Kolonoskopinin, kolon ve rektum kanserinde erken tanı sağlayarak bu kanserlere bağlı yaşam kaybı oranlarını (mortalite) önemli ölçüde azaltabileceği biliniyordu. Fakat yeni ve bu konuda yapılmış en büyük çaplı vaka-kontrol çalışmasının sonuçları kolonoskopinin kalın bağırsak kanserlerine bağlı mortaliteyi “ne kadar” azalttığını da göstermektedir.
Birçok doktor kolonoskopinin çoğu zaman hayat kurtarıcı rol üstendiği konusunda hemfikirdir. Sadece ABD’de yılda yaklaşık 14 milyon kişinin kolonoskopi yaptırdığı tahmin ediliyor. ABD’de bir kanser tarama yöntemi olarak kolonoskopi kullanan hastalar 2001’de % 8 iken, 2007'den sonra bu oran % 32’yi geçmiştir.
Not: Kalın bağırsak kanseri erken tanısı için tarama amacıyla kolonoskopi hem kadın hem erkekler için 50 yaşından itibaren başlamak üzere her 10 yılda bir önerilmektedir.
Ayrıca, kolonoskopinin, dışkı testleri gibi diğer kolorektal kanser tarama testlerinden daha etkili bir tarama aracı olup olmadığı konusunda hala soru işaretleri vardır.
Sağlık hizmetine daha geniş bir pencereden bakacak olursak, bu konu yalnız kolonoskopinin etkinlik karşılaştırılmasından ibaret değildir; maliyet, maliyet etkinliği, kaynakların kullanılabilirliği ile tahsis konularını düşünmek gerekmektedir.
- Kolon ve rektum kanseri erken tanısı için kolonoskopiye alternatif 7 test
Dışkıda kalın bağırsak kanserine ait biyolojik belirteçlerin taranması prensibine dayanan uygulamalarla kolonoskopi tabanlı taramaları karşılaştıran dört randomize kontrollü çalışma da devam etmektedir.
Yazımızın konusu olan çalışmanın detayları
Çalışmada, 1 Ocak 2002 ve 31 Aralık 2008 tarihleri arasında, kolorektal kanser yaşamış 4964 hasta tespit edildi. Çalışmaya kontrol kolu olarak yaklaşık 4 katı (19856) sağlıklı kişi alındı. Çalışmaya katılan kişilerin ortanca yaşı 71.7 idi.
Çalışmanın sonuçları:
• Kanser hastaları, kontrol grubuna göre daha az kolonoskopi yaptırmıştı (%13.5’e karşı %26.4).
• Kanserli hastalarda kolonoskopi ile kanser tanısı arasındaki ortanca zaman 43.5 aydı.
• Çalışmanın en önemli sonucu olarak kolonoskopinin sol kolon kanserine bağlı yaşam kaybı oranını %72, sağ kolon kanserine bağlı yaşam kaybı oranını %46 azalttığı bulundu.
Önemli derecede bir risk azaltma
Bu veriler, kolonoskopinin kalın bağırsak kanseri riski azaltmadaki önemini tekrar ortaya koyuyor. Bununla birlikte araştırmacılar yüksek düzeyde bir adenom (polip) tespiti ile tanımlanan kaliteli endoskopistin önemini belirtiyorlar.
ABD kaynaklı başka bir çalışmada, adenom tespitinde her % 1'lik artış için, kolorektal kanser sıklığının %3 oranında azaldığını göstermiştir.
Sonuç olarak bir kanser tarama yöntemi olarak kolonoskopi yaygınlaştıkça, en sık görülen kanserlerden biri olarak kolorektal kanserlerin hem sıklığı hem de bu kanserlere bağlı yaşam kaybı oranları azalmaktadır.
