FDA acil kullanım onayı alan ikinci koronavirüs aşısı: Moderna mRNA-1273

Önemli gelişme: 20 Aralık'ta Moderna aşısı FDA'dan acil kullanım izni aldı

Beklendiği üzere ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Moderna firmasının mRNA-1273 adlı korona aşısına acil kullanım izni verdi. Böylece ABD’de BioNTech ile aynı teknolojide (mRNA) üretilmiş ve %95 koruyucu ikinci aşı da uygulanmaya geçti. Moderna yaklaşık 5 milyon doz aşıyı ilk hafta dağıtıma başlıyor. 

Moderna aşısı % 94,5 etkinlik açıkladı

Moderna 22 Ekim'de COVE adlı faz-III çalışmasına katılımcı alımını tamamladığını duyurmuştu. 30 bin kişi üzerinde gerçekleştirdiği çalışmasının 16 Kasım'da duyurduğu sonuçlarına göre, koronavirüse karşı geliştirilen mRNA-1273 aşısı yüzde 94.5 etkili oldu.

Firma tarafından bildirilen analiz sonuçlarında, plasebo verilen katılımcılardan 90’ı yeni tip koronavirüse bağlı gelişen COVID-19 hastalığına yakalanırken, en az 2 doz mRNA-1273 aşısı verilen gönüllülerden sadece 5'i hastalığa yakalandı.

Çalışmanın ölçmek istediği ikinci sonlanım noktası şiddetli COVID-19 enfeksiyonları idi. Aşının aynı zamanda şiddetli koronavirüs enfeksiyonlarını da engellediği bildirildi. Plasebo alan grupta 11 şiddetli COVID-19'a karşı, mRNA-1273 uygulananlarda şiddetli COVID-19 bildirilmedi.

Moderna'nın açıklaması şu şekilde: "Geliştirilen aşı genel olarak güvenli ve iyi tolare edildi, yan etkiler arasında kas ve baş ağırsı ile yorgunluk var."

Faz-III COVE çalışmasının önemli artıları var. Öne çıkanlar:

• Katılımcıların %64'ünün 45 yaş ve üzeri; %25'inin 65 yaş ve üzeri olması (aşının ileri yaşta da etkili olduğunu gösteriyor),
• Katılımcıların %36'ında diyabet, %25'înde ciddi obezite, %19'unda belirgin kalp-damar hastalığı, %18'inde kronik akciğer hastalığı bulunuyordu (ek hastalıkları sebebi ile yüksek riskli bireylerde etkili olduğunu gösteriyor).

Bu koruma oranı, geçtiğimiz hafta ara sonuçları açıkalanan BioNTech / Pfizer aşısının %90'lık koruma oranından daha iyi görüküyor.

mRNA-1273 aşısının etki mekanizması nasıldır?

Her şey Çin’de yeni tip koronavirüsle enfekte olan bir kişi ile başladı...

Yeni koranavirüsün genetik haritası çıkarıldı ve halka açık veri tabanına yüklendi. Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri ve Moderna biyoteknoloji şirketinin bilim insanları birlikte çalışarak, virüsün üzerindeki spike (diken) protein adı verilen anahtar proteinin genetik kodunu öğrendiler ve bunun iyi bir aşı adayı olduğunu düşünüyorlar. Spike proteini üretme talimatı, mesajcı RNA (mRNA) molekülü ile verilir ve mRNA’lar hastalara doğrudan aşı olarak verilebilir. Bu aşı, diğer aşılar ile aynı şekilde enjekte edilir. mRNA, bağışıklık hücrelerine ulaşır ve hücrelere spike proteini üretme talimatını verir. Böylece bağışıklık sistemimiz o hücreleri koronavirüs hücreleri olarak görür. Bağışıklık hücreleri ise gelip bu spike proteinleri incelerler ve onlara karşı savunma mekanizmaları geliştirirler. Böylece bir kişi gerçek koronavirüsle karşılaştığında bağışıklık sistemi onu koruyabilecek hale gelmiş olur. Bu yaklaşımın farkı nedir? Aşıyı geliştirmek için virüsün kendisini kullanmaya gereksinim yoktur. Virüsün kullanılması durumu fazla zaman alacak ve çok işlem gerektirecek bir süreçtir. Bunun yerine virüste olan bilgiyi kullanabiliriz ve bu bilgiyi doğrudan hastaya aktarabiliriz. Nihayetinde hasta kendi aşısını geliştirecektir. Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri ve Moderna şirketi bu yaklaşımı kullanarak 42 günlük rekor bir hızla genetik kodlamadan test sürecine ulaşan bir aşı hazarlamayı başardılar.

