fazla seçeneği içerebilir. Amerikan Üroloji Derneği en yaygın tedavileri olarak şunları bildirmektedir;

• Kemoterapi
• Radyoterapi
• İmmünoterapi
• Mesanenin tamamının veya bir kısmının alınmasıa
• Kombinasyon tedavileri

- İlgili konu: İmmünoterapi ve kemoterapi kombinasyonu, mesane kanseri tedavisinde yeni bir sayfa açtı

Mesane kanseri için sağkalım oranları

Mesane kanseri için sağkalım oranları, teşhisten sonraki aşamaya ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Amerikan Kanser Derneği’ne göre mesane kanseri için beş yıllık ortalama sağkalım oranları şu şekildedir;

• Lokalize ise %69
• Bölgesel olarak yayılmış ise %37
• Uzak yerlere yayılmış ise %6

Cilt kanseri

Cilt Kanseri Vakfı, cilt kanserinin ABD’de en yaygın görülen kanser türü olduğu belirtiyor. Yaklaşık olarak her 5 kişiden 1’inin 70 yaşına geldiklerinde cilt kanserinin bir türünü geliştireceği söyleniyor.

Cilt Kanseri Vakfı’na göre her yıl ABD'de yaklaşık 207.000 melanom (agresif tür bir cilt kanseri) vakası teşhis ediliyor. Bunlardan yaklaşık olarak 106.000’i non-invazivtir (istilacı olmayan) ve yalnızca vücudun en üst katmanını etkilemektedir. Ülkemizde ise her yıl 1.750 kişi melanom tanısı almaktadır.

Cilt kanserinin belirtileri

Cilt kanseri sıklıkla erken evrelerde belirgin belirtiler göstermez. Ancak kişi cildinde kanserli hücreler gözle görünecek şekilde vardır. Amerikan Kanser Derneği’ne göre lezyonlarda şunlara dikkat edilmelidir;

• Düzensiz bir sınıra sahip olma
• Renk veya şekil olarak asimetrik olma
• Zamanla değişme
• Genellikler ciltteki diğer lekelerden daha küçük olma

Cilt kanseri için tedavi seçenekleri

Cilt kanseri tedavisi sıklıkla kanserin çıkarılmasını içermektedir. Kullanılan kesin tedaviler, kişilerin kanser türlerine ve kanserlerin teşhis edildiğindeki evrelerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ulusal Kanser Enstitüsü’ne göre en yaygın tedavi seçenekleri şu şekildedir;

• Radyasyon tedavisi
• Ameliyat
• Kimyasal soyma
• Kemoterapi
• Fotodinamik terapi
• Hedefe yönelik tedavi
• İmmünoterapi
• Diğer ilaç tedavileri

Cilt kanseri için sağkalım oranları

Cilt kanseri ne kadar erken teşhis edilirse, sonuç genelde o kadar iyi olacaktır. Kesin olarak sağ kalım oranı kişilerdeki cilt kanseri türüne göre değişiklik gösterecektir. Örneğin, Amerikan Kanser Derneğine’ne göre ortalama 5 yıllık sağkalım oranı;

• Bölgesel olarak yayılmış ise %66
• Uzak bölgelere yayılmış veya metastaz yapmış ise %27

Testis kanseri

Testis kanseri, erkek üreme sisteminin bir bölümünü etkiler. Amerikan Kanser Derneği’ne göre, testisin ilk olarak neresinde meydana geldiğine göre testis kanserinin birkaç türü bulunmaktadır. Tüm vakaların %90’ından fazlası germ hücrelerinde başlar, bunlar sperm üreten hücrelerdir. İki ana tipi vardır; seminomlar ve non-seminomlar (seminom olmayanlar). Seminomlar, genellikle daha yavaş büyür ve yayılır; non-seminomlar, seminomlardan daha hızlı yayılma ve büyüme eğilimi gösterirler.

İnvaziv testis kanseri, tüm vakaların %5’inden azını oluşturur. İnvaziv testis tümörlerinde kanser yakınındaki lenf nodlarına yayılmıştır. Ayrıca karaciğer gibi uzak organlara da yayılmış olabilir.

Amerikan Kanser Derneği’ne göre testis kanseri yaygın görülen bir kanser türü değildir. Dernek, 2021’de ABD'de yaklaşık 9.400 yeni vakanın tespit edileceğini ve yaklaşık 440 yaşam kaybının olacağını öngörmektedir. Ülkemizde 2020 yılında 1.605 erkek testis tümörü teşhisi almıştır.

