Meme kanseri tedavisi sonrası hastalarda ortaya çıkan en önemli problemlerden birisi sıcak basması şikayetidir. Bu yan etki, kemoterapiye bağlı menopoza girme ile ilişkili olabildiği gibi kullanılan östrojen karşıtı ilaçlara bağlı olarak da gelişebilmektedir. Ateş basmaları, uyku kalitesinde bozulma, çalışmada güçlük ve cinsel problemlere neden olabilen, yaşam kalitesini azaltan bir durumdur.
Yukarıdaki şekilde, sıcak basmalarının mevcut tıbbi tedavi seçenekleri özetlenmiştir.
Oksibutinin nedir?
Oksibutinin, antikolinerjik ilaçlar gurubundan kas spazmı çözücü özelliği olan bir etken maddedir. Piyasada Uropan adı ile bilinir; şurup ve hap formu vardır ve yakın zamanda transdermal (cilt üzerine yapıştırılan formu) da piyasaya çıkmıştır. Özellikle idrar yapma problemlerinde hem çocuklarda hem de erişkinde kullanılan bir ilaçtır. Bu ilacın en önemli etkilerinden biri terlemeyi azaltıcı etkisidir.
Daha önceden normal bir şekilde menopoza girmiş hastalarda menopoz şikayetlerini azalttığı gösterilmiş bu ilaç, ilk defa meme kanserli hastalarda denendi. Çalışmasının sonuçları San Antonio Meme Kanser Sempozyumu'nun 3. gününde sunuldu.
150 meme kanseri hastasının alındığı bu çalışmada hastalar; oksibutinini günde iki kez 2.5 mg kullanan, günde iki kez 5 mg kullanan ve plasebo (ilaçsız kol) kullananlar olmak üzere üç guruba ayrıldı.
Hastalardaki sıcak basması sıklığının ortalaması karşılaştırıldığında hem 2.5 mg kullanan hastalarda hem de 5 mg kullanan hastalarda plasebo grubuna göre ilacın anlamlı katkı sağladığı ve sıcak basma sıklığını azalttığı gösterildi.
Oksibutinin ilişkili en sık görülen yan etkiler gözlerde kuruma, idrar yapmada güçlük, 2,5 mg kullananlarda kabızlık yaparken 5 mg kullananlarda ishale neden oldu. Fakat bu yan etkilerin hepsi yönetilebilir yan etkiler olarak değerlendirildi.
Bu çalışmanın önemli yanlarından biri çalışmadaki meme kanseri hastalarının %62’isi tamoksifen veya aromataz baskılayıcı ilaç kullanan hastalardı. Çalışmada oksibutinin ile bu ilaçların etkileşiminin olmadığı ortaya kondu.
Ek olarak çalışmada farklı bir analiz yaparak sıcak basmalarında kullanılan diğer ilaçlar ve yöntemlerle kıyaslandığında oksibutininin daha etkili olduğu gösterildi.
Yukarıdaki grafikte, oksibutinin, sıcak basmasının tedavilerinde kullanılan diğer yöntemlerle karşılaştırılması resmedilmiştir. Görüldüğü üzere, oksibutinin, yaklaşık 5 hafta içinde sıcak basması skorlarında % 80'e varan iyileşme sağladı.
Hastalarımız açısından sıcak basmalarını önleyerek hayat kalitesini arttıran ve daha önceden bilinen oksibutinin adlı ilacın kullanılması anlamlı gözükmektedir, fakat bu ilacın çok uzun süreli kullanımının yaratacağı sorunları ortaya koymak için çalışmanın uzun süreli sonuçları da beklenmelidir.
Sonuç olarak, sıcak basmalarından muzdarip meme kanserli hastalarımızın, akupunktur, yoga gibi farmakolojik olmayan yaklaşımları denemelerinde bir sakınca gözükmemektedir, ki bunlar içinde özellikle akupunkturun bu yan etkide faydası daha önceki çalışmalarla gösterilmiştir. Tamamlayıcı tıp yaklaşımlarından fayda görmeyen hastalar için, onkologlarının önerisi ve takibinde venlafaksin veya oksibutinin gibi ilaçlar düşünülebilir.
*
- Meme kanserinde kanıta dayalı tamamlayıcı tıp yöntemleri nelerdir?
