Nörotransmitterler 1914 – Sinirler Arası İletişim

Alman Farmakolog Otto Loewi, 1936 yılında ilk nörotransmitter keşfi için Nobel ödülü aldıktan iki yıl sonra bir Yahudi olduğu gerekçesiyle Nazi rejimi tarafından hapishaneye atıldı. Neyse ki Loewi, Nobel ödülü parasını kullanarak ülkeden kaçmayı başardı.

1921 yılında, kurbağa kalpleri hakkında bir rüya gören Loewi, uyanır uyanmaz bir kurbağa kalbinin vagus sinirini tekrar tekrar uyardı. Buna bağlı olarak da kalp atış hızının azaldığını gördü. Ardından, kalbin etrafındaki sıvıyı toplayıp, vagus siniri bağlı olmayan ikinci bir kurbağa kalbine aktardı. Sıvı, ikinci kalbin daha yavaş atmasına sebep oldu. Bu da Loewi’ye, vagus sinirinden kalp atış hızını kontrol etmek için bazı nörokimyasalların salgılandığını düşündürdü. Bu nörokimyasallar, daha sonra asetilkolin olarak adlandırıldı ve ilk kez 1914'te İngiliz Fizyolog Henry Dale tarafından incelendi. Loewi ise sinirlerin nörotransmitter kimyasallarını salarak "mesajlar" gönderebileceği üzerine doğru bir saptama yapmıştı.

Sinaptik ayrık adı verilen küçük bir aralıkla ayrılan iki bitişik sinir hücresini düşünün:

• Presinaptik nöronun elektrik aktivitesi, bu nöronun depolanan nörotransmitter kimyasallarını, küçük keselere (veziküllere) salgılamasına neden olur. 
• Bu kimyasallar, postsinaptik nöronun reseptörlerine doğru yayılır. 
• Reseptör tipine bağlı olarak bir nörotransmitter, postsinaptik nöronu uyarabilir (bir aksiyon potansiyeli gönderme eğiliminde olduğu durumda) veya nöronun bir sinyal göndermesini engelleyebilir. 
• Bu nöron üzerindeki etkilerin toplamı "mesajın iletip iletmeyeceğini" belirler.

Nitrik oksit (bir gaz molekülü) ve beta-endorfin (opioid reseptörlerine bağlanan bir peptid nörotransmitter - duysal olarak yoğun duygular yaşatabilir) gibi birçok nörotransmitter keşfedilmiştir:

• Glutamat (bir çeşit amino asit olan glutamik asidin bir formu) genellikle postsinaptik nöronları uyarır. 
• GABA (gamma-aminobutyric acid) stres kontrolünde etkilidir ve birçok sedatif veya sakinleştirici GABA etkilerini artırır. 
• Asetilkolin motor nöronlardan kaslara sinyal iletir. 
• Dopamin düzeyleri Parkinson hastalığı ve şizofrenide rol oynar. Kokain, dopaminin presinaptik nörona geri alımını (yeniden emilimini) engelleyerek, nörotransmitteri daha uzun süre ayrıkta bırakıp etkisini arttırarak etki gösterir. 
• Serotonin uyku, bellek ve ruh hali düzenler. Prozac gibi ilaçlar serotonin geri alımını engeller ve LSD, çoğu serotonin reseptörüne bağlanır.

Yazı Görselinin Açıklaması: Bir nöronun elektriksel aktivitesi, görselde sarı-turuncu renkte temsil edilen küçük kese içinde depolanan nörotransmitterlerin salınmasını tetikler. Bu kimyasallar boşluğun üzerindeki postsinaptik nöronun reseptörlerine difüzyonla iletilir.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: Otto Loewi (1873–1961), Henry Hallett Dale (1875–1968)

• Önceki konu: Florürlü Diş Macunu 1914 – Daha Sağlıklı Dişler
• Sonraki konu: Heparin 1916 – Kanın Pıhtılaşmasını Önlemek