Moderna aşısının fiyatı?

Moderna, mRNA-1273 aşısı için parekende olarak 32-37 Dolar bir fiyat öngördüğünü açıkladı. BARDA anlaşması sebebi ile ilk 100 milyon dozu ABD'ye 25 Dolar'a satacağını duyurdu.

Moderna şimdiye kadar ABD (100-400 milyon doz), Japonya (50 milyon), Kanada (20-36 milyon), İsviçre, İsrail ve Katar ve Avrupa Birliği (80-160 milyon doz) ile anlaşma yaptığını duyurdu.

Moderna, 2020 sonuna kadar 20 milyon doz üretmeyi vadetmektedir.

mRNA-1273 aşısı saklama ve taşıma koşulları nelerdir? Ne kadar soğuk zincir?

-20 santigrad derecede 6 aya kadar saklanabilir. Dolapta 2 ila -8 derecede 30 güne kadar saklanabilir. Soğutucudan çıkarıldıktan sonra oda ısısında 12 saate kadar kullanılabilir. Dilüsyona / seyreltmeye ihtiyaç duymayan hazır enjektör şeklinde bir aşı olacağı duyuruldu.

Moderna’nın COVID-19’a karşı potansiyel aşı çalışmasının detayları

Moderna, COVID-19 Pandemisi'ne çözüm arayan birçok gruptan birisi olarak mRNA-1273 isimli aşı adayının geliştiricisi durumundadır. Yukarıda mekanizmasından bahsettiğimiz aşının kilometre taşları ise şu şekildedir;

16 Kasım 2020 tarihine kadar olan süreç

• 11 Ocak: Çinli yetkililer yeni koronavirüsün genetik dizisini paylaştılar.
• 13 Ocak: ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Moderna'nın enfeksiyon hastalıkları araştırma ekibi, şirketin mRNA-1273 isimli yeni koronavirüs aşısının dizisini tamamladı. O sırada, NIH'in bir parçası olan Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü (NIAID), Moderna'nın mRNA-1273 aşısını kullanarak bir faz-I klinik çalışma yürütme niyetinde olduklarını açıkladı.
• 7 Şubat: Flakonların doldurulması ve bitirilmesi dahil ilk klinik seri, sekans seçiminden aşı üretimine toplam 25 gün içerisinde tamamlandı. Parti daha sonra analitik teste yönlendirildi.
• 24 Şubat: İlk parti faz-I klinik çalışmalarında kullanılmak üzere Moderna'dan NIH'e sevk edildi.
• 4 Mart: ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), NIH tarafından mRNA-1273 için açılan başvuruyu değerlendirdi ve çalışmanın klinik çalışmalara başlamasına izin verdi.
• 16 Mart: İlk katılımcı üzerinde uygulanan çalışmanın, yaklaşık altı hafta boyunca 18 ila 55 yaş arası 45 sağlıklı yetişkin gönüllüde çalışılması bekleniyor.
• 23 Mart: Moderna güncel bir rapor hazırladı. Bu rapor, aşının potansiyel süreci ile ilgili bilgileri de içermektedir. Şirket, faz-I çalışmasının NIAID tarafından belirtilen protokole uygun olarak ilerlediğini bildirdi. Şirket ayrıca, piyasaya sürülebilecek bir aşının en az 12-18 ay alacağını belirtmesine rağmen, acil kullanım için sonbaharda muhtemelen sağlık profesyonelleri de dahil olmak üzere bazı insanlarda kullanılmasının mümkün olabileceğini bildirdi. Herhangi bir acil durum kullanımı, ilgili düzenleyici kurumlar tarafından izne tabi olacaktır. Ek olarak şirket üretim kapasitesini bireysel veya çok dozlu flakonlar şeklinde ayda milyonlarca doz üretebilecek şekilde artırmış durumdadır. Yapılacak yatırımlara bağlı olarak üretim kapasitesi de artacaktır.
• 27 Mart: NIH, mRNA-1273'ün faz-I çalışması için, Atlanta'daki Emory Üniversitesi’ne 18 ila 55 yaşlarındaki sağlıklı yetişkin gönüllüleri kabul edeceğini duyurmuştur.
• 16 Nisan: BARDA, 2020'de pandemik müdahale ve büyük ölçekli üretimi mümkün kılmak üzere mRNA-1273'ün geliştirilmesini hızlandırmak için Moderna'yı 483 milyon dolara kadar ödüllendirdi.
• 27 Nisan: Moderna, mRNA-1273'ün faz-II çalışması için ABD FDA'ya bir IND sunmuştur.
• 1 Mayıs: Moderna ve Lonza, yılda 1 milyar doza kadar mRNA-1273 üretimini mümkün kılmak amacıyla dünya çapında stratejik bir işbirliğini duyurdu.
• 12 Mayıs: Moderna, mRNA-1273 için FDA Fast Track adını aldı.
• 18 Mayıs: Moderna, mRNA-1273 için pozitif ara faz-I verilerini açıkladı.
• 29 Mayıs: Her yaş grubundaki ilk katılımcılar, Moderna'nın mRNA-1273 faz-II çalışmasında dozlandı.
• 8 Temmuz: Moderna, mRNA-1273'ün faz-II çalışmasına katılımcı kaydını tamamladı.
• 14 Temmuz: NIH liderliğindeki faz-I araştırmanın geçici sonuçları NEJM'de yayımlandı.
• 26 Temmuz: BARDA, mRNA-1273 için daha büyük faz-III programını desteklemek üzere anlaşmayı genişletti.
• 27 Temmuz: NIH ve BARDA ile işbirliği içinde yürütülen mRNA-1273'ün faz-III çalışması başladı.
• 11 Ağustos: Moderna, ABD hükümeti ile ilk 100 milyon mRNA-1273 dozu için bir tedarik anlaşması yaptığını duyurdu.
• 8 Eylül: Moderna, ilk COVID-19 aşılarının geliştirilmesinde aşılanmış bireylerin güvenliğini ve refahını en önemli öncelik yapmaya devam etme taahhüdünü imzaladı.
• 29 Eylül: mRNA-1273 faz-I çalışmada daha büyük yaş kohortlarda gelen geçici sonuçları (yaşları 56-70 ve yaş 71+) NEJM'de yayımlandı.
• 22 Ekim: Moderna, mRNA-1273'ün faz-III çalışmasına hasta kaydını tamamladı.
• 16 Kasım: Moderna, mRNA-1273 aşısının COVID-19'dan yüzde 94.5 oranındada koruduğunu duyurdu.
• 16 Aralık: FDA, Moderna aşısına "acil kullanım izni" verdiğini duyurdu.

