Küçük Hücreli Akciğer Kanseri – Karboplatin, Etoposid, Atezolizumab Rejimi

Küçük Hücreli Akciğer Kanseri ve Karboplatin + Etoposid + Atezolizumab Rejimi

Atezolizumab etken maddeli Tecentriq adlı immünoterapinin FDA onayı aldığı 2019 yılından bu yana, karboplatin + etoposid + atezolizumab kombinasyonu, yaygın evre küçük hücreli akciğer kanseri (YE-KHAK) için birinci basamak standart tedavi haline gelmiştir.

Küçük hücreli akciğer kanseri, hızlı büyüme ve erken metastaz yapma eğilimi nedeniyle tedaviye yanıt oranları yüksek olsa da hastalığın nüks etme (tekrarlama) riski oldukça fazladır. Bu nedenle, geleneksel kemoterapötik ajanlar olan karboplatin ve etoposid, immünoterapi ile kombinlenerek hastaların hem tümör yükünü azaltmayı hem de bağışıklık sisteminin kanseri hedef almasını güçlendirmeyi amaçlayan daha etkin bir tedavi yaklaşımı sunmaktadır.

Klinik çalışmalar, bu tedavi kombinasyonunun genel sağkalımı anlamlı şekilde uzattığını ve hastalığın ilerlemesini geciktirdiğini göstermiştir.

Bu yazıda, karboplatin + etoposid + atezolizumab tedavisinin nasıl çalıştığı, uygulama protokolleri, yan etkileri ve hasta yönetiminde dikkat edilmesi gereken noktalar ele alınacaktır.

Karboplatin + Etoposid + Atezolizumab (Tecentriq®) Nasıl Çalışır?

Karboplatin ve etoposid, kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak ve onları öldürmek için tasarlanmış kemoterapi ilaçlarıdır.

Atezolizumab, bağışıklık sisteminizin kanser hücrelerini hedef alma ve spesifik olarak öldürme yeteneğini artırmak için geliştirilen immünoterapi ilacıdır. Bazı kanser hücreleri, T hücreleri olarak bilinen kanserle savaşan özel bağışıklık hücrelerinden kaçma yeteneğine sahiptir. Bunu yapmanın bir yolu, Programlanmış Hücre Ölümü Ligandı-1 (PD-L1) adı verilen bir protein salgılamaktır. PD-L1, T hücrelerinin aktivasyonunu engelleyerek bağışıklık sisteminin kanseri tanımasını önler.

Atezolizumab, PD-L1’e bağlanarak ve onu bloke ederek T hücrelerinin aktif kalmasını sağlar. Böylece, bağışıklık hücreleri kanser hücrelerini tanıyıp yok edebilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Aktif, bilinen veya şüphelenilen otoimmün hastalık
• Uzun süreli immünosupresif tedavi veya sistemik kortikosteroid kullanımı (günde 10 mg’dan fazla prednizon veya eşdeğeri gerektiren durumlar)

Uygunluk Kriterleri:

Hastalar aşağıdaki koşulları sağlamalıdır:

• Daha önce tedavi edilmemiş yaygın evre küçük hücreli akciğer kanseri (YE-KHAK) olması
• ECOG performans skoru 0 ila 2 olması
• Yeterli kemik iliği, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarına sahip olması
• Atezolizumabın bağışıklıkla ilişkili advers reaksiyonlarını yönetme konusunda uzmanlığı olan bir tedavi merkezine erişimi olması.

Tedavinin Amaçları:

Karboplatin + etoposid + atezolizumab, tümörleri küçültmek, akciğer kanseri belirtilerini azaltmak ve hastaların daha uzun süre yaşamasına yardımcı olmak için verilir, ancak genellikle kür (tam şifa) sağlama amacıyla uygulanmaz.

Testler:

• Başlangıçta: Tam kan sayımı,  trombositler, kreatinin, kalsiyum, alkalen fosfataz, ALT, total bilirubin, LDH, sodyum, potasyum, TSH
• Her kür öncesi: Tam kan sayımı , kreatinin, alkalen fosfataz, ALT, total bilirubin, LDH, sodyum, potasyum, TSH
• Klinik olarak gerekli görüldüğünde: Akciğer grafisi, EKG, sabah serumu kortizol, lipaz, glukoz, kalsiyum, serum veya idrar hCG (gebelik şüphesi varsa, doğurganlık çağındaki kadınlar için gereklidir), serbest T3 ve serbest T4, serum ACTH seviyeleri, testosteron, östradiol, FSH, LH, EKG

Ön İlaçlar (Premedikasyonlar):

• Karboplatin: Yüksek derecede bulantı yapıcı kemoterapi için antiemetik protokol kullanılır.
• Etoposide karşı aşırı duyarlılık öyküsü olan hastalar için: Hidrokortizon ve difenhidramin uygulanır.
• Atezolizumab infüzyonuna karşı daha önce reaksiyon gelişmişse: 50 mg oral difenhidramin ve asetaminofen verilir.

