65 yaş ve üzeri kişiler uzun vadede daha çok kronik rahatsızlık ve kanser tanısı almaya yatkındır. Bunlardan bazıları; tansiyon, kalp hastalığı, akciğer rahatsızlıkları, diyabet, böbrek hastalıkları, eklem romatizmasıdır. Tüm bu mevcut olan sağlık problemlerinden biri veya birkaçı, kanser ile bir arada görünebilir ve kullanılan bazı ilaçlar etkileşebilir.

Kanser tedavisi görürken diğer sağlık sorunlarını kolayca görmezden gelebilirsiniz. Örneğin, tansiyon veya diyabet, kanser hastalığına kıyasla önemsiz gibi görünebilir. Fakat kanser tedavinizin başarısı genel sağlık durumunuza bağlıdır. Bu nedenle diğer sağlık sorunlarınızla ve hastalıklarınızla da ilgilenmeli, gerekli tedavinize devam etmelisiniz.

Kronik sağlık problemleri kanser tedavi sürecini etkilediğini anlamak önemlidir. Riskler arasında:

  • Kanser ilaçları ve diğer ilaçların etkileşimleri.
  • Kanser ya da kanser tedavisi kronik hastalıklarınızı daha kötü etkileyebilir.
  • Kronik sağlık problemleri kanser tedavisini etkileyebilir veya kanser tedavisinin etkilerini değiştirebilir.
  • Diğer sağlık sorunları nedeniyle kanserde iyileşme yavaşlayabilir.

Kanser tedavinizle ilgilenen sağlık ekibiniz sizinle ve diğer hastalıkla ilgilenen sorumlu hekim ve hemşirelerle iletişim halinde olduğunda riskiniz azalır.

Diğer İlaçlarla Etkileşimi Önleme

Eğer diğer kronik sağlık problemleriniz için ilaç kullanıyorsanız, bununla ilgili doktorunuza bilgi vermelisiniz. Bazı ilaçları kullanmayı kesmeniz veya bir süreliğine azaltmanız gerekebilir. Çünkü bazı ilaçlar kanser ilaçlarıyla istenmeyen etkileşimlere girebilir ya da yan etkileri fazla görülebilir. Bu nedenle ne yapmanız gerektiğine emin olmak için mutlaka doktorunuza danışın.

Diğer hastalıklarınız için kullandığınız ilaçlar, kanser ilaçları ile etkileşebildiği gibi, kanser tedavileri eski ilaçlarınızı kullanmayı sakıncalı hale de getirebilir. Bu duruma örnek olarak kan sulandırıcı ilaçlar verilebilir. Ağızdan hap şeklinde alınan ve oldukça yaygın kullanılan bir kan sulandırıcı olan coumadin (etken maddesi varfarin), kanama riski arttığı için kanser tedavisi sırasında çoğunlukla kesilir ve yerine kısa etkili kan sulandırıcı iğneler günlük olarak uygulanır.

Günümüzde ilaç etkileşimlerini kontrol eden güvenilir web sayfaları bulunmaktadır; Google’da drug interaction yazıldığında bu sayfalara ulaşılabilir. Bu web sayfalarındaki uygulamalar hem çoklu ilaç etkileşimlerini hem de ilaçların gıdalarla etkileşimlerini gösterebilmektedir. Ayrıca kanser ekibi bünyesinde bulunan onkoloji eczacılarına, ilaç-ilaç ve ilaç-gıda etkileşimi konusunda uzman kişiler olarak, her zaman danışılabilir.

Kanser Tedavi Sırasında Ek Hastalıklarla Nasıl Baş Edilir?

Kalp-Damar Hastalıkları

Doktorunuz kanser tedaviniz sırasındaki kalp fonksiyonlarınız ve tansiyonunuzu düzenli olarak takip eder. Bazı kanser ilaçları kalp rahatsızlıklarını tetikleyebilir ya da tansiyonu yükseltebilir.

Örneğin, kalbe yakın radyasyon tedavisi kalp rahatsızlığına sebep olabilir ve aynı şekilde radyoterapi ile kemoterapi birlikte alındığında da aynı şekilde. Bazı kemoterapi ilaçları (örneğin Adriamisin) veya akıllı ilaçlar (örneğin Herceptin) doza bağımlı olarak kalp kasına yan etki yapabilir. Bu tür riske sahip kanser hastaları düzenli kardiyoloji uzmanı kontrolü ile takip edilir.

Eğer bir kalp rahatsızlığınız var ise onkoloğunuzun ve kardiyoloğunuzun beraber çalışması önemlidir.

Akciğer Rahatsızlığı

Bazı kemoterapi ilaçları akciğer fonksiyonlarını etkileyebilir. Eğer KOAH gibi kronik bir akciğer hastalığı var ise doktorun kanser tedavi öncesinde mutlaka bilmesi gerekmektedir. Bu tür rahatsızlıklar ileri yaşlarda daha fazla görünür.

