Balık Tüketimi ve Kanser Riski İlişkisi
Kanser riskini azaltma ve tedavi süreci ile sonrasında sağlık yaşamaya dair yapılan araştırmalar arasında balık tüketimi önemli bir yer edinmiştir. Akdeniz diyetinin en çok sevdiği hayvansal ürün olarak balığın tüketimi, hangi kanserlerin riskini azaltmasıyla ilişkilendirilmiş gelin beraber inceleyelim.
Düzenli ve Yoğun Balık Tüketimi Bazı Mide-Bağırsak Kanserlerinin Riskini Azaltıyor
Düzenli balık tüketiminin mide-bağırsak kanserleri riski üzerindeki etkisini değerlendirmek için 232.000 kişyi kapsayan toplam 42 çalışmayı içeren bir meta-analiz yapıldı.
Meta-Analiz Nedir?
Meta-analiz, belirli bir konuda yapılmış birbirinden bağımsız birden çok çalışmanın sonuçlarını birleştiren ve elde edilen bulgularının istatistiksel analizini yapan en geniş kapsamlı araştırmalardır. Meta-analiz sonuçları, bilimsel anlamda en güçlü kanıtlardır.
Bu geniş kapsamlı çalışmaya göre düzenli balık tüketen kişilerin yemek borusu (özofagus), kolon-rektum ve karaciğer kanseri riski, nadir veya hiç balık tüketmeyen kişilere göre anlamlı oranda daha düşük bulundu. 20 çalışmayı ve 3990 özofagus kanseri hastasını kapsayan başka bir meta-analizde yüksek düzeyde balık tüketenlerin, çok az tüketenlere kıyasla daha az özofagus yassı (skuamöz) hücreli kanser riski sahip oldukları görüldü. Bununla birlikte özofagus adenokanser riskinde bir azalma saptanmadı. 7 kohort ve 28 vaka kontrol çalışmasını içeren başka bir meta-analizde ise balık tüketimi ve özofagus kanseri riski arasında bir ilişki bulunmadı.
17 araştırmanın bir meta-analizi, balık tüketimi ile mide kanseri arasında herhangi ilişki bulamadı. Fakat İtalya'da yapılan daha yeni bir çalışmada 223 mide kanserli ve 223 sağlıklı birey karşılaştırıldığında yüksek düzeyde balık tüketiminin, düşük tüketime göre kolorektal (kalın bağırsak) kanserine karşı anlamlı düzeyde bir koruyucu bir etkisi gösterildi. Bununla birlikte Japoya toplumunda yapılan bir araştırmada balık tüketimi ile kolorektal kanser riski azaltımı arasında bir ilişki bulunmadı; bunun nedeni Japon toplumunun balığı tuzlanmış/tütsülenmiş yani sağlıksız bir şekilde tüketme alışkanlığı olabilir.
Balık tüketiminin aynı zamanda karaciğer kanserine karşı koruyucu bir etkisisi olabilir. 11 çalışmayı içeren bir meta-analiz sonucuna göre yüksek balık tüketimi, düşük tüketim seviyesine kıyasla karaciğer kanseri riskini % 35 düşürmekte. Pankreas kanseri için ise böyle bir risk azaltımı yapılan çalışmalarda görülmedi.
Sağlıklı ve Kansersiz Yaşam, Tek Bir Eylemden Daha Fazlasını Gerektirir
Balık Tüketimi ve Akciğer Kanseri Riski İlişkisi Net Değildir
Akciğer kanserinin riski ile balık tüketimi ilişkisi biraz net değildir. 8799 akciğer kanseri vakası ve 17072 sağlıklı kişi kontrol olmak üzere; 20 araştırmayı içeren bir meta-analiz, yüksek balık tüketiminin akciğer kanseri riskini belirgin oranda düşürdüğünü gösterdi; bununla birlikte bu etki çoğunlukla vaka kontrol çalışmalarında görüldü, kohort çalışmalarında görülmedi. Ballık tüketimi ve akciğer kanseri riskini araştıran başka bir meta-analizde, balık tüketimi ile akciğer kanseri riski arasında belirgin bir ilişki bulunmamıştır.
Vaka-Kontrol Çalışması genellikle (ama her zaman değil) geriye doğru çalışır. Önce bir sonlanım belirlenir (mesela bir hastalık) ve geriye dönük olarak bu hastalığa yol açmış olabilecek maruziyetler sorgulanır ya da araştırılır. Bu gruba vaka grubu adı verilir. Geçmişe dönük çalışmalar oldukları için kanıt değerleri zayıftır.
Kohort (Topluluk) Çalışmalarında ise etken ve hastalık arasındaki nedensel ilişki ileriye dönük (prospektif) olarak incelenir.
