Dünya çapında yüz milyonlarca kişi SAR-CoV-2'nin (yeni koronavirüs) sebep olduğu Covid-19 hastalığına yakalandı ve milyonlarcası da bu hastalıktan yaşamını yitirdi. Şu anda Covid-19 aşıları, SARS-CoV-2’nin sebep olduğu pandeminin ilerlemesine karşı mücadelede en önde gelen yaklaşımlardır. Mevcut aşıların en etkilisi ise mRNA aşılarıdır (BioNTech ve Moderna aşıları). Dünya çapında mRNA Covid-19 aşısı olan kişi sayısı arttıkça gözlemsel verilerle, bu aşıların gerçek dünyadaki etkinliği ve güvenliği değerlendirme fırsatı da doğmuştur. Ancak başta BioNTech gibi mRNA aşıları olmak üzere, koronavirüs aşılarının güvenliği ve etkinliğinin değerlendirildiği faz 3 klinik deneylere hamile kadınlar, şiddetli Covid-19 ve potansiyel olarak olumsuz gebelik sonuçları açısından risk altında olmalarına rağmen, dahil edilmemiştir. Hamile kadınlar arasında aşı etkinliğine ilişkin bilgiler yakın zamana kadar maalesef sınırlı idi. Bu nedenle dünya genelinde ve ülkemizde birçok hamile kadın, koronavirüs aşısı yaptırmaktan çekinmektedir. Buna karşın çok sayıda hamile kadın, Covid-19’a yakalanmış ve olumsuz sonuçlar yaşamıştır ve yaşamaya devam etmektedir.

BioNTech aşısının hamilelerin bağışıklık sistemine etkisi

Bağışıklık sisteminin gebelik döneminde değişikliklere uğradığı bilinmektedir. Örneğin, bu dönemde CD4+ ve CD8+ lenfosit düzeylerinin ve bazı inflamatuvar sitokin düzeylerinin azaldığına yönelik kanıtlar bulunmaktadır. mRNA temeline dayanan aşılar, hamile kadınlarda yaygın olarak test edilmemiş yeni bir teknoloji olduğu için de bu aşıların, hamile kadınlarda tetikleyebileceği bağışıklık yanıtının genel topluma göre farklı olabileceği düşünülmektedir. Bu da aşı etkinliğinin özellikle bu hamile kişiler için değerlendirmesine ihtiyacı artırmaktadır.

BioNTech aşısının hamileler üzerindeki güvenliği ve etkinliği

20 Aralık 2020 ile 3 Haziran 2021 arasında, 16 yaş ve üzerindeki hamile kadınlardan oluşan büyük bir gözlemsel çalışmanın sonuçları, Nature Medicine’da yayımlandı. SARS-CoV-2 virüsü ile enfekte olma durumu, belirtilerin gözlemlendiği Covid-19 vakaları, Covid-19 sebebi ile hastaneye yatışlar, şiddetli Covid-19 ve Covid-19 ile ilişkili yaşam kayıplarının takip edilmesi ile aşı etkinliğine yönelik tahmin elde edilmiştir.

Çalışmada BioNTech mRNA Covid-19 aşısının hamile kadınlar için, genel toplumdaki diğer kişiler kadar etkili olduğu gösterilmiştir. Ayrıca araştırmacılar, “Bulgularımız, gelecekteki varyantlar için genel popülasyonda tahmin edilen aşı etkinliğinin, özellikle mRNA bazlı aşılar için, aynı varyantlar için hamile kadınlarda etkinliği anlamak adına kullanılabileceğini göstermiştir” dedi.

Ayrıca yapılan bir başka çalışmaya göre ise hamile kadınların aşı olması, yeni doğan bebeklerin korunmasını sağlayabilmektedir. mRNA aşılarından birini olmuş annelerden doğan bebeklerin kordon kanında ve anne sütünde, bağlayıcı ve nötralize edici antikorlar bulundu. Bir başka çalışmada da emziren annelerin aşı olmasının, anne sütünde anti-SARS-CoV-2’ye özgü antikorların hızlı bir şekilde artmasına neden olduğu bildirildi. Bu potansiyel korumanın büyüklüğü ve süresi henüz bilinmemektedir.

Sonuç

Yapılan gözlemsel çalışmanın sonucu olarak, BioNTech mRNA Covid-19 aşısının, çalışma sırasında İsrail’de baskın olarak görülen varyantlar için de olmak üzere genel toplumla tahmin edilen ile benzer aşı etkinliği ile gebe kadınlarda oldukça etkili olduğu görülmüştür. Ancak yine de gebelik boyunca aşı etkinliğinin dinamiklerinin, aşı olma zamanlaması ile doğumdan sonra bebek korumasının ve hamilelik ilgili veya bu durumla ilgisi olmayan güvenlik sonuçları arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılması ve karakterize edilmesi açısından daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Ek olarak, daha önce yüksek aşı etkinliğinin hamilelerin Covid-19 aşılarını yaptırmaya teşvik edilmesinde önemli bir faktör olduğu bildirilmiştir. Aşı etkinliği %90’dan büyük olur, hamile kadınların %52’si aşıyı yaptırmaya istekli olduklarını söylemişti. Yapılan çalışma ile hamile kadınlarda yüksek aşı etkinliği tahmini, bu popülasyonda aşı kabul oranlarında artışı etkileyebilme olasılığına da vurgu yapıldı.

*

İLGİLİ KONULAR