Hastanın performans durumu (performance status, PS) kanser bakımı ve tedavisi için önemli bir kavramdır.
Aşağıda, kanserde kullanılan 2 performans durumu ölçeği görülebilir:
Kanser hastasının performans statüsü (durumu) nedir?
Hastanın performans statüsü (PS), kanser bakımında en merkezi faktörlerden biridir. Hem prognozu (hastalık gidişatını) şekillendirmede hem de kanserli bir hasta için en iyi tedavinin belirlenmesinde rol oynar. Performans durumu, hastanın başkalarının yardımı olmadan belirli günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirme yeteneğini tahmin eden bir puandır. Bu günlük yaşam aktiviteleri, giyinmek, yemek yemek ve banyo yapmak gibi temel etkinliklerin yanı sıra, evi temizlemek ve düzenli bir iş yapmak gibi daha karmaşık etkinlikleri içerir.
Performans statüsü (PS) için yaygın olarak kullanılan 2 ölçek vardır. En yaygın kullanılanlar Zubrod veya ECOG (Eastern Cooperative Oncology Group) ölçeği olarak adlandırılır. Bu ölçek 0 ila 4 arasında değişmektedir; "0" hastanın tamamen işlevsel ve asemptomatik (belirtisiz) ve "4" ise yatağa bağımlı durumunu ifade eder. Bazen diğer bir ölçek Karnofsky kullanılır. Bu ölçek, 10 (yaşam kaybına yakın) ile 100 (herhangi bir kısıtlaması yok) arasındadır.
Kanserde performans statüsü neden önemlidir?
Kanserin hastayı ne kadar etkileyeceğini tahmin edebilecek birçok faktör vardır. Yaş, kanser evresi ve diğer hastalıkların tümü prognozu (hastalık gidişatını) etkiler, ancak PS en önemli değişkenlerden biridir. Hatta prognozu tahmin etmede, hastanın yaşından daha önemlidir.
Daha kötü PS ve sınırlı fonksiyonel kapasiteye sahip olan hastalar, kanser tedavilerini tolere etme konusunda daha fazla zorlanma eğilimindedir. Bu hastalar, verilen tedavilerden bağımsız olarak, daha iyi PS'li hastalara göre daha az olumlu sonuçlara sahiptir.
Pek çok klinik araştırma ve onlardan geliştirilen tedavi önerileri, ECOG PS 0'dan 1'e veya Karnofsky ölçeğinde 70'ten yüksek olanlar gibi daha uygun hastalarla sınırlıdır. Sonuç olarak, düşük PS'li hastalar için tedavilere daha az klinik kanıt vardır. Neredeyse tüm antikanser tedavilerinin potansiyel olarak ciddi olumsuz etkileri olduğu için, düşük PS'li hastalarda belirli tedavileri kullanmanın riskleri faydaları çok aşabilir. Bununla birlikte, daha az yoğun tedavi yaklaşımlarını test eden diğer klinik araştırmalar, daha fazla desteğe ihtiyaç duyan daha zayıf hastalara özellikle izin verebilir veya hatta odaklanabilir.
Hastanın performas durumu zaman içinde genellikle değişme eğilimindedir. Hastalar, kanser ilerledikçe hem kanserin kendisinden hem de tedavilerin birikici yan etkilerinden PS'leri kademeli olarak kötüleşebilir. Öte yandan, eğer hasta kanserle ilişkili şikayetler yaşıyorsa, tedavinin işe yaraması, performans durumunda iyileşmeye yol açabilir.
İlgili Konu
