Niraparib (Zejula) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu

• FDA Onaylı: Evet (İlk onay tarihi: 27 Mart 2017)
• Kutu Adı: Zejula
• Etken Madde Adı: Niraparib
• Uygulama Şekli: Oral, kapsül ve tablet formu
• Sınıfı: Sinyal Transdüksiyon İnhibitörü, PARP İnhibitörü
• Kategori: Hedefe yönelik ajan
• Üretici: GlaxoSmithKline
• Türkiye Dağılımı: GlaxoSmithKline İlaçları San. ve Tic. A.Ş.
• Onaylı Olduğu Kanserler: İleri evre epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanserler.

Zejula Nedir? Etki Mekanizması Nasıldır?

Niraparib etken maddeli Zejula, ileri evre epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanserlerin idame tedavisi için kullanılan oral bir PARP inhibitörüdür. Bu ilaç, özellikle platin bazlı kemoterapiye yanıt veren ve BRCA mutasyonuna sahip olan hastalarda hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı hedefler.

PARP İnhibitörü Nedir?

PARP inhibitörleri, hücrelerde DNA hasarını onaran poli (ADP-riboz) polimeraz (PARP) enzimini hedef alan ilaçlardır. Özellikle BRCA1 veya BRCA2 mutasyonu taşıyan ve DNA onarım mekanizması bozulmuş kanser hücrelerinde, bu inhibitörler DNA onarımını engelleyerek hücre ölümüne neden olurlar. Bu mekanizma sayesinde, PARP inhibitörleri over kanseri gibi bazı kanser türlerinde etkili bir tedavi seçeneği sunmaktadır.

Etki Mekanizması Nasıldır?

• Niraparib, küçük moleküllü bir poli (ADP-riboz) polimeraz (PARP) inhibitörüdür. PARP1 ve PARP2 enzimlerini inhibe eder.
• PARP enziminin aktivitesini inhibe ederek, PARP-DNA komplekslerinin artmasına yol açar ve hücre ölümüyle sonuçlanır.
• BRCA eksikliği olan tümörlerde antitümör aktivitesini artırır.
• P53-bağımsız bir mekanizma ile radyoterapinin etkisini artırır.

FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi

• 27 Mart 2017: Daha önce platin bazlı kemoterapiyle tamamen veya kısmen tümörleri küçülmüş fakat sonrasında hastalığı tekrar etmiş over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanserli yetişkin hastaların idame tedavisinde.
• 23 Ekim 2019: Üç ya da daha fazla kemoterapi rejimi ile tedavi edilen ve kanseri homolog rekombinasyon eksikliği (homologous recombination deficiency, HRD) yönünden pozitif olan ileri evre over, fallop tüpü veya primer periton kanseri olan hastalar için.
• 29 Nisan 2020: Zejula, platin yanıtlı ileri over kanseri olan kadınlar için biyomarker durumuna bakılmaksızın birinci basamak monoterapi idame tedavisi olarak onaylandı.

Türkiye Ruhsatı

Zejula'nın ülkemizde T.C. ruhsatlı olduğu durumlar / terapötik endikasyonlar şu şekilde belirtilmiştir:

Terapötik Endikasyonlar:

1. Birinci Basamak Over Kanseri İdame Tedavisinde:

   • Endikasyon: FIGO evre 3 veya 4, yüksek gradeli seröz epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanser hastası olan ve birinci basamak platin temelli kemoterapinin tamamlanmasından sonra tam veya kısmi yanıt veren, ECOG performans durumu 0-1 olan yetişkin hastalarda idame tedavisi için monoterapi olarak endikedir.
   • Tedavi süresi: Hastalık ilerlemesine veya tolere edilemeyen toksisiteye kadar ya da maksimum 3 yıl boyunca uygulanır.

2. Rekürren (Tekrarlayan) Over Kanseri İdame Tedavisinde:

   • Endikasyon: Platin bazlı tedavinin tamamlanmasından en az 6 ay sonra nüks eden ve platin duyarlı, yüksek gradeli seröz epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanser hastası olan yetişkin hastalarda. Nüks nedeniyle uygulanan platin esaslı kemoterapiye tam veya kısmi yanıt veren ve ECOG performans durumu 0-1 olan somatik veya germline BRCA mutasyonu (BRCA1/2) pozitif olan hastalar için monoterapi olarak kullanılır.
   • Genetik Test: BRCA mutasyonunun tespiti için akredite laboratuvarda yapılan bir test gereklidir.

Zejula Geri Ödemesi Var mı?

