Pankreas kanseri, ülkemizde en sık gözüken 8. kanser türü olmakla birlikte, yaşam kaybına neden olmada ise 3. sıradadır. Pankreas kanserli hastaların %80'den fazlası, tanı anında önemli kilo kaybı yaşar ve bu durum genellikle malnütrisyon (yetersiz beslenme) nedeniyle oluşur. Bu durum, hastanın tedavi sürecini zorlaştırabilir ve tedavi sonuçlarını ve hastalığın gidişatını olumsuz etkileyebilir.
Pankreas kanserinin tedavisi genellikle belirtileri kontrol etmeye, yaşam süresini uzatmaya ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yöneliktir. Nab-Paklitaksel içeren ilaç rejimleri ve beslenme desteği (BD) ile birlikte pankreatik enzim yerine koyma terapisi (PEYKT) uygulamasının bu sürece etkisi, bu yazımızda incelenmektedir.
Metastaz yapmış (4. evre) pankreas kanserinde ilk tercih edilen kemoterapilerden biri nab-Paklitaksel içeren kemoterapi rejimleridir. Beslenme desteği (BD) ve pankreatik enzim yerine koyma terapisi (PEYKT) alan veya almayan hastalar üzerinde yapılan gözlemsel, retrospektif (geçmişe dönük), tek kurumda gerçekleştirilen bir çalışmanın sonuçlarını paylaşıyoruz.
Beslenme Desteği ve Pankreatik Enzim Yerine Koyma Terapisi Nedir?
Beslenme desteği (BD), hastaların yeterli ve dengeli bir beslenme almasını sağlamak amacıyla uygulanan bir tedavidir. BD, hastaların genel sağlık durumunu iyileştirebilir ve tedavi sonuçlarını olumlu yönde etkileyebilir. Özellikle pankreas kanseri hastalarında, BD'nin yanı sıra pankreatik enzim yerine koyma terapisi (PEYKT) de önemlidir. PEYKT, pankreasın yeterli miktarda sindirim enzimi üretme yeteneğinin azaldığı durumlarda, bu enzimleri takviye etmek için kullanılır. Bu amaçla lipaz içeren kapsüller kullanılır.
Çalışma, Şubat 2022'de, 35,000 U.Ph.Eur lipaz konsantrasyonuna sahip yeni bir enzim formülasyonunun kullanıma sunulduğunu belirtiyor. Bu gelişmeyle, pankreatik enzim yerine koyma terapisi (PEYKT) alan hastaların daha düşük lipaz içeriğine sahip (10,000 U.Ph.Eur) kapsüllerden bu yeni, daha yüksek konsantrasyonlu (35,000 U.Ph.Eur) kapsüllere geçmelerine izin verildi. Bu değişiklik, hastaların sindirim sürecini daha da iyileştirebilir.
Çalışmanın Detayları
Bu çalışma, 2016 ve 2022 yılları arasında ileri evre pankreas kanseri olan ve belirli bir kemoterapi tedavisi alan hastaları inceliyor. Bu tedavi, Nab-Paklitaksel olarak adlandırılan bir ilaç içeriyor. Çalışmanın amacı, beslenme desteği ve pankreas enzimi tedavisinin (bu, sindirimi iyileştirmek için kullanılan bir tedavi) hastaların genel sağlık durumu ve hayatta kalma süresi üzerindeki etkisini araştırmaktır.
Hastaların beslenme durumları, özel bir tarama aracı ve vücut kompozisyonunu ölçen bir cihaz kullanılarak değerlendirildi. Eğer bir hasta yeterli beslenmiyorsa ya da bu risk altındaysa, beslenme desteği önerildi. Bu destek, diyet önerileri, ağızdan alınan beslenme takviyeleri ve gerektiğinde tüple beslenme içerebilir.
Pankreas enzimi tedavisi, hastaların sindirimini iyileştirmek için kullanılan bir tedavidir. Bu tedavi, pankreasın normalde ürettiği enzimleri içeren kapsüller formunda verilir. Bu enzimler, vücudun yiyecekleri sindirmesine yardımcı olur.
Çalışma, bu tedavilerin hastaların genel sağlığı ve hayatta kalma süresi üzerindeki etkisini ölçmek için çeşitli yöntemler kullandı. Bu yöntemler arasında, hastaların vücut kompozisyonunu, ağırlığını ve sindirimle ilgili belirtileri ve şikayetleri değerlendirmek yer aldı. Ayrıca, tedavinin kanserin ilerlemesini ne ölçüde durdurduğunu ve hastaların genel olarak nasıl yanıt verdiğini de değerlendirdi.
Özellikle, her hastanın ziyareti sırasında, hastaların sindirimle ilgili herhangi bir sorun yaşayıp yaşamadıkları kontrol edildi. Bu, iştah kaybı, sindirim zorluğu hissi, şişkinlik, sık dışkılamak ya da dışkının yağlı görünümü gibi belirtileri içerir.
Son olarak, çalışma, tüm bu bilgileri hastaların yaş, cinsiyet, genel sağlık durumu, tümörün yerleşimi ve diğer önemli faktörlerle birlikte değerlendirdi. Bu, araştırmacılara, hangi faktörlerin bu tedavilerin etkinliğini en çok etkilediğini daha iyi anlamalarına yardımcı oldu.
Sonuçlar
Bu çalışmada, BD ve PEYKT'nin pankreas kanseri hastalarının genel hayatta kalma süresini önemli ölçüde uzattığını ve kemoterapi sırasında kilo kaybını önlediği gözlemlendi. Ayrıca, BD ve PEYKT'nin beslenme durumunu iyileştirdiği ve Karnofsky performans durumunun bozulmasını önlediği görüldü.
Çalışmada 106 hastanın toplamda yer aldığı, bunlardan 53'ünün BD/PEYKT (beslenme desteği/pankreatik enzim yerine koyma tedavisi) grubunda ve 53'ünün olmadığı belirtildi.
Çalışmanın en dikkat çeken 3 önemli bulgusu şunlardır:
- Üç aylık süre sonunda BD/PEYKT alan hastalarda ağırlık kazanımının, almayanlara göre oransal olarak daha yüksek olduğu belirlenmiştir (BD/PEYKT grubu ortanca 1,6 kg alırken, kontrol grubunda 1,2 kg kayıp saptandı).
- BD/PEYKT alan hastaların ortalama yaşam süresi, BD/PEYKT almayanlara göre önemli ölçüde daha yüksekti.
- BD/PEYKT alan hastaların 3 aylık süre sonunda Karnofsky performans durumu (KPS) skoru, BD/PEYKT almayanlara göre daha yüksekti.
Bu sonuçları karşılaştırmalı bir grafikte sunabiliriz:
Sonuç olarak BD/PEYKT alan hastalar, almayanlara göre daha fazla ağırlık kazanmış, daha uzun yaşam süresine sahip olmuş ve 3 ay sonunda daha yüksek bir Karnofsky performans durumu skoruna sahip olmuştur.
Özet
Pankreas kanseri hastalarında, beslenme desteği ve pankreatik enzim yerine koyma terapisi, hastaların yaşam süresini uzatabilir ve yaşam kalitesini iyileştirebilir. Bu yaklaşımlar, hastaların genel sağlık durumunu iyileştirebilir ve tedavi sonuçlarını olumlu yönde etkileyebilir. Sağlık profesyonelleri, pankreas kanseri hastalarının beslenme ve sindirim sorunlarını yönetmede bu stratejileri dikkate almalıdır.