İndüksiyon (4 kür):

Her 3 haftada bir:

• 1. Gün: 30 dakika boyunca intravenöz (IV) karboplatin infüzyonu (AUC 5 den)
• 1., 2. ve 3. Gün: 60 dakika boyunca IV etoposid infüzyonu (Etoposid 100 mg /m2)
• 1. Gün: 60 dakika boyunca IV atezolizumab infüzyonu (1200 mg)
• Eğer tolere edilirse, sonraki infüzyonlar 30 dakikada uygulanabilir.

İdame Tedavisi:

• Atezolizumab IV infüzyonu 30 ila 60 dakika boyunca uygulanır:
• İki, üç veya dört haftada bir.

Bu Tedavi İçin Tahmini Toplam İnfüzyon Süresi:

• 1. - 4. kürlerin 1. günü: 3 saate kadar sürebilir.
• 1. - 4. kürlerin 2. ve 3. günleri: 2 saate kadar sürebilir.
• İdame tedavisinde (sadece atezolizumab uygulandığında): 1 saate kadar sürebilir.

İnfüzyon süreleri klinik çalışmalara dayanmaktadır, ancak doktorun tercihine veya hastanın tolere edebilme durumuna bağlı olarak değişebilir. Ön ilaçlar (premedikasyonlar) ve intravenöz (IV) sıvılar (örneğin hidrasyon) toplam süreyi uzatabilir.

Karboplatin + etoposid + atezolizumab tedavisi genellikle ayakta tedavi merkezlerinde uygulanır ve hastalar işlem sonrası eve gidebilirler.

Tedavi Döngüsü:

Karboplatin + etoposid + atezolizumab her 3 haftada (21 günde) bir tekrarlanır. Bu, 1 kür olarak adlandırılır.

Bu kür en fazla 4 kez tekrarlanabilir, ardından sadece atezolizumab uygulanır ve bu tedavi, ilacın etkisini kaybedene veya tolere edilemeyen yan etkiler ortaya çıkana kadar devam eder.

Tedavinin süresi, hastanın yanıtına, tolere edebilme durumuna ve reçete edilen kür sayısına bağlıdır.

Yan Etkileri

Çoklu ilaç rejimlerinde, her ilacın kendine özgü yan etkileri vardır. Bu ilaçlar birlikte uygulandığında, klinik çalışmalarda raporlanan ilaçla ilişkili yan etkiler, ne beklenmesi gerektiği konusunda en iyi tahmini sağlar.

Klinik çalışmalara göre karboplatin + etoposid + atezolizumab kombinasyon tedavisinde en sık görülen yan etkiler (tüm derecelerde) şunlardır:

Aşağıda, karboplatin + etoposid + atezolizumab tedavisinin ciddi (Grade 3-4) yan etkilerini gösteren bar grafiği görüşebilir:

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Her hasta aynı yan etkiyi aynı şekilde yaşamayabilir. Yan etkiler bazı kişilerde hafif, bazılarında ise şiddetli olabilir.
• Yan etkiler zamanla değişebilir. Bazıları başlangıçta daha belirgin olabilirken, bazıları tedavi sürecinde ortaya çıkabilir veya azalabilir.
• Yan etkiler, tedavinin gecikmesine, dozun azaltılmasına veya ilacın değiştirilmesine neden olabilir.
• Bazı yan etkiler tedavi edilebilir veya önleyici ilaçlarla engellenebilir. Bu önleyici tedaviye "profilaksi"  denir.

İlaçlarımı Aldığımda Ne Olacak?

• Tedaviye başlamadan önce kan testi yapılır.
• Her kürde, kürün ilk günü veya öncesinde kan testi yapılır.
• Kan değerleriniz ve/veya diğer yan etkiler doğrultusunda dozaj ve tedavi süresi değiştirilebilir.
• Her 3 haftada bir, her kür öncesinde bir doktor veya hemşire uygulayıcı tarafından muayene edilirsiniz.
• İlk tedavi seansınız diğerlerinden daha uzun sürecektir, çünkü hemşire size tedavi planınızın olası yan etkilerini açıklayacak ve bunlarla nasıl başa çıkacağınızı anlatacaktır.
• İlk randevunuza yanınızda bir refakatçi getirmeniz iyi bir fikir olabilir.
• Mide bulantısını önlemek için reçeteli ilaçlar verilecektir (bu ilaçları kendi eczanenizden temin etmelisiniz).
• Lütfen her tedaviye gelirken bu ilaçları yanınızda getirin.
• Hemşireniz, bulantıya-karşı ilaçları ne zaman almanız gerektiğini size söyleyecektir.
• Tedavi sonrası evde de bulantı ilaçlarını kullanmanız gerekecektir.
• Bulantıyı önlemek, başladıktan sonra tedavi etmekten daha kolaydır, bu yüzden ilaçları doktorunuzun talimatlarına uygun şekilde kullanın.