Not: Hastaların güvenliği için yeni tedaviler dört aşamada (faz) test edilir. Her aşama farklı araştırma sorularını cevaplamak için tasarlanmıştır. 

• Faz-I araştırma, az sayıda insanla yapılır. Burada güvenli bir doz bulmaya, yeni ilacın nasıl ve ne zaman verileceğine karar vermeye ve yeni tedavinin vücudu nasıl etkilediğine karar vermeye çalışırız. 
• Faz-II araştırma, uygulamanın belirli hastalıklar üzerindeki etkilerini (tedavi edici veya koruyucu) belirler.
• Bir tedavi potansiyel yararlar gösteriyorsa, faz-III araştırmaya geçilir. Bu aşama çok sayıda hastaya açıktır ve araştırmacılar bunları yeni tedavileri standart tedavilerle doğrudan karşılaştırmak için kullanır. Böylelikle yeni standartlar geliştirilir.
• Son olarak, faz-IV araştırmaları, bir tedavinin uzun vadeli güvenliğini ve etkinliğini daha fazla değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Moderna biyoteknoloji şirketinin sahip olduğu teknolojiler ve platformları hakkında bilgiler

mRNA gelişmekte olan bir platformdur. Moderna, geçtiğimiz birkaç yıl içinde, klinik çalışmalarında 1000'den fazla katılımcıyla bu aşıları çalışmıştır. Son dört yılda, mRNA aşıları için 9 klinik çalışma başlatmıştır.

En gelişmiş aşı programları (CMV) Faz 2 klinik test sürecindedir ve bugüne kadar onaylanmış ilaçları bulunmamaktadır.

Şirket daha önce yine NIH kapsamında bir koronavirüs türü olan MERS-CoV aşısı için iş birliği yapmıştır.

Aşının bu kadar hızlı üretilmesinde şunlar etkili olmuştur: mRNA bir bilgi molekülüdür ve mRNA aşıları virüsün kendisi üzerinde çalışarak değil, virüs dizisi kullanılarak tasarlanır. mRNA platformu bu nedenle önemli avantajlar sağlar.

TÜM KORONAVİRÜS YAZILARIMIZ