Kök Hücre Tabanlı Kanser İmmünoterapisi İçin Klinik Araştırmalar Başladı

Kanser immünoterapisi, son yıllarda kanser tedavilerinde devrim yaratan gelişmeleri sağlamaktadır. Özellikle doğal öldürücü hücrelerin (NK) bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitörleri ile beraber kullanılması kanser tedavilerinde etkili bir strateji olarak gösterilmektedir. Bu bağlamda indüklenmiş pluripotent kök hücrelerden hücrelerden elde edilen doğal öldürücü kanser hücreleri ilk kez kanser hastalarında klinik araştırmalarda denenmeye başlandı. Bu tip hücreler rafta kullanıma hazır özelliğe sahip olma özelliği taşıyor. Böylelikle her hastada kullanıma olanak sağlıyor.

Araştırmacılar 2006 yılında deri hücrelerinde inaktif olan 4 geni aktif hale getirerek induklenmiş pluripotent kök hücreleri geliştirmiştir. İnduklenmiş pluripotent kök hücreler, embryonik kök hücre özelliği göstermesi ile beraber herhangi bir hücre tipine dönüşebilmektedir. Hali hazırda uygulanan hücresel immünoterapilerin çoğunluğu hastanın kendi hücrelerinin veya donörden (verici) alınan hücrelerin kullanılmasını içermektedir. Bu yaklaşım kişiselleştirilmiş tedavinin temelini oluştururken, oldukça maliyetlidir ve zaman gerektirmektedir. Buna rağmen, İnduklenmiş pluripotent kök hücrelerin kullanılması istenilen sayıda ve özellikte hücrelerin üretilmesine olanak sağlamaktadır. Tek bir indüklenmiş pluripotent kök hücre, tedavi için “rafta hazır” hücrelerin kullanılmasını sağlamaktadır. Böylelikle zamandan tasarruf sağlanmaktadır.

2013 yılında San Diego Tip okulundan Dr. Dan Kaufman ve ekibi, insan indüklenmiş pluripotent kök hücrelerden, kansere karşı doğal öldürücü hücrelerin üretilmesi ile ilgili bir yöntem geliştirmiştir. İleri preklinik araştırmalar sonrasında, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), indüklenmiş pluripotent kök hücre bağımlı doğal öldürücü hücre immünoterapisinin ileri evre solid tümörlere sahip hastalarda denenmesi için geçtiğimiz kasım ayında hızlandırılmış klinik çalışma onayı vermiştir.

Faz-I klinik çalışma, ileri evre ve tedavi edilemeyen kanserlere sahip 64 hastayla Şubat 2019'da başlatılmıştır. Klinik çalışmanın amacı bu tedavinin güvenliğini test etmektir. Diğer amaçlar ise tümörlerin doğal öldürücü hücre tedavilerine nasıl cevap verdiği ve hastaların vücudunda ne kadar süre kaldığını tespit etmektir.

Klinik çalışmada, doğal öldürücü hücreler 3 hafta boyunca haftada bir kez olmak üzere verilecektir. Bu tedavi, 3 bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitöründen (nivolumab, pembrolizumab ve atelizumab) biriyle beraber kullanılmaktadır.

Peki Bu Gelişme Bize Ne İfade Ediyor?

• Bu klinik çalışma kök hücre tabanlı kanser ımmunoterapisi için bir ilk olma özelliği taşımaktadır. İnsandan alınan induklenmiş pluripotent kök hücrelerin kansere karşı kullanılmasını içermektedir.
• İnduklenmiş pluripiotent kök hücrelerden elde edilen doğal öldürücü kanser hücreleri hücre kültüründe ve fare modellerinde kanser hücrelerini etkili bir şekilde yok etmiştir.
• Çalışma sonuçlarının 2022 yılında açıklanması beklenmektedir.
• Önemle vurgulamak gerekir ki, modern tıp kansere karşı tüm bilim dallarıyla çareler aramaya devam ediyor. Çok yakın zamanda gen tedavilerini, CAR T hücre tedavilerini ve kök hücre tedavilerini göreceğiz.