Trepanasyon MÖ 6500 – Kesmeye ve delmeye başlıyoruz

Kötü ruh mu epilepsi mi?

Sinirbilimci ve tıp tarihçisi Stanley Finger şöyle yazıyor: “Büyük uygarlıkların ortaya çıkmasından önce beyne daha yüksek işlevlerde özel bir rol verilmiş olabileceği iddiası, bir dizi Neolitik [Yeni Taş Devri] alanda kasıtlı olarak kesilmiş veya sıkılmış kafataslarının bulunmuş olmasından kaynaklanmaktadır." Aslında, trepanasyon adı verilen kesme, delme ve/veya kazıma yoluyla insan kafatasında bir delik açma eylemi bir zamanlar oldukça yaygındı. Tarih öncesi zamanlarda, hastalardan çıkarılan kafatası kemik parçaları, kötü ruhları uzaklaştırmak için bir tılsım olarak takılmış olabilir. Bu uygulamanın nedenleri belirsizdir. Belki de eski insanlar şiddetli baş ağrılarını ve epilepsiyi hafifletmeye ya da “kötü ruhların” kafadan kaçmasına izin vermeye çalıştılar. Bu uygulama gerçekleştirilen kişilerin, koka yaprakları veya alkol ile anestezi alıp almadığı da belirsizdir. İlginç bir şekilde, M.Ö. 6500 tarihli bir Fransız mezarlığında, 120 tarih öncesi kafatasının yaklaşık üçte birinde trepanasyon delikleri vardı. Trepanasyon uygulanmış kafataslarının pek çok örneği, çevreleyen kemiğin iyileştiğini gösterir. Bu da bireylerin genellikle bu korkunç prosedürden sağ çıktığını gösterir. Orta Çağ ve sonrasında, insanlar nöbetleri hafifletmek ve kafatası kırıkları gibi kafa yaralarını iyileştirmek için trepanasyon geçirdiler.

Trepanasyon, Afrika, Kolomb öncesi Mezoamerika dahil olmak üzere tüm dünyada ve Avrupa'nın birçok yerinde uygulanmıştır. Sadece Peru'da 10.000'den fazla trepanasyon uygulanmış kafatası ortaya çıkarıldı. Avrupa'da kafataslarındaki delikler, çap olarak birkaç santimetre ile kafatasının neredeyse yarısı arasında değişir.

Ebu'l Kasım El-Zehravi (Albucasis) (936-1013)

İslam'ın en büyük ortaçağ cerrahlarından biri olan Ebu'l Kasım, bu tür prosedürlerde matkap kullandı. Şöyle yazdı, “Operatör en cahil ve en korkak insan olsa bile, beyin zarına hiçbir olmayacağına dair kendinden emin bir bilgiyle kemiği keser; evet, uykulu olsa bile. Bununla birlikte, dura (beynin dış zarı) siyaha dönerse, ölüme mahkum olduğunu biliyor olabilirsiniz."

Son yıllarda bazı ilginç kişiler, prosedürün aydınlanmaya giden bir yolu kolaylaştırdığına inandıkları için kendi kendilerine trepanasyon uyguladılar.

• Önceki konu: Büyücü Doktor (MÖ 10,000) 
• Sonraki konu: İdrar Tahlili MÖ 4000 – Laboratuvar tıbbının ilk adımı