Lutesyum Tedavisine Yeni FDA Onayı: Artık Daha Erken Aşamada Kullanılabilecek

28 Mart 2025’te ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), lutesyum Lu 177 vipivotid tetraksetan (Pluvicto) adlı radyoaktif tedavi ajanının endikasyonunu genişletti. Yeni onay, androjen reseptör yolağı baskılayıcı tedavi almış ve taksan bazlı kemoterapiyi ertelemek uygun görülen PSMA-pozitif metastatik kastrasyona dirençli prostat kanserli (mKDPK) yetişkin hastaları da kapsıyor.

---

Kastrasyona Dirençli Prostat Kanseri (KDPK), prostat kanserinin, testosteron seviyelerini düşüren tedavilere (kastrasyon) rağmen ilerlemeye devam ettiği durumdur. Bu, kanserin tedaviye direnç geliştirdiği ve büyümeye devam ettiği anlamına gelir.

Metastatik Kastrasyona Dirençli Prostat Kanseri (mKDPK), prostat kanserinin kemikler veya lenf düğümleri gibi vücudun diğer bölgelerine yayıldığı (metastaz yaptığı) ve kastrasyon tedavisine dirençli hale geldiği durumdur.

Prostat kanseri tanısı alan hastaların yaklaşık %10-20'si KDPK'ye dönüşmektedir.

---

Prostat Kanserinde Yeni Bir Dönem Başlıyor

mKDPK, özellikle tedavi seçeneklerinin sınırlı olduğu evrelerde oldukça zorlu bir süreçtir. Hedefe yönelik radyoaktif tedaviler bu hastalık grubunda yeni bir umut olarak öne çıkmaktadır. Bu alandaki en dikkat çekici gelişmelerden biri, Pluvicto (lutetium Lu 177 vipivotide tetraxetan) adlı radyoaktif tedavi ajanının FDA onay sürecidir.

Pluvicto, daha önce 2022 yılında, androjen reseptör inhibitörü (ARPI, Androgen Receptor Pathway Inhibitor) tedavisi ve taksan bazlı kemoterapi almış PSMA-pozitif mKDPK hastaları için onay almıştı. Şimdi ise 28 Mart 2025’te FDA, bu tedavinin kullanım alanını genişleterek, kemoterapiyi ertelemek isteyen daha erken evre hastalar için de kullanımına izin verdi. Bu gelişme, hem hasta konforunu hem de yaşam süresini artırma potansiyeli taşıyor.

---

Yeni Endikasyon Ne Anlama Geliyor?

Yeni FDA onayına göre Pluvicto artık aşağıdaki özelliklere sahip hastalarda da kullanılabilecek:

• PSMA-pozitif metastatik kastrasyona dirençli prostat kanseri olan,
• Androjen reseptör yolu baskılayıcı tedavi (ARPI) almış,
• Ancak henüz taksan bazlı kemoterapi almamış ve bu tedaviyi ertelemek isteyen erişkin erkek hastalar.

Yani artık kemoterapiye direnç gelişmesini beklemeden, hastalığı erken evrede hedefe yönelik olarak radyoaktif moleküllerle tedavi etmek mümkün olacak.

---

PSMAfore Çalışması: Etkinlik ve Güvenlik Verileri

Bu yeni onay, PSMAfore (NCT04689828) adlı çok merkezli, açık etiketli ve randomize bir klinik çalışmaya dayanıyor. Bu çalışmaya, bir önceki ARPI tedavisinden sonra hastalığı ilerlemiş 468 hasta dahil edildi.

Çalışma Dizaynı

• Hastalar 1:1 oranında iki kola ayrıldı:
  • Bir grup her 6 haftada bir Pluvicto (7.4 GBq / 200 mCi) aldı.
  • Diğer grup ise farklı bir ARPI tedavisine geçirildi.
• ARPI kolundaki hastaların %60’ı, hastalık ilerledikten sonra Pluvicto koluna crossover yaparak bu tedaviden faydalandı.

---

---

Klinik Etkinlik Sonuçları

Radyografik Progresyonsuz Sağkalım (rPFS)

• Pluvicto kolu: Ortanca rPFS süresi 9.3 ay
• ARPI kolu: Ortanca rPFS süresi 5.6 ay
• Risk oranı (HR): 0.41
  Bu, Pluvicto’nun hastalık ilerlemesini geciktirme açısından %59 daha etkili olduğunu gösteriyor. (p < 0.0001, istatistiksel olarak anlamlı)

Genel Sağkalım (OS)

• Pluvicto kolu: Ortanca OS süresi 24.5 ay
• ARPI kolu: Ortanca OS süresi 23.1 ay
• Risk oranı: 0.91
  Bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi, ancak tedavi toleransı ve yaşam kalitesi açısından önemli bir katkı sunduğu değerlendiriliyor.

---

Güvenlik: Bilinen Riskler Devam Ediyor

Pluvicto’nun yan etkileri, daha önceki klinik deneyimlerle uyumluydu. En sık gözlenenler:

• Yorgunluk
• Ağız kuruluğu
• Anemi
• İştahta azalma
• Lenfosit ve trombosit sayısında düşüş
• Radyasyona bağlı kemik iliği baskılanması (miyelosupresyon)
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma (renal toksisite)

---

Dozlama ve Uygulama

Önerilen doz: Her 6 haftada bir, intravenöz 7.4 GBq (200 mCi) dozda uygulanır.
Toplamda 6 doz veya hastalık progresyonuna ya da kabul edilemez toksisiteye kadar devam edilir.

---

Neden Önemli?

Bu yeni onay, kemoterapiden kaçınmak isteyen veya daha tolere edilebilir bir tedavi isteyen hastalar için önemli bir alternatif sunuyor. Ayrıca, tedavinin erken evrede başlanması, hastalığın kontrolünü güçlendirebilir. PSMA-pozitif hastaların, PET görüntüleme ile uygun şekilde seçilmesi, tedavi başarısı açısından kritik önem taşıyor.

---

Sonuç

FDA’nın Pluvicto için verdiği bu yeni onay, prostat kanseri tedavisinde önemli bir dönüm noktasıdır. Hedefe yönelik, moleküler düzeyde etkili ve yaşam süresini uzatabilecek bir seçenek, artık daha geniş bir hasta grubunun hizmetinde.

---

Hedefe Yönelik Moleküler Radyonüklid Tedavi Etki mekanizması

Lutesyum Lu 177 vipivotide tetraxetan, tümör hücrelerini hem görüntülemek hem de tahrip etmek için, prostat kanseri hücrelerinde bulunan prostat spesifik membran antijenine (PSMA) bağlanır.

Tedavide damar yolu ile verilen radyoaktif peptidler (Lutesyum Lu 177 vipivotide tetraxetan) hedeflenen kanser hücrelerinin üzerine yapışarak yüksek miktarda ışın yayarlar ve kanserli hücreleri tahrip edebilirler. Hastaların tedaviden sonra birkaç gün hastanede kalması gerekebilir. Tedavinin genellikle 4-6 kür uygulanması gerekmektedir.