Ameliyat sonrası depresyon nedir ve nasıl atlatılır?

Ameliyat sonrası depresyon oldukça sık görülen bir durumdur. Operasyonla ilgili kaygılar, korkular, beklenmedik maddi giderler ve bütün bunların beraberinde getirdiği zorluklar sonucu umutsuzluk, çaresiz hissetme ve yaşama motivasyonunun azalması görülebilir. Ameliyat sonrası depresyon nedir, nasıl atlatılır ve bu psikolojik sıkıntının sebepleri ve çözümleri nelerdir?

Ameliyat sonrası depresyon belirtileri

Depresyon, hayatı zorlaştıran ve yaşam kalitesini düşüren psikolojik bir rahatsızlıktır. Depresyon belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:

• Halsizlik, bitkinlik
• Karar vermede zorlanma
• Aşırı iştah ya da iştahsızlık
• Normalden fazla ya da az uyuma
• Genelde yapılan aktivitelere karşı isteksizlik
• Kaygılı, stresli ve sinirli hissetmek
• Yorgunluk
• Sebepsiz yere umutsuz ve çaresiz hissetmek
• Kendine ya da başkasına zarar verme düşünceleri

Ameliyat sonrası depresyon neden oluşur?

Operasyon sonrasında gelişen depresyon nedenleri şu maddelerle ilişkilendirilebilir: 

• Anesteziye verilen reaksiyon 
• Antibiyotikler
• İyileşme süresinde yaşanan ağrılar ve rahatsızlıklar
• Vücudun bazı ilaçlara verdiği tepkiler
• Hastalığın ya da operasyonun sebep olduğu fiziksel, zihinsel ve duygusal sıkıntılar 
• Yaşam kaybı korkusu 

Cerrahi müdahale sonrası depresyon her hastada farklılık gösterebilir. BMC Surgery’nin yaptığı bir gözlemde depresyon belirtilerinin ameliyat öncesi de görülmeye başlandığı, bu sıkıntılarla mücadele edilmediğinde aynı sıkıntıları ameliyat sonrasında da görmenin çok mümkün olduğu belirtilmiştir.

Ameliyat sonrası depresyon ve neden olduğu şikayetler nasıl azaltılabilir?

Ameliyat sonrasında ciddi psikolojik sıkıntılar yaşamak çok sık görülse de bu durumu hafif ve kolay atlatmak mümkün.

Ne beklediğimizi anlamak/bilmek

Geçirilecek bir ameliyattan önce, ameliyat sırasında ve sonrasında bizleri neler beklediğini bilmek ve anlamaya çalışmak iyi bir fikir olabilir. Yapılacak işlemler hakkında bilgi edinmek; semptomları ve kaygıları kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. Aklınıza gelebilecek her türlü soruyu ve merak ettiklerinizi doktorunuza sorun.

Depresyon belirti ve bulgularını izlemek, takip etmek ve paylaşmak

Ameliyat sürecinde hissettiğiniz ve yaşadığınız sıkıntıları izlemeli ve takip etmelisiniz. Yaşanması muhtemel sorunların üstesinden gelmede yardımcı olabilir.

Şikayetler doktorlarla paylaşılmalı ve alınabilecek tedbirler değerlendirilmelidir.

Arkadaşlarınız ve ailenizle iletişimde olun

Arkadaşlarınızla ve ailenizle konuşabilmeniz önemlidir. Onların varlığı ve sizi destekliyor olduklarını bilmek sizlere güç verecektir.

Düzenli egzersiz

Her zaman söylediğimiz gibi düzenli yapılan egzersizler tedavi sürecine ve muhtemel depresyonun iyileştirilebilmesinde yardımcı olacaktır. Fiziksel koşullarınızı göz önünde bulundurarak egzersiz dozunuzu ayarlamanız önemli bir nokta.

Öncelikle, egzersiz vücudunuzun gelişiminde önemlidir ve herhangi bir operasyona hazırlık aşamasında güçlenmenizi sağlayacaktır.

İkinci olarak, egzersiz enerji seviyenizi ve modunuzu da yükselterek psikolojik olarak sizi destekleyecektir. Düzenli egzersiz kendinize olan özgüveninizi ve genel yaşam kalitenizi de yükseltecektir.