Yan Etki Yönetimi

1- Alerjik Reaksiyonlar

Atezolizumab, karboplatin ve etoposid nadiren alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Alerjik reaksiyon belirtileri şunlar olabilir:

• Yüz kızarması
• Baş dönmesi
• Döküntü, kaşıntı
• Ateş, titreme
• Şişlik
• Göğüste rahatsızlık hissi
• Baş dönmesi veya baygınlık hissi
• Nefes almada zorluk

Alerjik reaksiyon belirtileri, hemen veya tedaviden sonraki bir gün içinde ortaya çıkabilir ve ilk dozda veya birçok dozdan sonra gelişebilir.

Bu belirtiler tedavi sırasında ortaya çıkarsa, hemşirenize hemen bildirin.

Klinikten ayrıldıktan sonra bu belirtileri yaşarsanız, onkoloğunuzla derhal iletişime geçin.

Not: Etoposid, cilt altına sızarsa yanma hissi oluşturabilir.

İlaç verilirken ağrı, yanma, batma veya herhangi bir değişiklik hissederseniz, hemşirenize hemen bildirin.

2- Beyaz Kan Hücrelerinde Düşüş (Lökopeni/Nötropeni)

• Tedavinizden sonra beyaz kan hücreleriniz azalabilir. Genellikle son tedaviden sonra normale döner.
• Beyaz kan hücreleri, vücudunuzu enfeksiyonlara karşı korur. Düşük beyaz kan hücre sayısı, enfeksiyon riskinizi artırır.

Enfeksiyonu Önlemek İçin:

• Onkoloğunuz, beyaz kan hücrelerinde düşüşü önlemek için filgrastim etken maddeli kullanıma hazır enjektörler reçete edebilir.
• Ellerinizi sık sık ve tuvalet sonrası mutlaka yıkayın.
• Kalabalıktan ve hasta insanlardan uzak durun.
• Ateş (38°C veya 100°F üzerinde), titreme, öksürük veya idrar yaparken yanma gibi enfeksiyon belirtileri yaşarsanız hemen acile başvurun.

3- Trombosit Düşüklüğü (Kanama Riski Artışı)

• Tedavi sonrası trombositleriniz azalabilir, ancak genellikle son tedaviden sonra normale döner.
• Trombositler, kanın pıhtılaşmasını sağlar. Düşük trombosit seviyesi, kolay morarma ve kanamaya neden olabilir.

Kanama Problemlerini Önlemek İçin:

• Kendinizi çarpmamaya, kesmemeye veya yakmamaya dikkat edin.
• Burnunuzu temizlerken nazikçe sümkürün, burnunuzu karıştırmayın.
• Kabızlığı önleyin.
• Dişlerinizi yumuşak bir diş fırçası ile nazikçe fırçalayın, çünkü diş etleriniz kolayca kanayabilir.
• Aspirin (ASA) ve ibuprofen gibi bazı ilaçlar kanama riskinizi artırabilir.
• Doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçları aniden bırakmayın.

4- Bulantı ve Kusma

• Tedavi sonrası bulantı ve kusma olabilir ve bir süre devam edebilir.
• Eğer kusma kontrol edilemezse, hızla sıvı kaybı (dehidrasyon) gelişebilir.

Bulantıyı Önlemek ve Yönetmek İçin:

• Tedaviden önce ve tedavi sonrası doktorunuzun verdiği bulantı ilaçlarını düzenli kullanın.
• Bol sıvı tüketin.
• Küçük ve sık öğünler yiyin ve için.
• Bulantı yönetimiyle ilgili önerilere göz atın.
• Bulantı veya kusma devam ederse, sağlık ekibinize bildirin.

5- Ağız Yaraları ve Ağızda Hassasiyet

• Tedaviden birkaç gün sonra ağızda yaralar oluşabilir.
• Dil, ağız içi veya boğazda yaralar ve kanayan diş etleri enfeksiyon riskini artırabilir.

Ağız Yaralarını Önlemek ve Yönetmek İçin:

• Yumuşak bir diş fırçası ile yemeklerden sonra ve yatmadan önce dişlerinizi fırçalayın.
• Diş etleriniz kanıyorsa, diş fırçası yerine gazlı bez kullanın.
• Ağız hijyeni için şu gargarayı kullanabilirsiniz: 1 bardak ılık suya ¼ çay kaşığı karbonat ve ¼ çay kaşığı tuz ekleyin. Günde birkaç kez gargara yapın.
• Ağız yaralarına iyi gelen yiyecek önerilerini deneyin.