Testis kanserinin belirtileri

İnvaziv testis kanseri için belirtiler genellikle çok azdır. Genellikle kişiler testislerinde ağrısız bir yumru fark ederler. Fakat kanser hızlı bir şekilde büyürse kişi yumru ile birlikte ağrı da hissedebilir. Diğer belirtiler ise şu şekildedir;

• Hafif bel ağrısı
• Karın ağrısı
• Kanser akciğerlere yayıldıysa göğüs ağrısı veya nefes darlığı
• Kanser gastrointestinal (GI) sisteme yayıldıysa GI sorunlar

- İlgili konu: Akciğer kanseri metastaz belirtileri nelerdir?

Testis kanseri için tedavi seçenekleri

Testis kanseri tedavisi kişiye olduğu kadar kanserin evresine de bağlı olarak değişecektir. Amerikan Kanser Derneği’ne göre yaygın tedaviler şunlardır;

• Radyasyon
• Ameliyat
• Kemoterapi
• Yüksek doz kemoterapi ve kök hücre nakli

Testis kanseri için sağkalım oranları

Testis kanseri nispeten yüksek sağkalım oranına sahiptir. Amerikan Kanser Derneği’ne göre 5 yıllık sağkalım oranları yaklaşık olarak şu şekildedir;

• Lokalize ise %99
• Bölgesel olarak yayılmış ise %96
• Uzak bölgelere yayılmış ise %73

Meme kanseri

Meme kanserleri sıklıkla süt kanallarında veya süt üreten lobüllerde başlarlar. İnvaziv meme kanseri, kanser memenin diğer bölgelerine veya çevresindeki dokuya yayıldığında meydana gelir.

Ülkemizde 2020 yılında 24.175 yeni meme kanseri tanısı konmuştur

• İlgili konu: Her 8 kadından biri meme kanseri DEĞİL!

Meme kanserinin belirtileri

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, meme kanseri belirtileri şunlardır;

• Meme başı çevresinde ağrı
• Memede veya koltukaltında ağrılı veya ağrısız yeni bir yumru
• Meme cildinde portakal kabuğu görünümü benzeri ödem, şişlik
• Meme cildinde çukurlaşma ve tahriş
• Meme başı çevresinde veya diğer bölgelerde kırmızılık ve cildin pul pul olması
• Meme şeklinde veya boyutunda herhangi bir şekilde değişiklik
• Anne sütü dışında meme başından gelen akıntı

Meme kanseri için tedavi seçenekleri

Kişinin meme kanseri için alacağı tedavi, meme kanserinin türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Amerikan Kanser Derneği’ne göre yaygın tedavi seçenekleri şunlardır;

• Ameliyat
• Radyasyon
• Hormon tedavisi
• Kemoterapi
• Hedefe yönelik tedavi
• İmmünoterapi

Meme kanseri için sağkalım oranları

Meme kanseri sağkalım oranları kişiye, kanserin evresine ve türüne bağlı olarak değişebilir. Amerikan Kanser Derneği’ne göre ortalama 5 yıllık sağkalım oranları şu şekildedir;

• Lokalize ise %99
• Bölgesel olarak yayılmış ise %86
• Uzak bölgelere yayılmış ise %28

Ne zaman doktora başvurmalı

Kişiler kanser teşhisi konmamış da olsa düzenli olarak rutin sağlık kontrollerini yaptırmalıdır. Bu sağlık kontrolleri, potansiyel kanserin erken belirtilerinin kontrol edilmesi için gerekli olan taramaları da içermelidir.

Non-invaziv kanser tanısı konan bir kişi, daha sık kontrollere gitmelidir. Bu şekilde kanserin ilerleyip ilerlemediği veya nüksedip etmediği kontrol edilebilecektir. İnvaziv kanser tedavisi gören bir kişinin ne sıklıkla randevu alması gerektiğine doktoru ile birlikte karar vermelidir. Ek olarak eğer kişi tedavi sürecinde herhangi bir yan etki fark ederse de doktora başvurmalıdır.

Sonuç

İnvaziv kanser, kanser ilk olarak meydana geldiği dokudan ayrıldığında ortaya çıkar. Başlangıç, invaziv kanser lokal olarak sağlıklı doku ve lenf nodlarını istila eder. Tedavi edilemezse veya tedaviye yanıt vermezse, kanser metastaz yapabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. İnsanların tedavisi, belirtileri, yaşam kalitesi ve sağkalım oranları, sahip oldukları kanserin türüne, yaşlarına, kanserin evresine ve genel sağlık durumları dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik gösterecektir.