Pankreas Kanserinde Ameliyat Öncesi FOLFIRINOX Sonrası Adjuvan Kemoterapi Faydalı mı?

Konunun Önemi

• Pankreas adenokarsinomu, tedavi seçenekleri sınırlı olan bir kanser türüdür. Günümüzde pankreas kanserinin tek küratif (tam şifaya ulaştırabilen) tedavisi ameliyattır.
• Tanı anında hastaların yalnızca %15-20’si ameliyat edilebilir evrededir. Ancak, bu hastalarda bile kanserin tekrarlama riski oldukça yüksektir.
• Bu nedenle, ameliyatın başarısını artırmak için ameliyat öncesi (neoadjuvan) ve ameliyat sonrası (adjuvan) sistemik kemoterapiler kullanılmaktadır.
• Neoadjuvan FOLFIRINOX kemoterapisi ile pankreas kanseri sonuçlarında ilerleme sağlanmış olsa da, adjuvan tedavinin etkinliği tam olarak netleşmemiştir.

23 Ocak 2025'te JAMA Oncology dergisinde yayımlanan çalışmada, adjuvan kemoterapinin genel sağkalım üzerindeki etkileri detaylı şekilde incelenmiştir. Çalışma sonuçları, pankreas kanseri tedavi algoritmasını şekillendirme potansiyeline sahiptir.

---

JAMA Çalışmasına Göre Adjuvan Kemoterapi Sağkalımı Artırıyor

• Ameliyat öncesi FOLFIRINOX alan ve pankreas adenokarsinomu nedeniyle cerrahi rezeksiyon uygulanan hastalarda, ameliyat sonrası FOLFIRINOX veya diğer çok ajanlı kemoterapi rejimlerinin uygulanması, genel sağkalımı belirgin şekilde artırmıştır.

• Ameliyat sonrası FOLFIRINOX, pankreas kanseri hastalarında yaşam kaybı riskini %34 azaltıyor. Çok ajanlı tedavi %43'e kadar sağkalım artışı sağlıyor.

• Tek ajanlı adjuvan kemoterapiler, sağkalım açısından anlamlı bir fayda göstermemiştir.

---

Çalışmanın Tasarımı

2010-2018 yılları arasında 48 merkezde ve 20 farklı ülkede gerçekleştirilen retrospektif kohort çalışmasında, lokalize pankreas adenokarsinomu olan hastalar incelendi.

Çalışmaya dahil edilen 767 hastanın:

• Yaş ortancası: 62 yıl (interquartile aralık: 55-67 yıl).

• %52,7'si erkekti.

Hastalar, ameliyat öncesi 2-11 kür FOLFIRINOX tedavisi almış ve ardından cerrahi rezeksiyon uygulanmıştır.

Birincil sonuç ölçütü olarak, cerrahiden sonraki 3. aydan itibaren hesaplanan genel sağkalım (OS, overall survival) değerlendirilmiştir.

---

Sonuçlar: Adjuvan Kemoterapinin Etkisi

• Adjuvan kemoterapi, genel sağkalımı (OS) bağımsız bir şekilde uzattı. Hastaların adjuvan kemoterapi alması durumunda yaşam kaybı riskinde %34 azalma gözlendi (HR: 0,66; %95 CI: 0,49-0,87).

• FOLFIRINOX rejimi ile yapılan adjuvan tedavi, yaşam kaybı riskini %43 oranında azaltarak sağkalımı artırdı (HR: 0,57; %95 CI: 0,40-0,80). Benzer şekilde, diğer çok ajanlı kemoterapi rejimleri de sağkalımı %39 oranında uzattı (HR: 0,61; %95 CI: 0,41-0,92).

• Ancak, tek ajanlı adjuvan kemoterapinin sağkalım üzerine anlamlı bir etkisi bulunamadı. Tek ajanlı tedavi ile yaşam kaybı riski azalsa da, bu azalma istatistiksel olarak anlamlı değildi (HR: 0,75; %95 CI: 0,55-1,03).

Yukarıdaki görsel, pankreas adenokarsinomu hastalarında adjuvan tedavi (AT) rejimlerinin genel sağkalım üzerindeki etkilerini karşılaştıran iki Kaplan-Meier eğrisi sunmaktadır.

• A Paneli (Soldaki Grafik): AT (Adjuvan Tedavi) ve AT uygulanmayan grupların genel sağkalımını karşılaştırıyor. Adjuvan tedavi alan hastaların genel sağkalımı, tedavi almayanlara kıyasla belirgin şekilde daha yüksek.
• B Paneli (Sağdaki Grafik): Farklı adjuvan tedavi rejimlerini karşılaştırıyor. (m)FOLFIRINOX ve diğer çok ajanlı rejimler, tek ajanlı tedavi ve tedavisiz gruplara göre sağkalımı daha fazla artırmıştır.

---

Adjuvan kemoterapinin sağkalım üzerindeki etkisi şu durumlarda daha az belirgin oldu:

• Neoadjuvan FOLFIRINOX'un sekiz veya daha fazla kürü uygulanmışsa,

• Radyolojik yanıt alınmışsa,

• Lenf nodu tutulumu olmamışsa (ypN0 hastalığı).

---

Klinik Uygulama: Tedavi Seçenekleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Araştırmacılar, çok ajanlı adjuvan kemoterapinin mümkün olmadığı durumlarda, tek ajanlı tedavinin fayda sağlamama ihtimaline karşı tedavi yükü göz önünde bulundurularak dikkatli olunması gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca, neoadjuvan kemoterapi kür sayısının adjuvan tedavi etkinliğini etkileyebileceği belirtilmiştir.

Çalışmanın Kısıtlılıkları

• Adjuvan FOLFIRINOX dışında bir tedavi tercih edilmesinin ya da adjuvan tedavi uygulanmamasının nedenleri bilinmemektedir, bu da seçim yanlılığına yol açabilir.

• Neoadjuvan kemoterapi kür sayıları ile adjuvan rejimler arasındaki ilişki detaylı analiz edilememiştir.

• Klinikopatolojik parametrelerin bir kısmı, %20’den fazla eksik veri nedeniyle analize dahil edilmemiştir.

---

Yorum

Bu çalışma, ameliyat öncesi FOLFIRINOX alan pankreas adenokarsinomu hastalarında adjuvan çok ajanlı kemoterapilerin genel sağkalımı artırdığını güçlü bir şekilde desteklemektedir. Ancak, tek ajanlı tedavilerin sınırlı faydası, tedavi planlamasında dikkatli değerlendirme yapılması gerektiğini göstermektedir.