Güncel bir derlemede araştırmacılar, obezite ile mücadelede, kilo vermeye daha az, fiziksel aktivite ve kardiyorespiratuvar (kalp ve ciğerleri etkileyen) zindeliğin geliştirilmesine daha çok odaklanılmış olsaydı, erken yaşam kayıplarının önlenmesinde daha etkili olunacağı sonuca vardı.

Araştırmacılar, “kilo verme odaklı” bir yaklaşım kadar veya ondan daha etkili olduğunu söyledikleri “obezite ile ilgili sağlık durumlarını tedavi etmek adına kilodan bağımsız bir yaklaşımı” desteklemektedir. Bu konunun uzmanlarından Robert Ross da bu fikirde. Ross, “Obeziteyi yönetirken tedavi etkinliğinin ana belirleyicisi olarak tartıya olan saplantı doğru değildir” diyor. Kanada, Kingston Queen’s Üniversitesi Kinesiyoloji ve Sağlık Çalışmaları Okulu araştırmacılarından olan Ross, bunun, obeziteden bağımsız olarak gelişmiş zindeliğin sağlığa olan muazzam faydalarını gölgelediğini dile getiriyor.

“Zinde kalma çabasını artırmak, kilo verdirmese bile sonuçları iyileştirmektedir.”

Ancak bu yaklaşım, obeziteye müdahaledeki düşünce farklılığını tekrar gündeme getirmiştir. Birkaç gün sonra bu fikir ayrılığının bir göstergesi olarak, obezite ve tip 2 diyabet hastası çoğu kişi için öncelikli müdahale hedefinin, başlangıç vücut ağırlığının en az %15’i oranında kilo vermek olduğunu şiddetle belirten bir başka uzman derlemesi yayımlandı. (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nden alınan 2020 istatistiklerine göre, ABD’de diyabet hastası yetişkinlerin %60’ından fazlası obezdir.)

- İlginizi çekebilir: Obezite ile kanser ilişkisi

Bununla birlikte obezite yönetiminde, bu yaklaşımlar birleştirilip aynı anda hem kilo verme hem de artan aktivite ve zindelik teşvik edildiğinde de hepsi mi yoksa biri mi olması gerektiğine yönelik sorular gündeme gelmektedir.

Washington, National Center for Weight and Wellness’dan bir başka obezite uzmanı Scott Kahan, “Bunu kilo verme yönetimi veya aktivite ve fiziksel zindelik olarak ikiye ayırmak sadece suyu bulandırmaktır" diyor.

Alınacak Yol: Kilodan Bağımsız Bir Yol

Phoenix, Arizona Devlet Üniversitesi’nde Egzersiz Fizyolojisi Profesörü ve yeni derlemenin yazarlarından Glenn A. Gaesser, "(Derlemedeki) en önemli yeni bilgi, artan zindelik, fiziksel aktivite veya her ikisi ile karşılaştırıldığında, kilo verme ile ilişkili yaşam kaybı riskinin azalmasının öneminin doğrudan karşılaştırılmış olmasıdır." diyor. "Sonuçlar oldukça açık: Artan zindelik, fiziksel aktivite ya da her ikisi birden, bilinçli kilo vermeden daha fazla mortalitenin azalmasıyla ilişkilidir. Obezite tedavisinde alınacak yolun, kilodan bağımsız bir yaklaşım olduğunu savunuyoruz. Egzersiz yapmanın hiçbir dezavantajı yoktur, ancak kilo vermenin önemli ölçüde dezavantajları bulunmaktadır, özellikle de istemeden kilo alımının ardından istemeden 'boşa kilo verme döngüsüne' yol açar.”

Tek Bir Çözümü Olan Basit Bir Şey Değildir!

Ancak Kahan, kilo kaybının ve artan aktivite ve zindeliğin mortalite üzerindeki etkilerinin karşılaştırılmasının mantıklı olarak hatalı olduğunu söylemektedir. "Gözlemsel çalışmalardan kesin sonuçlar çıkarmak zordur. Kilo kaybı ile karşılaştırıldığında aktivite ve zindelik incelemesinde belirtilen veriler genellikle ‘çok fazla bulanıklık’ taşıyan ‘tahminlerdir’.”

Kahan ayrıca, derlemede ayrıntılı olarak açıklanan, kilo vermeyi hedeflemenin ve bunu başarmak için sağlıklı ve kanıta dayalı yaklaşımlar uygulamanın başarısızlığa mahkum olduğu ve sık sık olumsuz sonuçlara yol açacağı öncülüne de karşı çıkıyor. “Kiloyu uygun, hasta merkezli, düşünceli bir yolda yönetmek, uzun süreli sağlığın standardının ve merkezinin bir parçasıdır.”

Bununla birlikte, Kahan, kilo verdirme piyasasının, birçok hastadan yararlanan sahtekar ile dolu olduğunu kabul ediyor ve her ne pahasına olursa olsun kilo verdirmeye odaklanan ve ürün satmanın peşinde olan yaklaşımlara karşı uyarıyor. Obezite yönetiminin tek bir çözümle basit bir müdahale olmadığını vurgulayarak, “ama aktiviteye odaklanıp kalmak ve sağlıklı beslenmeye dikkat etmemek aşırılıktır” dedi.

İlk Değil

Bu, Gaesser ve ekibinin, obeziteye müdahale söz konusunda birincil hedef olarak kilo vermeden uzak durulmasını teşvik eden ilk makalesi değildir. 2015'te Gaesser ve ekip arkadaşları, obez olan insanları yönetmek adına bu tavsiyeyi veren bir kanıt derlemesi yayınladılar: "Sağlığın iyileştirilmesindeki sorumlunun, kilo vermek olmadığını ve bunun yerine kardiyometabolik parametreler, fonksiyonel durum ve zindelikteki gelişmeler olması gerektiğini öneriyoruz."

- İlgili konu: İyi beslenme ve egzersiz, zihinsel yetenekleri geliştirebilir – Peki nasıl?

Gaesser'in son derlemesi, kilo vermeden artan zindelik ve aktivitenin başarısızlık olmadığı sonucuna varmanın yeni bir şey olmadığını söyleyen Ross da dahil olmak üzere diğer kişilerden gelen benzer önerileri de kabul etmektedir. "Uzun yıllardır desteklediğimiz bir şey", ancak "klinik ortamlarda anlaşma olmadı ve harekete geçilmedi. Bu talihsizliktir."

10 yıldan fazla bir süre önce, Ross ve ekip arkadaşı yayımladıkları bir derlemede şunu yazdı: "Obeziteyi azaltmayı amaçlayan stratejiler için başarının tek belirleyicisi olarak yalnızca kilo vermeye odaklanmak doğru değildir ve daha da önemlisi, çok sayıda sağlık sonuçlarında, fayda ile ilişkili yaşam tarzı davranışlarına odaklanma seçeneklerini ortadan kaldırmaktadır." Aktivite ve zindeliğe odaklanan etkili bir müdahale olduğunu, en azından hastaların kilo almaması gerektiği anlamına geldiğini ve ek fayda olarak da kilo verebileceklerini vurguladı. "İnsanların fazla kilo almaması adına her zaman dengeli beslenmeleri gerektiğini savunuyoruz." Ross ayrıca, obez olan hastaların çeşitli müdahalelere verdiği yanıtı izlemek adına kilolarını düzenli olarak kaydetmeye bir alternatif olarak fitness ölçümlerinin yararını da vurguladı.

- İlgili konu: En iyi diyetler 2020