Kadın Üreme Sistemi Kanserleri
Birçok meta-analizde, balık tüketimi ile meme kanseri riski arasında herhangi ilişki bulanmadı. Ayrıca balık tüketimi ile rahim veya kadın yumurtalık (over) kanserleri riski arasında bir ilişki bulunmadı. Ancak, haftada bir ekstra balık tüketiminin sigara kullananlarda rahim kanseri riskini hafif düzeyde azalttığı bulundu.
İlginizi Çekebilir:
İdrar Yolları (Genitoüriner) Kanserler
Meta analizler, mesane kanseri, böbrek kanseri veya prostat kanseri riski ile balık tüketimi arasında hiçbir ilişki bulamadı. Fakat, prostat kanseri için yapılan meta-analizde balık tüketiminin prostat kanseri riskini %63 azalttığı bulundu. Daha yeni bir vaka kontrol çalışmasında, balık tüketimi ile agresif prostat kanseri riskinin düşürülebileceği bulundu.
Tiroid Kanseri
Yapılan 19 araştırmanın bir meta-analizi, yüksek düzeyde balık tüketenlerin en düşük tüketim seviyesine göre daha düşük tiroid kanseri riski taşıdıklarını gösterdi. Bu meta-analizde yer almayan daha yakın tarihli bir kohort çalışmasında, balık tüketimi ile herhangi bir tür tiroid kanseri riski arasında ilişki bulunmadı.
Kan ve Kemik İliği (Hematolojik) Kanserleri
Birkaç meta-analiz, balık tüketiminin bazı hematolojik kanserler üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olduğunu düşündürmekte. Örneğin, 33 araştırmanın meta-analizi, balık ve deniz ürünleri tüketiminin multipl miyelom riskini azalttığını gösterdi. Ancak non-Hodgkin lenfoma, diffüz büyük B hücreli lenfoma, kronik lenfositik lösemi / küçük lenfositik lenfoma veya folliküler lenfoma riskini etkilemedi. 5 vaka kontrol çalışmasını içeren başka bir meta-analiz, balık tüketiminin multiple miyelom riskine karşı koruyucu bir etkisi olabileceğini doğruladı.
18 araştırmanın bir meta-analizi, balık tüketimi zamanlaması ile lösemi riskini değerlendirdi. Erken çocukluktaki (0-4 yaş arası) tüketilen balık ürünlerinin, çocukluk lösemi riskini anlamlı ölçüde azalttığı, ancak hamilelik süresince balık tüketimi ile çocukluk lösemisi arasında bir ilişki olmadığı ortaya kondu.
Sonuç
Yapılan çok sayıda araştırma, balık tüketiminin herhangi bir kanser riskini artırmadığını hatta yüksek tüketimin mide-bağırsak kanserleri, tiroid kanseri, multipl miyelom ve çocukluk lösemisine karşı koruyucu etkisi olabileceğini gösterdi. Bununla birlikte sağlıklı ve kansersiz yaşam, tek bir eylemden daha fazlasını gerektirir.
İlginizi Çekebilir:
1. Yu XF, Zou J, Dong J. Fish consumption and risk of gastrointestinal cancers: A meta-analysis of cohort studies. World J Gastroenterol. 2014
2. Jiang G, Li B, Liao X, Zhong C. Poultry and fish intake and risk of esophageal cancer: A metaanalysis of observational studies. Asia Pac J Clin Oncol. 2016
3. Zhu HC, Yang X, Xu LP, et al. Meat consumption is associated with esophageal cancer risk in a meat- and cancer-histological-type dependent manner. Dig Dis Sci. 2014
4. Han YJ, Li J, Huang W, Fang Y, Xiao LN, Liao ZE. Fish consumption and risk of esophageal cancer and its subtypes: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Eur J Clin Nutr. 2013
5. Salehi M, Moradi-Lakeh M, Salehi MH, Nojomi M, Kolahdooz F. Meat, fish, and esophageal cancer risk: a systematic review and dose-response meta-analysis. Nutr Rev. 2013
6. Wu S, Liang J, Zhang L, Zhu X, Liu X, Miao D. Fish consumption and the risk of gastric cancer: systematic review and meta-analysis. BMC Cancer. 2011
7. Stojanovic J, Giraldi L, Arzani D, et al. Adherence to Mediterranean diet and risk of gastric cancer: results of a case-control study in Italy. Eur J Cancer Prev. 2017
8. Geelen A, Schouten JM, Kamphuis C, et al. Fish consumption, n-3 fatty acids, and colorectal cancer: a meta-analysis of prospective cohort studies. Am J Epidemiol. 2007
9. Wu S, Feng B, Li K, et al. Fish consumption and colorectal cancer risk in humans: a systematic review and meta-analysis. Am J Med. 2012
10. Pham NM, Mizoue T, Tanaka K, et al. Fish consumption and colorectal cancer risk: an evaluation based on a systematic review of epidemiologic evidence among the Japanese population. Jpn J Clin Oncol. 2013