6- Yorgunluk ve Enerji Kaybı

• Tedavi süresince yorgunluk ve halsizlik hissedebilirsiniz.
• Eğer çok yorgunsanız, araç kullanmayın veya ağır makineler çalıştırmayın.

7- Damar Yolu Üzerinde Ağrı veya Hassasiyet

• İğnenin yerleştirildiği bölgede ağrı veya hassasiyet olabilir.
• Rahatsızlığı Azaltmak İçin: Soğuk kompres uygulayın veya bölgeyi soğuk suya batırarak günde birkaç kez 15-20 dakika bekletin.

8- İştahsızlık ve Kilo Kaybı

• Tedavi sonrası iştahsızlık ve kilo kaybı olabilir, bu durum tedavi sonlandıktan sonra da sürebilir.
• Diyetisyeniniz ile mutlaka görüşün.
• Haftalık tartılın.
• Eğer yeme güçlüğünüz var ise mutlaka doktorunuza başvurun.

9- Tat değişiklikleri

• Ağzınızı Temiz Tutun
• Dişlerinizi ve dilinizi sık sık fırçalayın.
• Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanın.
• Farklı yiyecekler, tatlar ve içecekler deneyin.
• Size iyi gelen yiyeceklerin bir listesini tutun.
• O an için lezzetli gelen yiyeceklere odaklanın, hatta bir süre boyunca aynı yiyecekleri tüketmek zorunda kalsanız bile.
• Yemek sırasında bol sıvı tüketin, bu tat alma duyunuzu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Yeterince sıvı almamak ağız kuruluğuna neden olabilir ve bu da tat değişikliklerini daha da kötüleştirebilir.
• Gün boyunca küçük öğünler ve atıştırmalıklar tüketin.
• Sık sık yemek yemek, vücudunuzun yeterli besin almasına yardımcı olur.
• Şekersiz sert şekerler, naneler emebilir veya şekersiz sakız çiğneyebilirsiniz.

Bu, öğünler arasında kötü ağız tadını gidermeye yardımcı olabilir.

10- Saç Dökülmesi

• Etoposid tedavisi nedeniyle saç dökülmesi yaygındır ve tedavi başladıktan birkaç gün veya hafta sonra başlayabilir.
• Saçlarınız seyrekleşebilir veya tamamen dökülebilir.
• Saç deriniz hassas olabilir.
• Yüz ve vücut kıllarında da dökülme olabilir.
• Saçlar tedavi tamamlandıktan sonra ve bazen tedavi sırasında geri çıkar.
• Saçın rengi ve dokusu değişebilir.

Saç Dökülmesi İçin Öneriler:

• Kaşıntıyı azaltmak için saç derinize mineral yağ sürün.
• Kirpikleriniz ve kaşlarınız dökülürse, gözlerinizi toz ve kirden korumak için geniş kenarlı şapka ve gözlük kullanın.
• Peruk , eşarp gibi aksesuarlar kullanın.

Doktora Acil Başvurmanız Gereken Durumlar

Aşağıdaki durumlar gelişirse acile başvurmanız önerilir.

Nadiren şu alerjik reaksiyon belirtileri yaşayabilirsiniz

• Baş dönmesi
• Hızlı kalp atışı
• Yüzde şişme
• Nefes alma güçlüğü

Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik veya ishal

• Siyah, katran gibi dışkı
• Dışkıda kan veya mukus
• Karın ağrısı

Gözle ilgili belirtiler

• Görme değişiklikleri
• Göz ağrısı veya kızarıklık

Enfeksiyon belirtileri

• Ateş (37.5°C üzeri)
• Titreme
• Şiddetli boğaz ağrısı
• Yoğun veya yeşil balgamlı öksürük
• Bulanık veya kötü kokulu idrar
• Ağrılı, hassas, şişmiş veya kızarık yaralar

Kanama belirtileri

• Siyah veya katran gibi dışkı
• İdrarda kan
• Deride küçük kırmızı noktalar
• Geniş morluklar

Kalp veya akciğer problemleri belirtileri

• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Göğüs ağrısı veya baskı hissi
• Nefes darlığı veya nefes alma güçlüğü
• Ayaklarda veya alt bacaklarda şişme
• Bayılma

Karaciğer problemleri belirtileri

• Gözlerin veya cildin sararması
• Beyaz veya kil renginde dışkı

Böbrek problemleri belirtileri

• Bel veya yan ağrısı
• İdrarda kan
• Ayaklarda veya alt bacaklarda şişme
• İdrar miktarında veya renginde değişiklik

Kan şekeri problemleri belirtileri

• Aşırı susama
• Sık idrara çıkma

Gibi belirtilerde MUTLAKA ACİLE BAŞVURMALISINIZ!