Sağlıklı yaşam sanıldığından çok daha yakın: Akdeniz Diyeti

Akdeniz diyeti ilk olarak 1960 yılında Biyolog Ancel Keys tarafından; diyet içeriğinde zeytinyağının, meyve-sebze ve bitkisel proteinlerin, tam tahılların, balık tüketiminin, düşük miktarlarda süt ve süt ürünlerinin, ayda 1-2 kez kırmızı et tüketimin ve yemeklerle birlikte tüketilen orta düzey kırmızı şarap tüketimin olduğu sağlıklı bir diyet şekli olarak ortaya atılmıştır. Bazı kaynaklarda ise Akdeniz Diyeti’nin ortaya çıkışının II. Dünya Savaşındaki ekonomik yetersizlikler olduğu ileri atılmaktadır.

Akdeniz Diyeti’nin içeriğinde neler vardır?

Akdeniz Diyeti’nde bölgesel olarak çeşitli değişiklikler mevcut olsa da temelinde zeytinyağı (oleik acid), ekmek (tam tahıllı), peynir (işlem görmemiş) ve kırmızı şarap bulunmaktadır. İçeriğinde bulunan diğer besin ürünleri ise mevsiminde yetişen, sebze – meyveler ve aromatik bitkilerdir. Akdeniz Diyeti’ndeki önemli protein kaynakları ise fasulye, bezelye ve peynirdir. Balık eti tüketimi bölgesel olarak farklılık göstermektedir, daha çok denize kıyısı olan bölgeler de balık tüketimi sağlanmaktadır. Diyetin karbonhidrat kaynakları ise buğday, patates ve pirinçtir. Kırmızı şarap ise daha çok yemeklerle birlikte orta düzeylerde tüketilmektedir veya güncel bilgilere göre az miktarda da alkol belli kanser türlerinin riskini artırdığı için hiç alınmaması tavsiye edilir.

Akdeniz Diyeti’nde günlük yemek tüketimi 4-5 öğünden oluşmaktadır ve kahvaltı ve öğle yemeği ayrı önem taşımaktadır. Akdeniz Diyeti’ndeki diğer önemli nokta ise omega-6 ve omega-3 oranı dengesinin korunmasıdır. Bu orandaki dengesizlik hücre içinde araşidonik asit üretimini arttırarak; hücre içinde “yangı''ya (inflamasyon) neden olmaktadır.

Akdeniz Diyeti hakkında yapılan bilimsel çalışma sonuçları

1. European Journal of Cancer Prevention’da yayımlanan bir makaleye göre margarin tüketimi yerine zeytinyağı tüketiminin bir çok kanser türü riskini azalttığı görülmüştür.
2. European Journal of Cancer Prevention’da yayımlanan başka bir çalışmaya göre tam tahıl tüketiminin kalın bağırsak kanseri riskini düşürdüğü ortaya çıkarılmıştır.
3. European Journal of Cancer Prevention’da yayımlanan diğer bir çalışma ise; rafine edilmiş (özütünden ayrılmış, işlenmiş) tahıllar ve diyet lifi tüketimi arasında karşılaştırılma yapılmıştır ve sonucuna göre uygun miktarlarda diyet lifi tüketiminin mide, kalın bağırsak, üst sindirim sistemi kanserleri riskinde düşüşlere neden olduğu bildirilmiştir. Çünkü rafine edilmiş tahılların glisemik yükü arttırıp insülin direncini tetiklemesine neden olmaktadır. Ayrıca glisemik yük artışı kontrolsüz hücre büyümesine neden olan hormonların (insülin benzeri büyüme faktörü=IGF) ortaya çıkmasına neden olduğu belirtilmiştir.
4. 2008 – 2010 yıllarında yayınlanan 2 bağımsız çalışmaya göre Akdeniz Diyeti’ni uygulayanların; hastalıklara karşı koruma sağladığı ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkan ölümlerin oranlarında (mortalite) düşüş olduğu saptanmıştır.
5. Public Health Nutrition Dergisi’nde yayımlanan istatiksel bir analize göre; Akdeniz Diyeti’nin kalp-damar hastalık riskini % 10'lara kadar düşürdüğü görülmüştür. Kanser risklerini ise % 4 oranlarda azalttığı ifade edilmiştir.
6. Internal Journal of Cancer’da yayımlanan bir çalışmanın sonucunda iyi uygulanmış Akdeniz Diyeti’nin bütün kanserlere bağlı ölüm oranlarında % 10 düşüşe neden olduğu görülmüştür.
7. Yine aynı dergide konu edilen bir çalışmada Akdeniz Diyeti’nin ana bileşeni olan zeytinyağının kanser oluşturan genleri etkilediği rapor edilmiştir.

İlgili Konular:

-  Akdeniz diyetinden bir haber daha: agresif prostat kanserine karşı koruyabilir

- Akdeniz Diyeti yaşa bağlı beyin küçülmesini azaltıyor olabilir

- Hangi hastaya hangi diyet en uygundur?

- Akdeniz diyetindeki hangi gıdaların bağırsak poliplerini azalttığı bulundu