Nöron Doktrini 1891 – Vücudumuzdaki Sinyal Ağı

Nöron Doktrini 1891 – Vücudumuzdaki Sinyal Ağı

Nörobiyolog Gordon Shepherd'a göre, Nöron Doktrini, modern düşüncenin büyük fikirlerinden biridir ve önemi, fizikteki kuantum teorisi ve görelilik teorisi ile ya da kimyadaki periyodik tablo ve kimyasal bağ kavramları ile eş değerdir.

1800'lerin sonunda mikroskop çalışmaları sonucu doğan Nöron Doktrini, nöron adı verilen hücrelerin sinir sisteminin işlevsel sinyal birimleri olarak görev aldıklarını ve nöronların birbirine birkaç şekilde hassas bağlandığını varsayar. 

Doktrin, İspanyol Nörolog Santiago Cajal, İtalyan Patolog Camillo Golgi ve diğer bilim insanlarının gözlemlerine dayanarak 1891'de Alman Anatomi Uzmanı Wilhelm von Waldeyer-Hartz tarafından resmi olarak belirtildi. Cajal, Golgi'nin özel gümüş boyalarını geliştirerek hücre dallanma süreçlerinin ayrıntılarının mikroskobik olarak daha iyi görselleştirilmesine yardımcı oldu.

Modern bilim insanları, nöron doktrininin ilk versiyonu sonrası bazı değişiklikler yapmış olsalar da, çoğu nöronun aşağıdaki bileşenlere sahip olduğunu kabul ederler:

  • Dendritler: Bunlar, diğer nöronlardan gelen elektrokimyasal uyarıları hücre gövdesine, yani somaya ileten dal benzeri yapılar.
  • Soma: Bu, hücrenin gövdesi olarak da bilinir.
  • Akson: Bu, uyarıları hücreden uzaklaştıran ve 1 metreye kadar uzayabilen bir yapıdır.

Birçok durumda, sinyaller bir nöronun aksonundan ayrılan nörotransmitter kimyasallar aracılığıyla bir nörondan diğerine aktarılabilir. Küçük bir bağlantı alanı olan kimyasal sinaps boyunca seyahat eder ve daha sonra bitişik bir nöronun dendritine girer. Nörona çarpan sinyallerin net uyarısı yeterince büyükse, nöron aksiyon potansiyeli adı verilen kısa bir elektriksel darbe üretir ve aks boyunca seyahat eder. Nöronlar arasında doğrudan bir bağlantı oluşturan hücresel geçiş kanalları da mevcuttur.

Sensör nöronlar, vücuttaki duyu reseptör hücrelerinden beyne sinyal taşır. Motor nöronlar ise beyinden kaslara sinyal gönderir. Beyinde nöronlardan daha fazla sayıda bulunan glial hücreler, nöronlara yapısal ve metabolik destek sağlarlar. 

Yetişkinlerde nöronlar genellikle yeniden üretilmezken, yaşam boyunca nöronlar arasında yeni bağlantılar oluşturulabilir. Her 100 milyar nöronun binlerce sinaptik bağlantısı olabilir. 

  • Multipl Skleroz (MS) hastalığı, aksonların etrafındaki yeterli miyelin (kimyasal yalıtım) olmamasından kaynaklanır. 
  • Parkinson hastalığı ise orta beyindeki belirli nöronlar tarafından normalde üretilen nörotransmitter dopaminin eksikliği ile ilişkilidir.

cajal kuslarin sinir merkezlerinin yapisi madrid 1905 adli eserinden cizdigi civciv beyincik hucrel

Görsel'in açıklaması: Ramón y Cajal'ın, Estructura de los centros nerviosos de las aves (Kuşların Sinir Merkezlerinin Yapısı), Madrid, 1905 adlı eserinden çizdiği civciv beyincik hücreleri resmi.

Yazı Görselinin Açıklaması: Çoklu dendrit, bir hücre gövdesi ve uzun bir aksona sahip olan bir nöron. Aksondaki kapsül benzeri çıkıntılar miyelin kılıf hücreleridir.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler:Heinrich Wilhelm Gottfried von Waldeyer-Hartz (1836–1921),Camillo Golgi (1843–1926), Santiago Ramón y Cajal (1852–1934)

Neuron Doctrine 1891. Page 253. The Medical Book: From Witch Doctors to Robot Surgeons, 250 Milestones in the History of Medicine. 2012

Sağlık ve Mutlulukla Kalın...

Sayfada yer alan yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kanser tanısına sahip bir hasta için online muayene randevusu hakkında bilgi almak için aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.


İlgili Haberleri


İnsan Klonlama 2008 – Bilim ve Etik Kaygılar

İnsan Klonlama 2008 – Bilim ve Etik Kaygılar

Bilim eğitimcisi Regina Bailey şöyle yazıyor: "Bir dünya hayal edin, hücreler belirli hastalıkların terapötik tedavisi için yaratılabilir...

Yeni Organların Üretilmesi 2006 – Yapay Organ Mühendisliği

Yeni Organların Üretilmesi 2006 – Yapay Organ Mühendisliği

CBS Haber muhabiri Wyatt Andrews şöyle yazıyor:  "Hayal edin... Laboratuvarda üretilebilecek ve reddedilme riski olmadan bir hastaya...

Yüz Nakli 2005 – Hayatın Değişen Yüzü

Yüz Nakli 2005 – Hayatın Değişen Yüzü

Mayıs 2005'te, Isabelle Dinoire, sakinleştirici aldıktan sonra yere düşmüştü, o sırada köpeği, Dinoi’e'nin yüzünü parçaladı.   “Uyandığımda bir...

İnsan Genom Projesi 2003 – Yaşamın Temel Kodu

İnsan Genom Projesi 2003 – Yaşamın Temel Kodu

İnsan Genom Projesi (Human Genom Project – HGP), DNA'mızdaki yaklaşık üç milyar kimyasal baz çiftinin genetik dizisini belirlemeye...

Hakkımda

Özgeçmişim, kanser tanı ve tedavisine dair çalışmalarım ve ilgi alanlarım için tıklayın.

Prof. Dr. Mustafa Özdoğan Hakkında