Sigara İçmek

Sigara içmek ameliyattan sonraki akciğer problemlerinin riskini artırır. İyileşmenin süresi de uzar. Sigaranın sağlığa ne kadar zararlı olduğunu herkes bilir. Sigara ve diğer tüm tütün ürünleri hem yaşam kalitesini düşürüyor hem de yaşam süresini kısaltıyor. Ancak, tütün ve ürünlerin kullanımını durdurmanın kısa süre içinde birçok olumlu sağlık etkisi vardır.

Diyabet

Diyabetliyseniz, kan şekerinizin seviyesinin kanser tedavisi sırasında yakından takip edilmeli. Özellikle damardan uygulanan kanser ilaçlarından önce uygulanan hazırlık ilaçları çoğu zaman kortizon (steroid) içerir ve bu kan şekerini artırabilir. Bu yükselen seviyeler stres yaratabilir veya fiziksel aktivite seviyesini düşürebilir. Kanser tedavi yan etkileri arasında olan mide bulantısı ve kusma kan şekeri seviyesini etkileyebilir.

Doktorunuzun Şunları Önerebilir:

  • Düşük kalorili diyetler,
  • Bulantı önleyici ilaçlar,
  • Kanser tedavisi sırasında ağızdan hap şeklinde alınan oral antidiyabetikler yerine hızlı etki eden insülin iğnesi
  • Kan şekeri seviyelerini kaydetmek. Kan şekeri seviyelerine göre kanser tedavi düzeni değişiklikler gerektirebilir.

Böbrek Hastalıkları

Yaşlanmanın da etkisiyle böbrekler eskisi gibi iyi çalışmayabilir. Bazı ilaçlar böbreklere ağır gelebilir ve böbrek sorunlarına neden olabilir. Bu sorunun üstesinden gelmek için böbrek üzerine etkili kemoterapilerle birlikte bol sıvı (serum) uygulaması yapılır.

Böbrek yetmezliği olan veya böbrek fonksiyon testleri bozuk olan hastalarda ilaç veya doz değişikliği yapılabilir.

Depresyon ve Anksiyete

  • Kanser tanısı almak, tedaviye karar vermek, maddi ve manevi destek ihtiyacı gibi nedenler kişilerde kaygı (anksiyete) bozukluğuna ve depresyona neden olabilmektedirler. Bu sıkıntı her yaşta olabilir. Kanser hastalarında depresyon görülen bir durumdur. Hatta psikolojik sıkıntıları hastayla beraber hasta yakınları da yaşar. Depresyon, kaygı ya da diğer ruhsal rahatsızlıklar için ilaç kullanmanız gerekebilir. Ancak kanser tedavisi sırasında hangi ilacı ne dozda kullandığınızın çok büyük önemi vardır. Değiştirmeniz ve hatta bazı durumlarda ilaç alımını durdurmanız gerekebilir. Örneğin paroksetin etken maddeli depresyon ve anksiyete ilacı, meme kanseri hormonal tedavi ilacı tamoksifenin etkinliğini azalttığı için birlikte kullanılmaları önerilmez. Bu konuyu mutlaka hem onkoloğunuz hem de psikiyatristinizle görüşmelisiniz. Ayrıca bu tür şikayetlerinize yönelik kendiniz için yapabilecekleriniz de var; sanatsal tedaviler, müzik, egzersiz, meditasyon, yoga yazılarımıza bakabilirsiniz.

Diş ve Ağız Sağlığı

iş hekiminize kanser tedaviniz hakkında bilgi veriniz, özellikle ağız ve diş sağlığınızla ilgili bir sorun var ise. Aynı şekilde böyle bir durumda onkoloğunuza da bilgi verilmesi gerekir. Bazı kemoterapi ilaçları enfeksiyon ve kanama riskini artırabildiği için diş tedavinizin kanser tedavinizden önce ya da sonra yapılması gerekebilir veya bazı önlemler alınması gerekebilir.

Kanserde Ağız ve Diş Sağlığı ve Önemli Uyarılar

Anemi / Kansızlık

Anemi, ileri yaşlarda gençlere göre daha çok görünür. Bu durum kanser tedavi planınızı değiştirmeyebilir, ancak iyileşme sürenizi uzatabilir. Kansızlık için ilaç kullanmanız veya kan nakli gerekebilir.

Doktorunuzla Konuşun

Sonuç olarak, kanser tedavinizle ilgili doktorunuzla konuşurken, medikal durumunuzu ve geçmişinizi de aktarın. Bu, tedavilerden dolayı oluşabilecek riskli durumlara karşı tedbir oluşturur. Sağlık durumunuzun özeti şunları içermelidir:

  • Herhangi bir sağlık problemi,
  • İlaç kullanımı, kullanım sıklığı ve varsa yan etkisi,
  • İlaç alerjisi,
  • Ameliyat veya medikal prosedür geçmişi,
  • Tıbbi testler ve sonuçları,
  • Daha önce kanser tedavisi gördüyseniz doktorunuzun adı ve iletişim bilgileri.