Zejula'nın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme kapsamına alındığı tedavi durumları şu şekildedir:

1. Birinci Basamak Over Kanseri İdame Tedavisi:

   • Endikasyon: FIGO evre III veya IV, BRCA1/2 mutasyonlu (germ hattı ve/veya somatik) yüksek gradeli seröz epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanseri olan hastalar. Platin bazlı kemoterapinin tamamlanmasını takiben tam veya kısmi yanıt alan, ECOG performans durumu 0-1 olan yetişkin hastalarda idame tedavisinde kullanılmak üzere, son platin dozundan sonra en geç 12 hafta içinde tedaviye başlanması koşuluyla SGK tarafından karşılanır.
   • Tedavi Süresi: Hastalık ilerlemesine veya tolere edilemeyen toksisite gelişene kadar ya da maksimum 3 yıl boyunca.

2. Rekürren (Tekrarlayan) Over Kanseri İdame Tedavisi:

   • Endikasyon: Platin içeren tedavinin tamamlanmasından sonra en az 6 ay geçmiş ve relaps gelişen, platin duyarlı BRCA1/2 mutasyonlu (germ hattı ve/veya somatik) yüksek gradeli seröz epitelyal over, fallop tüpü veya primer peritoneal kanseri olan hastalarda. Nüks nedeniyle platin temelli kemoterapiye tam veya kısmi yanıt alan ve ECOG performans durumu 0-1 olan yetişkin hastalar için idame tedavisinde SGK geri ödeme kapsamına alınmıştır. Tedaviye, son platin dozundan sonra en geç 8 hafta içinde başlanmalıdır.

Fiyatı: Eylül 2024 itibarıyla ZEJULA 100 mg sert kapsül eczane satış fiyatı: 87.454,96 ₺

Direnç Mekanizması

• P-glikoprotein ilaç dışa akım taşıyıcı proteininin ifadesinin artması.
• p53 bağlayıcı protein 1 (53BP1) ifadesinin azalması, DNA çift sarmal kırıklarının onarılmasını engeller.
• BRCA1 veya BRCA2’de geri dönüş mutasyonları, BRCA fonksiyonunu geri getirir.
• REV7 ifadesinin kaybı ve homolog rekombinasyonun geri dönüşü, PARP direncine yol açar.
• PARP enzimlerinin artan ifadesi ve replikasyon çatalının artan stabilizasyonu.

Emilim

• Ağız yoluyla biyoyararlanımı yaklaşık %73’tür. Emilim hızlıdır ve 3 saat içinde plazma zirve konsantrasyonlarına ulaşır. Yemek, emilim hızını yavaşlatabilir ancak sistemik ilaç maruziyetini değiştirmez.

Dağılım

• Niraparib, plazma proteinlerine %83 oranında bağlanır. Günlük dozlamayla, 3-4 gün içinde sabit durumdaki kan düzeylerine ulaşılır.

Metabolizma

• Karaciğerde CYP3A4 mikrozomal enzimleri tarafından metabolize edilir. İlacın büyük bir kısmı karboksilesterazlar tarafından inaktif bir metabolite (M1) dönüştürülür. İdrarla %48 ve dışkıyla %39 olarak atılır. İlacın terminal yarı ömrü yaklaşık 36 saattir.

Doz Aralığı

• Birinci basamak idame tedavisinde:
  • Ağırlığı >77 kg ve trombosit sayısı >150.000 olan hastalarda günlük 300 mg PO;
  • Ağırlığı <77 kg ve trombosit sayısı <150.000 olan hastalarda günlük 200 mg PO.

İlaç Etkileşimleri

• Niraparib ile bilinen bir ilaç etkileşimi çalışması yapılmamıştır.

Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

• Hastalar, son platin bazlı kemoterapi tedavilerinden en geç 8 hafta sonra tedaviye başlamalıdır.
• Hafif karaciğer yetmezliği olan hastalarda doz değişikliği gerekmez.
• Hafif veya orta böbrek yetmezliği olan hastalarda doz ayarlaması gerekmemektedir.
• Niraparib kapsülleri bütün olarak yutulmalı, çiğnenmemeli, çözülmemeli veya ezilmemelidir.
• Kan basıncı ve kalp atış hızı tedavinin ilk yılında aylık olarak izlenmelidir.

Yan Etkiler

En sık olandan en seyrek olana göre yan etkiler şu şekilde bildirilmiştir:

1. Kemik iliği baskılanması, anemi, trombositopeni, nötropeni.
2. Yorgunluk, iştahsızlık, asteni.
3. Gastrointestinal yan etkiler (bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, kabızlık).
4. Eklem, kas ağrıları ve sırt ağrısı.
5. Artan enfeksiyon riski (özellikle idrar yolu enfeksiyonları).
6. MDS ve AML riskinde artış.