11. Gao M, Sun K, Guo M, et al. Fish consumption and n-3 polyunsaturated fatty acids, and risk of hepatocellular carcinoma: systematic review and meta-analysis. Cancer Causes Control. 2015
12. Luo J, Yang Y, Liu J, et al. Systematic review with meta-analysis: meat consumption and the risk of hepatocellular carcinoma. Aliment Pharmacol Ther. 2014
13. Qin B, Xun P, He K. Fish or long-chain (n-3) PUFA intake is not associated with pancreatic cancer risk in a meta-analysis and systematic review. J Nutr. 2012
14. McCullough ML, Jacobs EJ, Shah R, et al. Meat consumption and pancreatic cancer risk among men and women in the Cancer Prevention Study-II Nutrition Cohort. Cancer Causes Control. 2018
15. Song J, Su H, Wang BL, Zhou YY, Guo LL. Fish consumption and lung cancer risk: systematic review and meta-analysis. Nutr Cancer. 2014
16. Yang WS, Wong MY, Vogtmann E, et al. Meat consumption and risk of lung cancer: evidence from observational studies. Ann Oncol. 2012
17. Zhihui W, Weihua Y, Zupei W, Jinlin H. Fish consumption and risk of breast cancer: meta-analysis of 27 observational studies. Nutr Hosp. 2016
18. Zheng JS, Hu XJ, Zhao YM, Yang J, Li D. Intake of fish and marine n-3 polyunsaturated fatty acids and risk of breast cancer: meta-analysis of data from 21 independent prospective cohort studies. BMJ. 2013
19. Haraldsdottir A, Steingrimsdottir L, Valdimarsdottir UA, et al. Early life residence, fish consumption and risk of breast cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2017
20. Hou R, Yao SS, Liu J, Wang LL, Wu L, Jiang L. Dietary n-3 polyunsaturated fatty acids, fish consumption, and endometrial cancer risk: a meta-analysis of epidemiological studies. Oncotarget. 2017
21. Bandera EV, Kushi LH, Moore DF, Gifkins DM, McCullough ML. Consumption of animal foods and endometrial cancer risk: a systematic literature review and meta-analysis. Cancer Causes Control. 2007
22. Jiang PY, Jiang ZB, Shen KX, Yue Y. Fish intake and ovarian cancer risk: a meta-analysis of 15 case-control and cohort studies. PLoS ONE. 2014
23. Kolahdooz F, van der Pols JC, Bain CJ, et al. Meat, fish, and ovarian cancer risk: results from 2 Australian case-control studies, a systematic review, and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2010
24. Li Z, Yu J, Miao Q, et al. The association of fish consumption with bladder cancer risk: A meta-analysis. World J Surg Oncol. 2011
25. Bai HW, Qian YY, Shi BY, et al. The association between fish consumption and risk of renal cancer: a meta-analysis of observational studies. PLoS ONE. 2013
26. Outzen M, Tjønneland A, Christensen J, Olsen A. Fish consumption and prostate cancer risk and mortality in a Danish cohort study. Eur J Cancer Prev. 2016
27. Szymanski KM, Wheeler DC, Mucci LA. Fish consumption and prostate cancer risk: a review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2010
28. Pascual-Geler M, Urquiza-Salvat N, Cozar JM, et al. The influence of nutritional factors on prostate cancer incidence and aggressiveness. Aging Male. 2017
29. Liu ZT, Lin AH. Dietary factors and thyroid cancer risk: a meta-analysis of observational studies. Nutr Cancer. 2014
30. Zamora-Ros R, Castaneda J, Rinaldi S, et al. Consumption of fish is not associated with risk of differentiated thyroid carcinoma in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC) Study. J Nutr. 2017
31. Caini S, Masala G, Gnagnarella P, et al. Food of animal origin and risk of non-Hodgkin lymphoma and multiple myeloma: a review of the literature and meta-analysis. Crit Rev Oncol Hematol. 2016
32. Wang YZ, Wu QJ, Zhu J, Wu L. Fish consumption and risk of myeloma: a meta-analysis of epidemiological studies. Cancer Causes Control. 2015
33. Dessypris N, Karalexi MA, Ntouvelis E, et al. Association of maternal and index child's diet with subsequent leukemia risk: a systematic review and meta-analysis. Cancer Epidemiol. 2017