Belli ameliyat çeşitleri sonrası daha sık depresyon görülebilir mi

Bireyleri depresyona sürükleyen belli başlı bir ameliyat çeşidi aslında yoktur. Ancak belli başlı şartlar (daha büyük çaplı veya beden imajının bozulduğu ameliyatlar gibi) insanları depresyona veya bunalıma sürükleyebilir. Veya kronik ağrı gibi durumlar da bizleri zor duruma sokabilir.

• Kalp ameliyatı
• Obezite cerrahileri
• Beyin ameliyatı
• Kalça nakli 
• Rahim operasyonu (histerektomi) 
• Tümör ameliyatları 
• Meme kanseri ameliyatı mastektomi 
• Plastik cerrahi ameliyatları

Bunlar gibi ciddi operasyonlar planlanmış hastaların depresyona yakalanma riskleri daha yüksektir. Görüldüğü gibi çok farklı hastalıklar için planlanan farklı ameliyatlar depresyonla ilişkili bulunmuştur. Bununla birlikte ameliyat sonrası depresyonun en fazla araştırıldığı operasyon türü koroner bypass (kalp) ameliyatıdır.

Hekimler, muayeneleri sırasında depresyon haline yönelik soruları olabilir. Bu sorular;

• Yemek ve uyku düzeni
• Duygusal denge 
• Enerji seviyeleri 
• Düşünce paternleri

hakkında olabilir.

Bu soruların cevaplarına göre tespit edilen bir depresyon durumunda, psikolog veya psikiyatr desteği alınması önerilebilir.

Uyku düzeni

Uyku herkes için çok önemlidir. Ancak uyku, depresyon ve bunalımdan kurtulmaya çalışan bir birey için çok daha önemlidir.

Bu normalden daha çok veya daha uzun uykuda kalmamız gerektiği anlamına gelmez, ama düzenli bir uyku programı sağlık için vazgeçilmezdir.

-İlginizi çekebilir: Uyku problemleri öğrenmeyi etkiliyor - Kaliteli uyku nedir, iyi bir uyku için ne yapmalı?

Duygular

Operasyon sonrası depresyon ve bunalım hali yaşayan insanlar sıklıkla duygusal değişimler yaşadıkları hissine kapılırlar. Bu duygusal değişimler kendini daha çok kızgınlık ve üzüntü olarak gösterir. Bu durumda bu duyguları bastırmak yerine sağlıklı bir şekilde dışa vurmak çok önemlidir.

Bu durumda bir psikiyatriste görünmek ve onlardan profesyonel destek almak, onlarla hislerimiz ve duygularımızdaki gelişmeler hakkında konuşmak iyi bir yöntem olabilir. Kelimelerin ifade etmeye yetmediği noktada dışavurumcu sanat terapisini uzman desteğiyle deneyebilirsiniz.

Sağlıklı kalmak

Sağlıklı beslenme ve faydalı bir diyet programı ameliyat sonrası depresyon ve bunalımın iyileşme sürecinde oldukça etkilidir. Dengeli ve sağlıklı beslenmek için diyetisyen önerisi ile gıda takviyeleri yardımcı olacaktır.

Ayrıca; sigarayı azaltmak ve hatta bırakmak, alkol ve kafeinden uzak durmak önerilmektedir.

Hedef koymak

Kendinizdeki gelişimi takip etmek depresyona belirtilerini azaltacaktır. Kendinize (küçük olmasının bir önemi yok) gerçekçi hedefler koyun. Bunları adım adım başarmak sizleri iyileşme yolunda motive edecektir.

Bu sistem aynı zamanda hastalığa ve iyileşme sürecine pozitif bir bakış açısı yakalamanızda etkili olacak, moral olarak destekleyecektir.

Sabırlı olmak

Günlük yaşantınızdan uzaklaşmış olmanız sizi üzebilir. Ancak, bu gibi karamsar düşünceler sizlere destek olamayacağı gibi mevcut durumunuza negatif etkileyebilir. Zor olsa da kabullenmeye çalışmalı ve sakinliği koruyarak sabırlı olmayı öğrenmek gerekir.

Günlük hayatınıza erken dönemeseniz de; vücudunuzun sizlere müsaade ettiği oranda hayata katılmaya çalışmayı denemelisiniz.