Her geçen gün genetik biliminin gelişmesiyle birlikte kanser tedavilerinde çığır açan yaklaşımlar ortaya çıkmaktadır. Belki de bu yaklaşımlardan en çok umut vaat edenlerden biri de kişiselleştirilmiş kanser aşılarıdır. Google, yapay zeka kullanarak kişiselleştirilmiş kanser aşıları geliştiren Gritstone Onkoloji Şirketi’ne 92 milyon dolar yatırım yapma kararı aldı. Bu destek ile birlikte bu tıp bilişimi şirketi gelecek yıl ortalarında insanda klinik çalışmalara başlayacak.
Kişiselleştirilmiş Kanser Aşıları Gerçekten Umut Vadediyor Mu?
Bilindiği üzere kanser, genlerdeki mutasyonların birikmesi sonucu meydana gelir. Bu mutasyonların çok az bir kısmı “tetikleyicidir”. Bir başka deyişle, kanserleşmeye asıl sebep olan bu tip mutasyonlardır. Kanser hücreleri içerdiği genetik bozukluklar sonucu yeni tipte binlerce farklı protein üretir. Bu proteinlere neoantijen denir. Savaşçı T Hücrelerinin neoantijenleri tanıması için bir nevi eğitilmesi gerekir. Kişiselleştirilmiş kanser aşılarında amaç da tam olarak budur.
Gritstone Onkoloji, bu amaçla her bir hastanın tümör örneklerini alarak, yapay zeka ile örneği analiz eder ve hastanın tümörüne özgü neoantijenleri tespit eder. Bu antijenler, genetiği değiştirilmiş bir virüse yüklenerek, aşı haline getirilerek hastaya uygulanır. Böylelikle, tümöre karşı bağışıklık sistemi aktifleştirilir. Aynı zamanda, Türk bilim insanı Özlem Türeci tarafından geliştirilen RNA tabanlı kişiselleştirilmiş kanser aşısı virüslere oranla daha etkili bir şekilde bağışıklık sistemini aktifleştirmektedir.
Kişiselleştirilmiş Kanser Aşılarında, İki Önemli Nokta Vardır:
Birincisi, tedavi için en uygun tümör antijenlerini (neoantijenleri) bulmaktır. Bunun için belki de en önemli gelişme, bilişim teknolojisinden gelmektedir. Yapay zeka ile milyonlarca tümör antijeni taranıp en doğru antijenler bulunabilmektedir. İkinci önemli nokta ise bu tümör antijenlerini T hücrelerine bir şekilde ulaştırarak onları eğitmeyi sağlamaktır. Bu amaçla, bu antijenleri ulaştırmada genetiği değiştirilmiş zararsız virüsler kullanılmaktadır.
Gritstone Onkoloji, daha önce 102 milyon dolarlık bir destek daha almıştı. Google’dan gelen yatırımla, klinik çalışmalar çok yakında başlayacak. Kişiye özel kanser aşılarının ilk etapta küçük hücreli olmayan akciğer kanseri ve mide kanseri hastalarında uygulanması planlanıyor.
Tümör biyopsisinden aşının üretimine kadar olan sürecin 1 hafta gibi bir sürede tamamlanması amaçlanmaktadır.
Önemle vurgulamak gerekir ki, genetik tedaviler, kanserde geleceğin tedavileri olarak gösterilmektedir. Kişiselleştirilmiş kanser aşılarının yanında CRISPR-CAS9 genetik mühendisliği teknolojisi ve CAR-T hücre tedavisi gibi yaklaşımlar da yakın gelecekte kliniklerde yer almaya başlayacaktır. Kanser, ancak modern tıbbın sunduğu imkanlarla tedavi edilebilir.
İlginizi Çekebilir:
